Opinions of Science, Biology, Geography and Social Studies Teachers on Teaching Biodiversity

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 133 - 153, 25.12.2019

Murat Bulut , Şenol Beşoluk

Öz

This study is an
interdisciplinary study that includes the teaching methods, techniques and
materials used by teachers in the process of biodiversity and their
recommendations for their colleagues in order to be successful in this subject,
investigating the biodiversity in the regions where teachers work and examining
the adequate and effective processing situations in their courses. The sample
group of the study consists of twelve volunteer teachers from three biology,
three geography, three sciences and three social sciences branches, who have
worked in Turkey, Sakarya and its districts. This study, which was prepared on
a qualitative axis, was a phenomenological study and the data were collected
using a semi-structured interview form. The data were interpreted by using the
content analysis method. A qualitative data analysis software is coded using
the NVivo 10 program. As a result of the study, it was seen that teachers used
different methods, techniques and materials when processing biodiversity. However,
it was found that not all teachers were successful enough in diversifying these
methods, techniques and materials. It has been seen that activities such as
documentary watching, zoo and museum visits, and nature trips, which facilitate
the understanding of biodiversity, can be done within the possibilities of very
few teachers. According to the opinions taken from the teachers, it was
understood that activities such as organizing trips and exhibitions, making
training camps, giving seminars in schools, organizing seminars and visits to
the zoo and museums should be done more in order to be able to process
biodiversity efficiently and to create a conscious society on this subject. In
addition, it was found that half of the participating teachers did not investigate
biodiversity in the regions where they work, and it was noticed that the
majority of teachers adequately studied the impact of biodiversity on society
in their classes, but few teachers could handle this issue effectively. In
accordance with the findings of the study, suggestions were made for future
studies. In line with the findings of the study, suggestions for future studies
were made.

Anahtar Kelimeler

Biodiversity teaching, phenomenological study, content analysis, interdisciplinary study

Fen Bilimleri, Biyoloji, Coğrafya ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Biyoçeşitlilik Konusunun Öğretimine İlişkin Görüşleri

Öz

Bu disiplinler arası çalışmanın amacı, fen bilimleri, biyoloji, coğrafya
ve sosyal bilgiler öğretmenlerin biyoçeşitlilik konusunun öğretimine ilişkin
görüşlerini incelemektir. Çalışmanın katılımcılarını, Sakarya merkez ve ilçe
okullarında görev yapmış olan üç biyoloji, üç coğrafya, üç fen bilimleri ve üç
sosyal bilgiler branşlarından toplam on iki gönüllü öğretmen oluşturmaktadır.
Nitel bir eksende hazırlanmış olan bu çalışma, bir fenomenolojik çalışma olup;
veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Elde
edilen veriler, içerik analizi yöntemi kullanılarak yorumlanmıştır. Bir nitel
veri analiz yazılımı olan NVivo 10 programı kullanılarak veriler kodlanmıştır.
Çalışma sonucunda, öğretmenlerin biyoçeşitlilik konusunu işlerken farklı
yöntem, teknik ve materyaller kullandıkları görülmüş; ancak her öğretmenin bu
yöntem, teknik ve materyalleri çeşitlendirme konusunda yeterince başarılı
olamadığı anlaşılmıştır. Biyoçeşitliliğin anlaşılmasını kolaylaştıracak
belgesel izletme, hayvanat bahçesi ve müze ziyareti, doğa gezileri gibi
etkinliklerin çok az öğretmen tarafından imkanların dahilinde yapılabildiği görülmüştür.
Öğretmenlerden alınan görüşler doğrultusunda biyoçeşitliliğin verimli
işlenebilmesi ve bu konuda bilinçli bir toplumun oluşabilmesi için gezi ve
sergilerin düzenlenmesi, eğitim kamplarının yapılması, alanında uzman kişilerce
okullarda seminer verilmesi, hayvanat bahçesi ve müze ziyaretleri gibi
etkinliklerin daha çok yapılması ve önemsenmesi gerektiği anlaşılmıştır. Ayrıca
katılımcı öğretmenlerin yarısının çalıştığı bölgelerdeki biyoçeşitliliği
araştırmadığı tespit edilmiş, öğretmenlerin çoğunluğunun biyoçeşitliliğin
toplum üzerindeki etkisini derslerinde yeterince işlediği ancak çok az
öğretmenin bu konuyu etkili işleyebildiği fark edilmiştir. Çalışmada elde
edilen bulgular doğrultusunda gelecekteki çalışmalara yönelik önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Biyoçeşitliliğin öğretimi, fenomenolojik çalışma, içerik analizi, disiplinler arası çalışma

