Assessing the Effects of Erzurum Nato Highway on Land Use and Environment

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 111 - 119, 30.06.2016

Meliha Aklıbaşında Serkan Özer

Öz

The pressure on natural areas is increasing day by day in urban areas which cannot cover the needs
of the increasing population. The area usage plans being insuffcient or the disobeying to such plans; the areas
with ecological importance and fertile agricultural characteristics are being opened for industrial or residential
use. The misuses of the areas bring with them many ecological problems. With this study, environmental problems
and the future effects brought of the Erzurum Nato Highway which goes through the middle part of Erzurum Plain
and right next to Erzurum Swamp Area wetland have been dealt with. The area has the status of being a National
Wetland and is located on the migration routes of the birds with its “Important Natural Area” and “Important Birds
Area” characteristics. As a result of the wrong policies in the area, and by considering only the economic and
technical facilities, ruining the area which has such an biological importance by making a new road in it will have
consequences like losing the wetland and the plain, which may not be compensated for many years or may not be
possible to compensate at all. In this study, the ecological importance of the area is emphasized and the amount of
the land that was lost with the making of new roads and the areas being opened for construction was determined
with the satellite views. And some future plans are suggested by considering the protection-using balance in order
to prevent the misuse and protect the ecological characteristics  

Anahtar Kelimeler

Environmental problems, Erzurum, misuse of the areas, planning, wetland

Erzurum Nato Çevre Yolu’nun Alan Kullanımı ve Çevre Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi

Öz

Günümüzde artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelen kentlerde doğal alanlara baskılar giderek
artmaktadır. Arazi kullanım planlarının yetersiz olması veya bu planlara ekonomik, sosyal ve politik nedenlerle
uyulmaması sonucu ekolojik öneme sahip alanlar ve verimli tarım toprakları sanayi ve yerleşim alanı olarak
kullanıma açılarak elden çıkarılmaktadır. Yanlış alan kullanımları beraberinde toprağın yapısının bozulması, bitki
ve hayvan türlerinin yok olması, su rejiminin değişmesi, tarım alanlarının yok olması gibi birçok çevre sorununu
gündeme getirmektedir. Yapılan bu araştırma ile Erzurum ovasının ortasındaki Erzurum Bataklıkları Sulak Alanı’nın
hemen yanından geçirilen Erzurum Nato Çevre Yolu’nun beraberinde getirdiği çevre sorunları ve gelecekte olası
etkileri irdelenmiştir. Alanın Ulusal Sulak Alan statüsüne sahip olmasının yanı sıra kuş göç rotası üzerinde bulunuşu
ile Önemli Doğa Alanı ve Önemli Kuş Alanı statülerine sahip olması önemini daha da artırmaktadır. Yanlış alan
kullanım politikaları sonucu çeşitli ekonomik ve teknik kolaylıklar gözetilerek bu denli biyolojik öneme sahip
alandan karayolunun geçirilmesinin sulak alanın ve ovanın elden çıkması gibi telafsi mümkün olmayan veya
uzun yıllar alacak çevre sorunlarına neden olacaktır. Alanın ekolojik öneminin vurgulandığı bu çalışmada uydu
görüntüleri üzerinden çevre yolunun yapımı ve çevresinin yapılaşmaya açılmasıyla kaybedilen alan miktarı ortaya
konmuş, olası çevre sorunları değerlendirilmiş ve koruma-kullanma dengesi gözetilerek yanlış alan kullanımlarının
önüne geçmeyi ve bölge ekolojik özelliklerini korumayı hedef alan planlama önerileri getirilmiştir  

Anahtar Kelimeler

Çevre sorunları, Erzurum, planlama, sulak alan, yanlış alan kullanımı

Kaynakça

• Anonim, 2000. Erzurum İli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Toprak Rapor No: 25, Erzurum.
• Cobelasa MA, Cirujano S, Carrillo SS, 2001. Hydrological and botanical man-made changes in the Spanish wetland of Las Tablas de Daimiel. Biological Conservation, 97: 89-98.
• Çakar HÖ, 2007. Antropojenik Baskıların Neden Olduğu AlanKul lanımı Değişimlerinin CBS ve Uzaktan Algılama Tekniği ile İncelenmesi: Balçova – Güzelbahçe Hattı Kıyı Kesimi Örneği. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 176s.
• Çelik K, 2007. Tarım Topraklarının Kentsel Arsa Olarak İmara Açılmasının Getirmiş Olduğu Sorunlar. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2-6 Nisan 2007, Ankara.
• Demir M, Yıldız ND, Irmak MA, Yılmaz H, Yılmaz S, Özer S, 2011. Sulak Alanların Sürdürülebilirliği İçin Ekosisteme Bütüncül Yaklaşım: Erzurum Örneği. II. Türkiye Sulak Alanlar ongresi, 22-24 Haziran 2011, Kırşehir.
• Doygun N, Erdem Ü, 2013. Kentsel Gelişim Sürecinin Alan Kullanım Yapısı Üzerine Etkilerinin İncelenmesi: Bornova, İzmir Örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (1): 17-22.
• Eken G, Bozdoğan M, İsfendiyaroğlu S, Kılıç DT, Lise Y, 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara, 632s.
• Ekşioğlu S, Erdem O, Sevindi C, İsfendiyaroğlu S, 2006. Erzurum Bataklıkları. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, Doğa Derneği, Cilt 2, 288-289, Ankara.
• Findlay CS and Bourdages J, 2000. Response time of wetland biodiversity to road construction on adjacent lands. Conservation Biology 14(1): 86-94.
• Houghton RA, 1994. The Worldwide Extent of Land-Use Change, BioScience, 44(5): 305-313.
• Houlahan JE, Keddy PA, Makkay K and Findlay CS, 2006. The effects of adjacent land use on wetland species richness and community composition. Wetlands, 26(1): 79-96.
• Irmak MA, 2008. Erzurum İli ve Yakın Çevresinin Flora Turizmi Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 248s.
• Lambin EF, Rounsevell MDA and Geist HJ, 2000. Are agricultural nd-use models able to predict changes in land-use intensity? Agriculture, Ecosystems and Environment, 82: 321-331.
• Ningal T, Hartemink AE, Bregt AK, 2008. Land use change and population growth in the Morobe Province of Papua New Guinea between 1975 and 2000. Journal of Environmental Management, 87: 117-124.
• Özbek AK, Öztaş T, 2004. Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı;Erzurum Örneği. Ekoloji, 13(52): 1-6.
• Rimal B, 2011. Urban Growth and Land use/Land Cover Change of Biratnagar Sub-Metropolitan city, Nepal. Applied Remote Sensing Journal, 2(1): 6-15.
• Tunay M, Yılmaz B, Ateşoğlu A, 2008. Bartın-Amasra Karayolu Güzergahının Doğal Peyzaj Özellikleri Üzerindeki Etkilerinin Saptanması. Ekoloji, 66: 23-30.