Tawarruq in Turkey and An Alternative Product to Tawarruq in Debt Restructuring: Debt Restructuring Taqaful Fund

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 169 - 195, 31.12.2019

Mustafa Afşın Sancar

Öz

Organized
tawarruq or bank tawarruq (including commodity murabaha, reverse murabaha etc.),
is an application that is widely used in the global Islamic finance market
today and it has been expanding rapidly in Turkish Islamic banking sector as
well during the last decade. Due to its resemblance to profit added cash transaction
from a financial perspective, not containing risk with its fixed return and its
operational convenience, organized tawarruq finds a bigger role for itself in
the sector. Because the fiqh scholars do not approve tawarruq as a main stream
instrument to use, its speed of transmission is reduced and criticism from
academicians that tawarruq is not compatible with Islamic banking principles
and goals causes big discussions. The answer of the bankers to this discussion
is that there is no viable option to organized tawarruq and if there would be
one, they would apply it. Debt restructuring for the customers who can not
continue with the payment installments as planned at the beginning of the
transaction, is one of the main fields that the instrument is widely used in
the sector. The
purpose of this article is to offer an alternative to organized tawarruq used
in debt restructuring through a takaful based solution.

Key Words: Tawarruq, Organized Tawarruq,
Banking Tawarruq, Commodity Murabaha, Taqaful, Interest, Islamic Banking.

Anahtar Kelimeler

Tawarruq, Organized Tawarruq, taqaful, islamic banking, islamic finance, restructuring debt

Türkiye’de Teverruk ve Yeniden Yapılandırmada Teverruka Alternatif Bir Ürün Olarak Yeniden Yapılandırma Tekafül Fonu

Öz

Son
on - on beş yıllık dönemde Türkiye’deki katılım bankacılığı sektörünün birçok
alanına yayılan bir uygulama olan organize teverruk ya da banka teverruğu,
küresel olarak da İslami finans alanında çok büyük bir yer edinmiştir. Finansal
açıdan faizli işlemlerde olduğu gibi kârlı nakit alışverişine benzer bir imkan
sunan organize teverruk uygulaması, sabit getirisi ile bankalar açısından risk içermeyişi
ve operasyonel kolaylığı dolayısı ile sektörde kendisine artan oranda yer
bulmaktadır. Fıkıh alimlerinin bu uygulamayı genel olarak İslami finansa uygun
bulmaması ve sadece zaruret durumlarında kullanımına cevaz vermesi, uygulamanın
yayılma hızını kısıtlarken, akademisyenler ve diğer paydaşlar tarafından da
uygulamanın katılım bankacılığının ilkeleri ve hedefleri ile uyumlu olmadığı
yönündeki eleştiriler ciddi tartışmalara yol açmaktadır. Yöneltilen
eleştirilere yönelik bankacılık tarafının verdiği cevap ise organize teverrukun
uygulandığı alanlarda alternatif bir finansal ürünün bulunmadığı ve uygun
alternatifler oluştuğu takdirde bu uygulamanın kullanımından kaçınılacağı yönündedir.
Organize teverrukun en yaygın olarak kullanıldığı alanların başında kredi
borcunu planlandığı şekilde ödeyemeyen müşteriler için kredinin yeniden
yapılandırılması alanı gelmektedir. Bu makalenin amacı genel olarak tasvip
edilmeyen organize teverruk uygulamasının yeniden yapılandırma alanındaki
kullanımına alternatif olarak tekafüle dayalı bir çözüm önerisi sunmaktır.

Anahtar Kelimeler: Teverruk, Organize Teverruk, Banka
Teverruğu, Emtia Murabahası, Tekafül, Faiz, Katılım Bankacılığı.

Anahtar Kelimeler

Organize Teverruk, Tekafül, İslami bankacılık, emtia murabahası, katılım bankacılığı, faizsiz finans, yeniden yapılandırma, teverruk