Kaynakça

• Aksan, C.E. (2018, 31 Mayıs). Biyoçeşitlilik (Biyolojik Çeşitlilik) Nedir?. https://yoldanciktim.com/biyocesitlilik-biyolojik-cesitlilik-nedir/ adresinden 20.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Akyüz, Y. (2012). Türkiye'de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri (1839-1950) (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Alonso, A., Dallmeier, F., Granek, E. and Raven, P. (2001). Biodiversity: Connecting with the Tapestry of Life. Smithsonian Institution/ Monitoring and Assessment of Biodiversity Program and President's Committee of Advisors on Science and Technology. Washington, D.C., U.S.A https://pdxscholar.library.pdx.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1014&context=esm_fac adresinden 21.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Amprazis, A., Papadopoulou, P. (2018). Primary School Curriculum Contributing to Plant Blindness: Assessment Through the Biodiversity Perspective. Advances in Ecological and Environmental Research, 3 (11), 238-256. http://www.ss-pub.org/journals/aeer/vol-3/vol-3-issue-11-november-2018/ adresinden 24.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
• A Worldwide Science and Education Program. (1994). The Globe Program. https://www.globe.gov/about/overview adresinden 18.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Baltacı, A. ( 2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1), 1-15. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/318527 adresinden 31.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 231-274. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/497090 adresinden 31.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Barker, S. ve Elliott, P. (2010). Planning A Skills-Based Resource For Biodiversity Education. Journal of Biological Education, 34 (3), 123-127. DOI: https://doi.org/10.1080/00219266.2000.9655701
• Bilgel Aşıcı, T. (2014). İlköğretim Öğrencilerinin Biyoçeşitlilik Bilgileri Üzerinde Etkili Olan Faktörler. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (Geliştirilmiş 13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Canadian Wildlife Federation. (2019). Project Wild. http://cwf-fcf.org/en/explore/wild-education/project-wild.html# adresinden 18.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Costanza, R., d'Arge, R., de Groot, R., Farber, S., Grasso, M., Hannon, B., Limburg, K., Naeem, S., O'Neill, R.V., Paruelo, J., Raskin, R.G., Sutton, P., van den Belt, M. (1997). The Value of the World's Ecosystem Services and Natural
• Çelik, İ. (2010). Biyoçeşitlilik Ne kadar Değerli. Bilim Teknik Dergisi, 516, 50-53.
• Çepel, N. (1997). Biyoçeşitlilik Önemi ve Korunması (1. Baskı). İstanbul: TEMA Vakfı Yayınları 15.
• Çevre ve Orman Bakanlığı. (2008). Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Stratejisi ve Eylem Planı, (1. Baskı), Ankara: Tasarım Ofset. http://www.nuhungemisi.gov.tr/ DosyaRaporSunum/Belgeler/bb951776-e874-40ce-842b-d90ae82b6381.pdf adresinden 03.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Demir, A. (2009). Küresel İklim Değişikliğinin Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Kaynakları Üzerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimler Dergisi, 1 (2), 37-54. http://dergipark.gov.tr/aucevrebilim/issue/40126/477378 adresinden 20.01.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Demirayak, F. (2002). Biyolojik Çeşitlilik-Doğa Koruma ve Sürdürülebilir Kalkınma. Tübitak Vizyon 2023 Projesi Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/csk/ EK-14.pdf adresinden 21.10.2018 tarihinden erişilmiştir.
• Elmavist, T., Maltby, E., Barker, T., Mortimer, M., Perrings, C. (2010). Chapter 2 Biodiversity, Ecosystems And Ecosystem Services. https://www.researchgate.net/publication/48192189_Chapter_2_Biodiversity_ecosystems_and_ecosystem_services adresinden 20.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Erten, S. (2004). Uluslararası Düzeyde Yükselen Bir Değer Olarak Biyolojik Çeşitlilik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (27), 98-105. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/87801 adresinden 21.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Gül, G. (2004). Birey Toplum Eğitim ve Öğretmen. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi 1, 223-236. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/93027 adresinden 11.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Günaydın, H. E. (2011). Bitkiler ve Biyoçeşitliliğin Öğretilmesine Yönelik Bir Rehber Materyal Geliştirme Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hodges, K.E. (2016). Enhancing Student Engagement And Learning Via The Optional Biodiversity Challenge. Global Ecology and Conservation, 5, 100-107. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2351989415300068 adresinden 03.01.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Fien, J. (1996). Australia - Teaching for a Sustainable World. http://allies.alliance21.org/polis/spip.php?article149 adresinden 18.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Işık, K. (2006). Biyolojik Çeşitlilik. Aydemir, A. (Ed.) Erozyon, Doğa ve Çevre (1. Baskı), s. 357-384. İstanbul: TEMA Vakfı Yayınları 51.
• Işık, K. (2015). Biyolojik Çeşitlilik (3. Baskı). İstanbul: ANG Vakfı Yayınları 2.
