ANALYSIS OF FINANCIAL PERFORMANCE OF FOREIGN AND PUBLIC CAPITAL PARTICIPATION BANKS IN TÜRKİYE WITH LOPCOW BASED OCRA METHOD

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 146 - 187, 30.06.2025

Haşim Bağcı , Muhammed Hadin Öner

https://doi.org/10.54863/jief.1613803

Öz

The banking sector constitutes the largest share of the financial system in Turkey. In particular, the existence of a large audience that wants to carry out interest-free financial transactions is continuously increasing the share of participation banks in the banking sector and creating a significant growth potential in this area. This study applies LOPCOW, a new weighting method in the literature, and OCRA methods used for ranking purposes in order to determine the financial performance ranking of six participation banks operating in Turkey. The analyses were conducted for the years 2005-2023 and eight different financial indicators were used in the evaluation process. First, the determined criteria were weighted with the LOPCOW method, then the financial performance rankings of the participation banks were obtained with the OCRA method. The findings obtained from the LOPCOW analyses conducted on a yearly basis have revealed that the financial indicators given importance each year have changed. However, the OCRA method results show that public subsidiaries have entered the participation banking sector with a strong financial performance, especially in recent years.

Anahtar Kelimeler

Islamic Finance , Participation Banking , Financial Performance , LOPCOW and OCRA Methods

TÜRKİYE'DE YABANCI VE KAMU SERMAYELİ KATILIM BANKALARININ FİNANSAL PERFORMANSININ LOPCOW TEMELLİ OCRA YÖNTEMİYLE ANALİZİ

Öz

Türkiye'de finansal sistemin en büyük payını bankacılık sektörü oluşturmaktadır. Özellikle, faizsiz finansal işlemler gerçekleştirmek isteyen geniş bir kitlenin varlığı, katılım bankalarının bankacılık sektörü içerisindeki payını sürekli olarak artırmakta ve bu alanda önemli bir büyüme potansiyeli oluşturmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de faaliyet gösteren altı katılım bankasının finansal performans sıralamasını belirlemek amacıyla literatürde yeni bir ağırlık belirleme yöntemi olan LOPCOW ile sıralama amacıyla kullanılan OCRA yöntemlerini bir arada uygulamaktadır. Analizler 2005-2023 yıllarını kapsayacak şekilde gerçekleştirilmiş olup, değerlendirme sürecinde sekiz farklı finansal gösterge kullanılmıştır. İlk olarak, belirlenen kriterler LOPCOW yöntemiyle ağırlıklandırılmış, ardından OCRA yöntemi ile katılım bankalarının finansal performans sıralamaları elde edilmiştir. Tüm yıllar bazında yapılan LOPCOW analizlerinden elde edilen bulgular, her yıl önem verilen finansal göstergelerin değişiklik gösterdiğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte OCRA yöntemi sonuçları, özellikle son yıllarda kamu iştiraklerinin katılım bankacılığı sektörüne güçlü bir finansal performansla giriş yaptığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: İslami Finans, Katılım Bankacılığı, Finansal Performans, LOPCOW ve OCRA Yöntemleri
JEL Sınıflandırması: G11, G21, G23

Anahtar Kelimeler

İslami Finans , Katılım Bankacılığı , Finansal Performans , LOPCOW , OCRA Yöntemi