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• “II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi Sonuç Bildirgesi”. http://www.kto.org.tr/d/file/ii-islam-ticaret-hukuku-kongresi-sonuc-bildirgesi.pdf [22.06.2019].
• “Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik”. Resmî Gazete, 21.03.2014, Resmî Gazete Sayısı: 28948.“Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine Ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik”. Resmî Gazete, 01.11.2006, Resmî Gazete Sayısı: 26333.
• “Katılım Bankalarının Konut Finansman Oranları 1 Yılda Yüzde 18 Arttı”. Katılım Dünyası. https://katilimdunyasi.com/2017/12/11/katilim-bankalarinin-konut-finansman-oranlari-1-yilda-yuzde-18-artti/ [23.05.2019].
• “Tüketici Fiyat Endeksi, Aralık 2018 Haber Bülteni”. TUİK, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30848 [23.05.2019].
• “World Economic Outlook Database, April 2019”. Ulusal Tasarruf Oranı İstatistikleri. https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=223%2C918%2C156%2C228%2C924%2C922%2C199%2C534%2C429%2C436%2C186%2C158%2C111&s=NGSD_NGDP&grp=0&a=&pr.x=66&pr.y=10 [21.06.2019].
• Abdul Rahman, Zainor Nasrah & Siti Khadijah Ab Manan, “Tawarruq as a Useful Instrument to Finance Retail the Halal Way”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Sayı 121 (2014): 281-290.
• Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) Faizsiz Finans Standartları, (İstanbul: TKBB Yayınları), 2015.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) İyi Uygulama Rehberi, “Bankaların Sermaye Ve Likidite Planlamasında Kullanacakları Stres Testlerine İlişkin Rehber”, 31 Mart 2016, Sayı:6827.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) İyi Uygulama Rehberi, “Likidite Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber”, 31 Mart 2016, Sayı:6827.
• Bayındır, Servet. “Modern Faizsiz Finansman Araçlarından Teverruk ve Ges’in Fıkhi Tahlili”. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tebliğ ve Müzakereler - Tartışmalı İlmi Toplantı), 27-28 Nisan 2012. Konya, 160.
• Cebeci, İsmail. “Teverruk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ek-II, 2016.
• Çakır, Mustafa. “İslam Hukuku Açısından Teverruk İşlemleri” Yayınlanmamış Doktora Tezi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, 2018.
• Çetmi, Durmuş. “İslam Hukukunda Teverruk ve Günümüz Uygulaması” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, 2018.
• DD&Co Limited (DDCAP Group), Mülakat: Mustafa Sancar, İstanbul, 12 Nisan 2019.
• El-Buhûtî, Mansur b. Yûnus. Keşşâfü’l-ḳınâʿ ‘an (metni)’l-İknâ, C: III, Beyrut: Darü’l Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• El-Menî‘, Abdullah b. Süleyman. “Et-Teʾṣîlü’l-Fıḳhî Li’t-Teverruḳ Fî Ḍavʿi’l-İḥtiyâcâti’t-Temvîliyyeti’l-Muʿâṣıra”. Mecelletü’l-buḥûs̱i’l-İslâmiyye, S. 72 (1425/2004): 353.
• El-Mevsûatü’l-Fıkhiyye, XIV. Vizaretü’l-Evkaf ve’ş-Şuuni’l-İslamiyye, Kuveyt, 2004.
• Es Süveylim, Sami bin İbrahim, “et-Teverruk vet-Teverruku’l-Munazzam”. Mecmaʿü’l-Fıḳhi’l-İslâmi li-Rabıtati’l-Alemi’l-İslami. Mekke,2003, 3.
• Es-Süyûtî ,Mustafa. Meṭâlibü Üli’n-Nühâ Fî Şerḥi Ġāyeti’l-Müntehâ, nşr. Baskı yeri yok: M. Züheyr Şâvîş, 1415/1994, III, 62.
• Hadzic, Fikret & Aida Hanic. “Specifics of Tawarruq financing models in islamic banking”. 4th international scientific conference "Economy of integration" : Challenges of economy in environment under crisis : ICEI 2015. Tuzla: University of Tuzla, Faculty of economics, 2015, 123-139.
• İbn Âbidîn. Reddü’l-muḥtâr, nşr. Hüsâmeddin b. M. Sâlih el-Ferfûr, Dımaşk: 1421/2000, XV, 567-572.
• Katılım Bankaları 2018 Raporu, Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), 2019.
• Mecelletü Mecmaʿi’l-Fıḳhi’l-İslâmiyyi’d-Düvelî, XIX, Cidde: 2013.
• Rabıtatü’l-Alemi’l-İslami, el-Karar es-Sâni bi-Şe’ni mevdu’: et-Teverruk kemâ tecrîhi ba’du’l masârif fi vakti’l-hadır
• Soğukpınar, Abdulhamit. “Teverruk” Yayınlanmamış Makale. Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), 2019.