ŞİRKETLERİN TEMEL FİNANSAL VERİLERİNDE HELAL STANDARTLARA İHTİYACIN NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 105 - 140, 30.06.2024

Ahmet Tahiroğlu , İbrahim Güran Yumuşak

https://doi.org/10.54863/jief.1422785

Öz

Bu çalışmanın konusu; şirketlerin temel finansal verilerinde (bilanço ve gelir tablosu) helallik ile ilgili bir denetime ve ayrıştırmaya olan ihtiyacın araştırılmasıdır. Çalışmamız, “Finansal Tabloların Helal Standartları Açısından Derecelendirmeye ve Denetime Uygunluğunun Araştırılması ve Öneriler” başlıklı doktora tezinden türetilmiştir. Çalışmada ihtiyaç analizi bağlamında derinlemesine mülakat nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında konu ile alakalı alanlarda uzman olan kişiler hedef kitle olarak seçilerek toplamda 17 kişi ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Akademisyen, katılım bankası yöneticileri, mali müşavirler, hukukçu, iş insanı derneği yöneticisi, ilişkili kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan uzmanlar olmak üzere kadar geniş bir katılımcı kitlesine ulaşılmıştır. Araştırmada tüm sektörleri kapsayacak şekilde finansal verilerde helal standartların oluşturulması ve uygulanmasına ihtiyaç olduğu, bu tip bir uygulama ve denetimin bağımsız denetçiler tarafından yapılması gerektiği, helal standartlar ile ilgili yapılacak uygulamaların bu konuda hassasiyeti olan kişi ve kurumların tercihlerini belirmede kolaylık sağlayacağı öne çıkan tespitlerdir.

Anahtar Kelimeler

Finansal tablolar, helal standartları, bilanço, gelir tablosu, muhasebe, helal

EXAMINING THE NEED FOR HALAL STANDARDS IN FINANCIAL DATA OF COMPANIES USING QUALITATIVE RESEARCH METHOD

Öz

The subject of this study is to investigate the need for an audit and separation of companies’ basic financial data (balance sheet and income statement) regarding halalness. Our study is derived from the PhD thesis titled “A Research On Suitability Of Financial
Statements To Rating And Auditing For Compliance To Halal Standards And Some Proposals”. In the study, in-depth interview qualitative research method was used in the context of need analysis. Within the scope of the research, experts in relevant fields were selected as the target audience and in-depth interviews were conducted with a total of 17 people. A wide range of participants were reached including academicians, participation bank managers, financial advisors, lawyers, business association managers and expert working in related public institutions and organizations. The prominent findings of the research are that there is a need to establish and implement halal standards in financial data to cover all sectors, that such an application and audit should be carried out by independent auditors, and that the practices regarding halal standards will make it easier to determine the preferences of individuals and institutions that are sensitive on this issue.

Anahtar Kelimeler

Financial Statements, Halal Standards, Balance Sheet, Income Statement, Accounting, Halal

Kaynakça

• Ahzab. (33;36). Kur'an-ı Kerim. (3.0). Diyanet İşleri Başkanlığı. 11 26, 2019 tarihinde alındı Demirci, K. (2021, 5 7). TDV İslam Ansiklopedisi. TDV İslam Ansiklopedisi web sitesi: www.islamansiklopedisi.org.tr/helal#1 adresinden alınmıştır
• Demirci, K. (2021, 5 31). TDV İslam Ansiklopedisi. TDV İslam Ansiklopedisi web sitesi: https://islamansiklopedisi.org.tr/helal adresinden alınmıştır
• Dima, S., David, D., & Paiusan, L. (2010). Specific Features of Islamic Accounting and Cultural Paradigm. Munich Personal RePEc Archive.
• Dönmez, İ. K. (2020, 01 22). Mübah.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV İslam Araştırmaları Merkezi: https://islamansiklopedisi.org.tr/mubah adresinden alınmıştır
• Ersoy, M., Çatıkkaş, Ö., & Yatbaz, A. (2018, Mart). İslami Muhasebenin Geleneksel Muhasebe ile Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi.
• Kartal, M. T. (2019). Türkiye'de Faizsiz Finans Kuruluşları Açısından Bir Dönüm Noktası: Faizsiz Finans Muhasebe Standartları (FFMS) Üzerine Bir İnceleme . Journal of International Banking Economy and Management Studies.
• Khatib, A. S., & Nizami, F. A. (2015). Accounting Standards for Islamic Financial Institutions in United Kingdom and Indonesia. 15. Congresso USP. Sao Paulo: Congresso USP.
• Mohammed, N.F. & Fahmi, F.M. & Ahmed, A.F. (2015), The Influence of AAOIFI Accounting Standards in Reporting Islamic Financial Institutions in Malaysia, Procedia Economics and Finance, Volume 31, 418-424
• Onaleye, I. (2018), Accounting Standards For Islamic Commercial Transactions, Centre for Islamic Economics and Finance Superior University, Lahore, Pakistan
• Osman Okka, H. K. (2021). Muhasebe. H. K. Osman Okka içinde, İslami Finansal Yönetim Sistem ve Uygulama (s. 45). Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Özdemir, O., Demirdöğen, Y., & Oushar, Y. (2019). Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarının Mali Tabloların Sunuluşuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi , 1151.
• Sarea, A. M., & Hanefah, H. M. (2013). The Need of Accounting Standards for Islamic Financial Institutions . International Management Review , 50-59.
• Siswantoro, D. & Ibrahim, S.H.M. (2013). Should Islamic Accounting Standard Follow to International Financial Reporting Standards (IFRS)? A Lesson From Malaysia, Media Riset Akuntansi, Auditing & Informasi, Vol.13, No.1
• Toparlak, H. G. (2018). Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonominin Ölçümü ve Avrupa Birliği Ülkeleri İle Karşılaştırılması. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 217-219.
• Trokic, A. (2015). Islamic Accounting; History, Development and Prospects. European Journal of Islamic Finance.
• Yardımcıoğlu, M. (2016). Muhasebede İslam Ahlakı. Journal Of Social and Humanities Sciences Research.
• Yerinde, A. (2021, 6 4). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. TDV İslam Ansiklopedisi web sitesi: https://islamansiklopedisi.org.tr/tayyib adresinden alınmıştır.