Kaynakça

• Akdoğan, N. & Tenker, N. (2010). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Alper, K. & Çapacıoğlu, T. (2018). Türkiye’de Kredi-Mevduat Oranının Dinamikleri. Merkezin Güncesi. https://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/main+menu/analizler/t urkiyede_kredi_mevduat_oraninin_dinamikleri#:~:text=Kredi%2Dmevdu at%20oran%C4%B1%20(KMO),%C3%B6l%C3%A7%C3%BCde%20kar%C5 %9F%C4%B1lanabildi%C4%9Fini%20g%C3%B6sterir%5B1%5D (Erişim Tarihi: 10.12.2024)
• Alsu, E., Taşdemir, A., & Kallo, Z. (2018). Katılım Bankalarının Performanslarının Değerlendirilmesi: Topsis Yöntemi ile Uluslararası Karşılaştırma. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 303-316. https://doi.org/10.21547/jss.342372
• Asker, V. (2024). Covid-19 Salgınının Katılım Bankacılığı Sektörüne Etkisi: Merec Temelli Cradis Uygulaması. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 144-166. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1395428
• Aydın, G. Z. & Bölükbaşı, F. B. (2022). Kaynak Tabanlı Performans Değerlendirme: Entropi Tabanlı OCRA Yöntemiyle Sağlık Hizmetlerine Yönelik Tanımlayıcı Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(4), 1187-1208. doi: 10.5336/healthsci.2022-91758
• Aydoğdu Bağcı, S. (2024). Kamu Borçlanması ve Borsada İşlem Gören Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Etkinliğinin Lopcow Yöntemi ile Belirlenmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 59(4), 2556-2575. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.11.2281
• Bayram, E. (2021). Türkiye’deki Katılım Bankalarının Critic Temelli Edas Yöntemiyle Performans Değerlendirmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 55-72. https://doi.org/10.14784/marufacd.879171
• Bektaş, S. (2021). Entropi ve Mairca Yöntemiyle Türk Katılım Bankalarının Finansal Performans Sıralaması. International Journal of Social Inquiry, 14(1), 113-144. https://doi.org/10.37093/ijsi.950553
• Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283. https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1178359
• Biswas, S., Bandyopadhyay, G., & Mukhopadhyaya, J. N. (2022). A Multi-Criteria Based Analytic Framework for Exploring The İmpact of Covid-19 on Firm Performance in Emerging Market. Decision Analytics Journal, 5, 100143. https://doi.org/10.1016/j.dajour.2022.100143
• Biswas, S., Bandyopadhyay, G., Pamucar, D., & Joshi, N. (2022). A Multi-Criteria Based Stock Selection Framework in Emerging Market. Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 5(3), 153-193. https://doi.org/10.31181/oresta161122121b
• Çilek, A., & Karavardar, A. (2020). Türkiye’de Katılım Bankalarının Finansal Performansının Analizi. Maliye Finans Yazıları, 113, 99-118. https://doi.org/10.33203/mfy.569694
• Çilek, A., & Karavardar, A. (2022). Bütünleşik Entropi̇ ve Ocra Teknikleri ile Özel Sermayeli Ticaret Bankalarının Verimlilik Analizi.̇ Mali Çözüm Dergisi, 32(170), 83-109.
• Dhruva, S., Krishankumar, R., Zavadskas, E. K., Ravichandran, K. S., & Gandomi, A. H. (2024). Selection of Suitable Cloud Vendors for Health Centre: A Personalized Decision Framework with Fermatean Fuzzy Set, LOPCOW, and CoCoSo. Informatica, 35(1), 65-98. https://doi.org/10.15388/23-INFOR537
• Ecer, F., Küçükönder, H., Kayapınar Kaya, S., & Faruk Görçün, Ö. (2023). Sustainability Performance Analysis of Micro-Mobility Solutions in Urban Transportation with A Novel IVFNN-Delphi-LOPCOW-CoCoSo Framework. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 172, 103667. https://doi.org/10.1016/j.tra.2023.103667
• Ecer, F., Ögel, İ. Y., Krishankumar, R., & Tirkolaee, E. B. (2023). The Q-rung Fuzzy LOPCOW-VIKOR Model to Assess The Role of Unmanned Aerial Vehicles for Precision Agriculture Realization in The Agri-Food 4.0 Era. Artificial Intelligence Review, 56(11), 13373-13406. https://doi.org/10.1007/s10462-023-10476-6