• Kara Ekemen, D., Atik, A.D. ve Erkoç, F. (2017). Dokuzuncu Sınıf “Biyolojik Çeşitlilik ve Korunması” Konusunun İstasyon Tekniği Kullanılarak Öğretilmesi ve Öğrencilerin Uygulamadan Memnuniyeti. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 318-339. DOI: http://dx.doi. org/10.17984/adyuebd.316623
• Karabal, M. (2011). Fen Ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Biyolojik Çeşitliliğeİlişkin Görüşleri. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• Keleş, F. ve Özenoğlu, H. (2017). Ortaokul Öğrencileri İçin Biyolojik Çeşitlilik Konusunda Ders Planı Tasarlama. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (2), 41-65. http://dergipark.gov. tr/download/article-file/437776 adresinden 27.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Kimble, G. (2014). Children Learning About Biodiversity At An Environment Centre, A Museum And At Live Animal Shows. Studies in Educational Evaluation, 41, 48-57. DOI: https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2013.09.005
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik dergisi, 4 (3), 21-28. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/177956 adresinden 30.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Korkmaz, T. (2011). İlköğretim Kademesinde Biyolojik Çeşitlilik Konusunda Öğretim etkinliklerinin Tasarımı. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Köklükaya, A.N., Demirhan, E., Beşoluk, Ş. (2014). The Prospective Science Teachers’ Perceptions of Biodiversity. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 1562–1567. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042814004522 adresinden 02.01.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Lautenschläger, T. (2014). Etablierung eines Botanischen Gartens an der Universität Kimpa Vita (NordAngola) als Maßnahme zum Erhalt der Biodiversität. Feit, U., Korn, H. (Edt.) Treffpunkt Biologische Vielfalt XIII Interdisziplinärer Forschungsaustausch im Rahmen des Übereinkommens über die biologische Vielfalt, p. 61-65. Bonn: BfN-Skripten 370
• Mayer, J. (1996). Biodiversitätsforschung als Zukunftsdisziplin. Ein Beitrag der Biologiedidaktik. I D B Münster Ber. Inst. Didaktik Biologie 5, 19–41.
• Menzel, S. (2010). Biologische Ressourcen als Lebensgrundlage für alle. Biodiversität als Kontext des Globalen Lernens im Biologieunterricht. Zeitschrift für internationale Bildungsforschung und Entwicklungspädagogik 33 (2), 10-15.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı. (2013). Biyolojik Çeşitliliği İzleme ve Değerlendirme Raporu 2012, (1. Baskı), Ankara: Lazer Ofset Matbaa. http://www.nuhungemisi.gov.tr/DosyaRaporSunum/Belgeler/de09327f-22fa-466d-9f10-b76e7c9d6ccb.pdf adresinden 18.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Overwien, B., Rieckmann, M. (2010). Das internationale Seminar "Bildung für eine nachhaltige Entwicklung und Biodiversität" in Ecuador - ein Ort Globalen Lernens? Zeitschrift für internationale Bildungsforschung und Entwicklungspädagogik, 33 (2), 21-26.
• Öğretim Programları İzleme ve Değerlendirme Sistemi. (2018). Öğretim Programları. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden 05.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2014). Ekosistem, Biyolojik çeşitlilik ve Çevre Sorunları Konularıyla İlgili Fen ve Teknoloji Öğretmen Görüşlerinin Öğretim Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 44 (201), 165-182
• Özkan, R. (2005). Birey ve Toplum Gelişiminde Öğretmenlik Mesleğinin Önemi. Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 33 (166). http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/166/index3-ozkan.htm adresinden 10.04.2019 tarihinde erişilmiştir
• Seçkin Kurumlu, M. (2008). Biyoçeşitliliğimizi Koruyabiliyor muyuz: Önemi ve Koruma Stratejileri Üzerine Biyoloji Öğretmenlerinin Yeterliliklerinin Araştırılması. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Seçkin Kurumlu, M. Atik, A.D. ve Erkoç, F. (2010). Biyoçeşitliliğin Önemi ve Koruma Stratejileri Üzerine Biyoloji Öğretmenlerinin Yeterliklerinin Araştırılması. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (2), 75-82.
• Türk Eğitim Derneği. (2014). Öğretmen Gözüyle Öğretmenlik Mesleği. Ankara: TED. https://tedmem.org/download/ogretmen-gozuyle-ogretmenlik-meslegi?wpdmdl=968 adresinden 10.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• URL1, https://www.cbd.int/secretariat/ adresinden 02.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Uzun, A. (2004). Biyoçeşitlilik ve Türkiye Biyoçeşitliliğine Genel Bir Bakış. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (7), 1-12.
• Uzun, N., Özsoy, S. ve Keleş, Ö. (2010). Öğretmen Adaylarının Biyolojik Çeşitlilik Kavramına Yönelik Görüşleri. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1), 85-91. http://dergipark.gov.tr/bibad/issue/34841/386142 adresinden 07.01.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Yeşilpınar, M. ve Doğanay, A. (2018). Öğrenci Merkezli Strateji, Yöntem ve Tekniklerin Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 186-209. DOI: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.334542
• Yörek, N. (2006). Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyolojik Çeşitlilik (Biyoçeşitlilik) Konusunda Kavramsal Anlama Düzeylerinin Araştırılması. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Zeydanlı, U. ve Tuğ, S. (2008). Biyolojik Çeşitlilik ve Orman Ekosistemindeki Önemi. Ülgen, H. ve Zeydanlı, U. (Ed.) Orman ve Biyolojik Çeşitlilik (1. Baskı), s. 15-37. Ankara: Doğa Koruma Merkezi.