Modern İktisat-Finans Geleneği ve Osmanlılar

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 33 - 59, 10.07.2017

Mehmet Bulut

Öz

Batı Avrupalı uluslar XV.
yüzyılın sonlarından itibaren Asya, Afrika ve Amerika kıtalarında giderek
iktisadi alandaki etkinliklerini arttırdılar. Bu süreçte merkantilizmden
liberal ve sosyalist iktisat anlayışlarına kadar Avrupa merkezli olarak ortaya
çıkan modern iktisat bilimi de neredeyse tüm dünyayı etkiledi. Osmanlılar da
tabiatıyla bu süreçten etkilendiler. Ancak erken modern dönemden başlamak üzere
Avrupa merkezli bu modern iktisat anlayışına en anlamlı ve kuşatıcı alternatif
tasavvurun Avrupalılarla komşu olan ve dünya ekonomisinde giderek etkili olan
bu uluslarla ticari ve iktisadi alandaki ilişkilerini de arttırak devam ettiren
Osmanlılar tarafından geliştirildiği söylenebilir. Bu makalede modern iktisat
ve finans anlayışının ortaya çıkışı ve gelişimi sürecinde Osmanlıların bu
alandaki tasavvur ve yaklaşımları tartışılmaktadır. Osmanlıların bu alandaki
birikiminin keşf ve tespitinin günümüz alternatif iktisat ve finans
çalışmalarına önemli ve anlamlı bir açılım ve zenginlik katacağında şüphe
yoktur

Anahtar Kelimeler

İktisat, finans, Avrupa, Osmanlı, gelenek, modern

Modern Economics-Finance Tradition and the Ottomans

Öz

Western European nations increased their economic activities in
Asia, Africa and the Americas from the late 15^th century onwards.
Modern economics, from the mercantilism to the liberal and socialist economics,
which emerged as Europe-centered, also influenced almost the whole world. The
Ottomans were also naturally influenced from this process. However, it could be
said that the most meaningful and encompassing alternative to this Eurocentric
modern economic concept was introduced by the Ottomans, who continued to
increase their commercial and economic relations with these nations, which were
the neighboring to the Europeans. In this article, the ideas and approaches of
the Ottomans in this area are discussed in the process of the emergence and
development of modern economics and finance. There is no doubt that the
discovery and detection of the heritage of the Ottomans in this area will have
a significant and meaningful opening and richness in contemporary alternative
economics and finance studies.

Anahtar Kelimeler

Economics, finance, Europe, Ottoman, tradition, modern

Kaynakça

• Bulut, M., (2011), “Gelişen Avrupa Genişleyen Osmanlı’dan Günümüze Dünya Ekonomisi’nde Değişen Dengeler ve Yeni Merkez” ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 1/1: 13-29. Braudel, F. (1972), The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, 2 vols., Trans.: S. Reynolds, New York. (1984), Civilisation and Capitalism, 15th –18th Century, Çev.: S. Reynolds, 3 cilt., William Collins, New York. Çizakça, M. (1996), A Comparative Evolution of Business Partnerships: The Islamic World and Europe, İstanbul. Döndüren, H. (2008), “Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi” Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/1: 1-24. Fukayama, F. (1989), “The End of History?” The National Interest, Summer 1989: 1-18. Genç, M. (2002), Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken, İstanbul. İnalcık, H. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Çev: H. Berktay, Eren Yay., İstanbul. Kınalızade Ali Efendi,Ç. (1564/2014), Ahlak-ı Alai, Istanbul Labib, S. Y. (1969): “Capitalism in Medieval Islam,” The Journal of Economic History, 29(1), 79—96. Lapidus, I. M. (2002): A History of Islamic Societies. Cambridge University Yay., Cambridge. Lewison, M. (1999): “Conflicts of Interest? The Ethics of Usury,” Journal of Business Ethics, 22(4), 327—339. Marks, K. (1867/2000), Kapital: Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, 3 cilt, Sol Yayınları, İstanbul. Pamuk, Ş. (2008). Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları. Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul. Pirenne, H. (1937) Economic and Social History of Medieval Europe , New York. Polanyi, K (1957-2007), The Great Transformation, the Political and Economic Origins of Our Time, Newyork. Rubin, J.(2010): “Institutions, the Rise of Commerce, and the Persistence of Laws: Interest Restrictions in Islam and Christianity,” Working Paper, mimeo California State University Fullerton. Schumpeter, J. (1976) History of Economic Analysis, Oxford University Press., Oxford. Shatzmiller, M. (2001): “Islamic Institutions and Property Rights: The Case of the Public Waqf,” Journal of the Economic and Social History of the Orient, 44(1), 44—74. Smith, A. (1776/2003), An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Bantam Dell, New York. Sombart, W. (1911/2001) The Jews and Modern Capitalism, New York. Tabakoğlu, A. (1994), Türk İktisat Tarihi, Dergah Yay. İstanbul. Van der Woude, A. & De Vries, J. (1997) The First Modern Economy‬: ‪Success, Failure, and Perseverance of the Dutch Economy, 1500-1815‬, Cambridge Üniversitesi Yay., Cambridge.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ Wallerstein, I (1974/1984) The Modern World-System, 3 cilt, New York. Weber, M. (1905/2010): The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism, Allen and Unwin, London.