• Ecer, F., & Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW‐DOBI Multi‐Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112, 102690. https://doi.org/10.1016/j.omega.2022.102690
• Esmer, Y., & Bağcı, H. (2016). Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi: Türkiye Örneği- Financial Performance Analysis Of Participation Banks: The Case Of Turkey. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Sciences Institute, 8(15), 17-30. https://doi.org/10.20875/sb.65174
• Geçer, T. (2015). Sermaye Yeterliliği Standart Oranına Yeniden Bir Bakış. Adam Akademi, 5(1), 77-92.
• Gezen, A. (2019). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi. The Journal of Accounting and Finance, 84, 213-232. https://doi.org/10.25095/mufad.625812
• Görçün, Ö. F., Tirkolaee, E. B., Küçükönder, H., & Garg, C. P. (2024). Assessing and Selecting Sustainable Refrigerated Road Vehicles in Food Logistics Using A Novel Multi-Criteria Group Decision-Making Model. Information Sciences, 661, 120161. https://doi.org/10.1016/j
• Gülcemal, T., & İzci, A. Ç. (2023). Türk Katılım Bankacılığı Sektörünün Performansının Lopcow-Moosra Modeliyle Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 115-134. https://doi.org/10.31671/doujournal.1287120
• Güler, A. (2024). Türkiye’de Satışa Sunulan Elektrikli Araçların BWM ve LOPCOW Yöntemleriyle Ağırlıklandırılması ve Kriterlerin Sıralanması. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 14(1), 106-120. https://doi.org/10.54370/ordubtd.1365690
• Işık, A. T., & Adalı, E. A. (2016). A New Integrated Decision Making Approach Based on SWARA and OCRA Methods for The Hotel Selection Problem. International Journal of Advanced Operations Management, 8(2), 140-151. https://doi.org/10.1504/IJAOM.2016.079681
• Keleş, N. (2023). Lopcow ve Cradis Yöntemleriyle G7 Ülkelerinin ve Türkiye’nin Yaşanabilir Güç Merkezi Şehirlerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 727-747. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1239201
• Kundakcı, N. (2019). A Comparative Analyze Based on EATWOS and OCRA Methods for Supplier Evaluation. Alphanumeric Journal, 7(1), 103-112. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.477322
• Lukić, R. (2021). Analiza Efikasnosti Finansijskih İnstitucija U Srbiji Na Bazi OCRA Metode. Tehnika, 76(1), 103-111. https://doi.org/10.5937/tehnika2101103L
• Mishra, A., Rani, P., Cavallaro, F., Hezam Al-Mishnanah, I., & Lakshmi, J. (2023). An Integrated Intuitionistic Fuzzy Closeness Coefficient-Based OCRA Method for Sustainable Urban Transportation Options Selection. Axioms, 12(2), 144. https://doi.org/10.3390/axioms12020144
• Osteryoung, J. S., Newman, D. L. & Davies, L. G. (1997). Small Firm Finance. The Dryden Press. Orlando: Harcourt Brace College Publishers.
• Öner, M. H. (2022a). Covid-19’un Katılım Bankalarının Finansal Performansı Üzerine Etkisi: TOPSIS Yöntemi ile Bir Uygulama. Turkish StudiesEconomics, Finance & Politics, 17(3), 775-785. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.63065
• Öner, M. H. (2022b). Katılım Bankalarının CRITIC ve MAIRCA Yöntemleri ile Performans Analizi. İçinde Ş. Karabulut (Ed.), Ekonomi ve Finans Alanındaki Uygulamaların Ampirik Sonuçları (367-378). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Özbek, A. (2015a). Efficiency Analysis of Foreign-Capital Banks in Turkey by OCRA and MOORA. Research Journal of Finance and Accounting, 6, 21-30.
• Özbek, A. (2015b). Operasyonel Rekabet Değerlendirmesi (Ocra) Yöntemiyle Mevduat Bankalarının Etkinlik Ölçümü. Social Sciences, 10(3), 120-134. https://doi.org/10.12739/NWSA.2015.10.3.3C0132
