MERKEZ BANKALARININ İKİLİ FİNANSAL SİSTEMDE KULLANDIKLARI PARASAL AKTARIM MEKANİZMASINA TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN FAİZSİZ BİR YAKLAŞIM

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 275 - 311, 31.12.2020

Fatih Kazancı

Öz

Dünyada ikili (dual) finansal sistemleri yani hem faizli hem de faizsiz bankaları yöneten merkez bankaları her iki finansal sisteme de aynı politika faiz oranını uygulamaktadırlar. Faizsiz bankacılık sistemi üzerinden para aktarım mekanizması olarak kredi kanalını kullanan bir merkez bankasının belirlediği politika faiz oranını kullanması bazı sakıncalar doğurmaktadır. Bu sakıncalardan ilki, politika faiz oranının faizsiz bankalar üzerinden piyasaya yansımasıdır. Diğeri ise, bu oranın kullanımının enflasyon üzerine olan olumsuz etkisidir. Bu sakıncaları gidermek için politika faiz oranı yerine bir merkez bankasının farklı bir oran kullanması bu makalede önerilmektedir. Bir merkez bankasının ikili finansal sistemi yönetirken faizsiz bankacılık sistemine politika faiz oranı uygulamak yerine gerçekleşen reel GSYİH ile belirleyeceği politika getiri oranı uygulaması sayesinde enflasyon kontrolü daha etkin bir şekilde gerçekleşecektir.

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankacılığı, Para Politikası, Politika Faiz Oranı, İslami Bankacılık, Parasal Aktarım Mekanizması

Kaynakça

• Akçay, M. A. (1997). Para Politikası Araçları Türkiye ve Çeşitli Ülkelerdeki Uygulamaları. Devlet Planlama Teşkilatı Yayın No: DPT.2483.
• Aktan, C. C., Utkulu, U. ve Togay, S. (1998). Nasıl Bir Para Sistemi. İMKB Yayını.
• Allen, W. A. (2004). Implementing Monetary Policy. Bank of England. Centre for Central Banking Studies. Lectures Series. No:4.
• Ascarya, (2014). Monetary Policy Transmission Mechanism Under Dual Financial System in Indonesia: Interest-Profit Channel, International Journal of Economics, Management and Accounting 22. No.1 (2014): 1-32.
• Bacha, O. I. & Mirakhor, A. (2013). Islamic Capital Markets and Development, Economic Development and Islamic Finance, 253. Bank of England, (2017b). Islamic Banks and Central Banking, Quarterly Bulletin.
• Chapra, M. U. (1985). Towards a just monetary system (Vol. 8). International Institute of Islamic Thought (IIIT).
• Doğukanlı, H. U. (2012). Uluslararası Finans. Basımevi:Karahan Kitabevi., Adana.
• Eğilmez, M. (2009). Makro Ekonomi, Türkiye’den Örneklerle. 8.baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi A.Ş.
• Erçel, G. (1996). Türkiye'de Para Politikası Uygulamaları ve Etkileri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi. Ankara.
• Ertek, T. (2004). Makroekonomiye Giriş (Basından Örneklerle). Geliştirilmiş 3. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım A.Ş.
• Fakhrunnas, Dari & Mifrahi, (2018). Macroeconomic effect and risk-taking behavior in a dual banking system, Economic Journal of Emerging Markets, 10(2) 2018, 165-176.
• Hanif, M. N. & Sheikh, S. (2009). Central Banking and Monetary Management in Islamic Financial Environment, SZABIST, Karachi Campus, Pakistan.
• Hasin and Majid, Abstact 8th International Conference on Islamic Econmomics and Finance
• IMF, (2016). Monetary Policy in The Presence of Islamic Banking. IMF Working Paper. WP/16/72.
• Kassim & Majid. (2009). Sensitivity of the Islamic and Conventional Banks to Monetary Policy Cahges: The Case of Malaysia, Int. J. Monetary Economics and Finance, Vol. 2, Nos. ¾, 2009.
• Kılıçaslan, Y., Güzel, H. A., Şiriner, İ., Yıldırım, K., Esen, E. ve Taşdemir, M. (2012). İktisada Giriş. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını. No: 2566.
• Koçyiğit, D. (2009). Olağan ve Olağandışı Durumlarda Kullanılan Para Politikası Araçları ve Likidite Yönetim Stratejileri. TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Mishkin, F. S. (2008). Challenges for inflation targeting in emerging market countries. Emerging Markets Finance and Trade, 44(6), 5-16.
• Mishkin, F.S. (2000). Para Teorisi ve Politikası. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Önder, T. (2005). Para Politikası: Araçları, Amaçları ve Türkiye Uygulaması, (Uzmanlık Yeterlilik Tezi). TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Parasız, İ. (2011). Merkez Bankacılığı ve Para Politikası. İstanbul: Güven Mücellit Matbaacılık Ltd. Şti.
• Said, F. F., & Ismail, A. G. (2007). How does the changes in monetary policy affect lending behavior of Islamic banking in Malaysia?, Journal Ekonomi Pembangunan, 12 (3), 163-177.
• Sanrego, Y. D., & Nikmawati, K. (2010). Transmission mechanism of sharia financing in Malaysia.
• Sanrego, Y. D., & Rusydiana, A. S. (2013). Transmission mechanism in dual monetary system: Comparison between Shariah and conventional monetary system. Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 113(913), 1-18.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama. Geliştirilmiş 1. Baskı. Kurtiş Matbaası. İstanbul.
• Shaikh, S. (2009). Role of Central Bank in Islamic Finance. Journal of Independent Studies & Research, Vol. 1, No. 2 (1 June 2010).
• Sukmana, R., & Kassim, S. H. (2010). Roles of the Islamic banks in the monetary transmission process in Malaysia. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.
• TCMB, (2013a). Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ, Sayı: 2013/15.
• TCMB, (2013b). Parasal Aktarım Mekanizması., https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4e99834e-179b-4a08-820c-f2b259032afd/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES
• Uddin, M. A. & Halim, A. (2015). Islamic Monetary Policies: Is there an Alternative of Interest Rate?, INCEIF, Kuala Lumpur, Malaysia.
• Ünsal, E. M. (2004). Makro İktisada Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Yıldırım, K. ve Özer, M. ( 2013). Makro İktisat. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2824. Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.