• Özekenci, S. Y. (2024). BIST Enerji Endeksi Şirketlerinin LOPCOW-CRITIC Tabanlı CoCoSo Yöntemleri ile Finansal Performans Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 27(1), 48-64. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1400056
• Parkan, C. & Wu, M. L. (2000). Comparison of Three Modern Multicriteria Decision-Making Tools. International Journal of Systems Science, 31(4), 497-517. doi: 10.1080/002077200291082
• Parkan, C. (1994). Operational Competitiveness Ratings of Production Units. Managerial and Decision Economics, 15(3), 201-221. https://doi.org/10.1002/mde.4090150303
• Parkan, C. (1996). Measuring the Performance of Hotel Operations. Socio-Economic Planning Sciences, 30(4), 257-292. https://doi.org/10.1016/S0038-0121(96)00013-4
• Ross. S. A., Westerfield, R. W. & Jaffle, J. (2005). Corporate Finance. International Edition, The Mcgraw-Hill/Irwin Publishing.
• Sarıkale, H. & Kayahan, C. (2018). Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Yapısındaki Değişim ve Gelişimler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 209-222. https://doi.org/10.32709/akusosbil.456669
• Simic, V., Dabic-Miletic, S., Tirkolaee, E. B., Stević, Ž., Ala, A., & Amirteimoori, A. (2023). Neutrosophic LOPCOW-ARAS Model for Prioritizing İndustry 4.0- Based Material Handling Technologies in Smart And Sustainable Warehouse Management Systems. Applied Soft Computing, 143, 110400. https://doi.org/10.1016/j.asoc.2023.110400
• Sonğur, C., Kar, A., Top, M., Gazi, A. & Babacan, A. (2016). Türkiye Kamu Hastane Birlikleri Hastanelerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi: Finansal Tablo Analizleri. Sayıştay Dergisi, 100, 1-26.
• Soylu, N. (2024). Bist Gıda, İçecek Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Etkinliklerinin ve Entelektüel Sermaye Düzeylerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi, 5(2), 175-210. https://doi.org/10.57085/ufebud.1537699
• Şekkeli, F. E., & Güçlü, F. (2023). Katılım Bankalarının Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Gri İlişkisel Analiz (Gia) Yöntemiyle Değerlendirilmesi. TESAM Akademi Dergisi, 10(2), 489-511. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.1253985
• Tanınmış Yücememiş, B. & Sözer, İ. A. (2011). Bankalarda Takipteki Krediler: Türk Bankacılık Sektöründe Takipteki Kredilerin Tahminine Yönelik Bir Model Uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(5), 43-56.
• Terzioğlu, M. K., Temelli, S., Yaşar, A., & Özdemir, Ö. (2023). Bankacılık Sektöründe Finansal ve Çevresel Performansların Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Karşılaştırılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 13(25), 21-45.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2023a). 2023 Bağımsız Denetim Raporu. https://tkbb.org.tr/(Erişim tarihi: 05.02.2023).
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2023b). 2023 Faaliyet Raporu. https://tkbb.org.tr/(Erişim tarihi: 05.03.2023).
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2025a). Tarihçe. https://www.tkbb.org.tr/kurumsal/hakkimizda/tarihce (Erişim tarihi: 04.01.2025).
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2025b). Veri Peteği. https://www.tkbb.org.tr/veripetegi-detay/5 (Erişim tarihi: 04.01.2025).
• Ulutaş, A., Popovic, G., Stanujkic, D., Karabasevic, D., Zavadskas, E., & Turskis, Z. (2020). A New Hybrid Mcdm Model for Personnel Selection Based on A Novel Grey Piprecia and Grey OCRA Methods. Mathematics, 8(10), 1698. https://doi.org/10.3390/math8101698
• Ulutaş, A., Topal, A., Görçün, Ö. F., & Ecer, F. (2024). Evaluation of Third-Party Logistics Service Providers for Car Manufacturing Firms Using A Novel Integrated Grey LOPCOW-PSI-MACONT Model. Expert Systems with Applications, 241(2), 122680. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2023.122680