Akıllı ulaşım sistemleri (AUS) üzerine Türkiye’deki politikaların araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 14, 29.10.2022

Rukiye Gizem Öztaş Karlı , Hatice Selma Çelikyay

https://doi.org/10.51513/jitsa.1090659

Cited By: 1

Öz

Ulaşımdan kaynaklanan sorunların çözümünü kolaylaştıran teknolojik gelişmeler ulaşım sektöründe itici bir güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Her alanda değişim yaratan teknolojik gelişimler ulaşım alanında da yeni eğilimlere yol açarak ulaşım sistemlerinin daha güvenli, kaliteli, elverişli, ekonomik, çok modlu, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir olması için çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Bu durum, Akıllı Ulaşım Sistemi (AUS) kavramını ortaya çıkarmıştır. Dünya genelinde kentler rekabet edilebilirliğini artırmak ve sürdürülebilir kentsel ulaşım sistemleri oluşturabilmek için AUS’ye yönelik planlar ve projeler oluşturmakta, girişimlerde bulunmaktadır. Bu noktada Türkiye’nin de bu yarışa dahil olabilmesi için AUS’ye yönelik çalışmaların hız kazanması, plan, politika ve stratejilerin oluşturulması ve oluşturulan stratejiler çerçevesinde çalışmaların yapılması gerekmektedir. Öte yandan Türkiye’deki AUS’nin mevcut durumunu ortaya koyabilmek için geçmişten günümüze Türkiye’de oluşturulan politikaların incelenmesine ve gelişim sürecinin ortaya konulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı günümüze kadar Türkiye’de oluşturulmuş politika metinlerinde AUS’nin gelişimini ortaya koymaktır. Politikalar, dokümantasyon analizi ile irdelenmiştir. Bulgular, Türkiye’de 2000’li yıllardan itibaren oluşturulan plan, politika ve strateji belgelerinde akıllı ulaşım sistemlerine altlık oluşturacak bazı hedeflerin geliştirildiğini ancak AUS’ye yönelik oluşturulan ilk planın 2014 yılında hazırlandığını ortaya koymaktadır. Son olarak bu çalışma ile Türkiye’nin AUS konusundaki mevcut durumu ortaya konularak politika yapıcılara ve ilgili tüm aktörlere faydalı olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akıllı ulaşım sistemleri, AUS, Türkiye

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• ABD Ulaştırma Bakanlığı. (2012). Moving ahead for progress in the 21st Century (MAP 21). https://www.fhwa.dot.gov/map21/ (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• ABD Ulaştırma Bakanlığı. (2015). Fixing America’s surface transportation act or “FAST Act”. https://www.fhwa.dot.gov/fastact/ (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• ABD Ulaştırma Bakanlığı. (2020). Bağlantılı araçlar nasıl çalışır? https://www.transportation.gov/research-and-technology/how-connected-vehicles-work (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• Avrupa Komisyonu. (2010). Intelligent transport systems, EU-funded research for efficient, clean and safe road transport, Directorate-General for Research Transport, EUR 24504, Belgium. https://pq-ue.ani.pt/brochuras/7pq/transportes/intelligent-transport-systems.pdf (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2010). Ulusal iklim değişikliği ve stratejisi belgesi (2010-2020). http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/k0fZ2+Ulusal_Iklim_Degisikligi_Strateji_Belgesi_2010-2020.pdf (Erişim tarihi: 08.02.2022).
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019). 2020-2023 Ulusal akıllı şehirler stratejisi ve eylem planı. https://www.akillisehirler.gov.tr/wp-content/uploads/EylemPlani.pdf (Erişim tarihi: 11.02.2022).
• DPT. (2007). 9. kalkınma planı (2007-2013). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Dokuzuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2007-2013%E2%80%8B.pdf (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı. (2021). Karayolu trafik güvenliği strateji belgesi ve eylem planı (2021-2030). http://www.trafik.gov.tr/kurumlar/trafik.gov.tr/01-Haberler/03-2021/2021_2023-Karayolu-Trafik-Guvenligi-Eylem-Plani.pdf (Erişim tarihi: 08.02.2022).
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2012). Enerji verimliliği strateji belgesi (2012-2023). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/02/20120225-7.htm (Erişim tarihi: 08.02.2022). Hasegawa, T. (2015). Intelligent transport systems. https://www.iatss.or.jp/common/pdf/en/publication/commemorative-publication/iatss40_theory_05.pdf (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• ITS Japan. (2021a). What is ITS Japon. https://www.its-jp.org/english/what_its_e/ (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• ITS Japan. (2021b). About ITS. https://www.mlit.go.jp/road/ITS/ (Erişim tarihi: 13.02.2022).
• IEA. (2021). Yakıtlar ve teknolojiler. https://www.iea.org/publications/freepublications/publication/transport2009.pdf (Erişim tarihi: 05.02.2022).
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu kalkınma planı 2014-2018. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Kalkınma Bakanlığı. (2017). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri kapsamında Türkiye’nin mevcut durum analizi raporu. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/753_1.pdf (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Kalkınma Bakanlığı. (2019). On birinci kalkınma planı 2019-2023. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Kalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı. (2014). Bilgi toplumu stratejisi ve eylem planı 2015-2018. http://www.sp.gov.tr/tr/temel-belge/s/109/Bilgi+Toplumu+Stratejisi+ve+Eylem+Plani+_2015-2018 (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Kiral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Levinson, D. M., Gillen, D., & Kanafani, A. (1998). The Social Costs of Intercity Transportation: A Review and Comparison of Air and Highway. Transport Reviews, 18(3), 215-240.
• Lin, Y., Wang, P., & Ma, M. (2017). Intelligent transportation system (ITS): Concept, challenge and opportunity. Proceedings of the IEEE 3rd International Conference On Big Data Security On Cloud (Bigdatasecurity), IEEE International Conference On High Performance And Smart Computing (Hpsc), And IEEE International Conference On Intelligent Data And Security. Beijing, China, 167-172, doi: 10.1109/BigDataSecurity.2017.50.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Njord, J., Peters, J., Freitas, M., Warner, B., Allred, K. C., Bertini, R. L., ... & Warne, T. (2006). Safety applications of intelligent transportation systems in Europe and Japan (No. FHWA-PL-06-001). United States. Federal Highway Administration. Office of International Programs. https://international.fhwa.dot.gov/ipsafety/ipsafety.pdf (Erişim tarihi: 11.02.2022)
• Rodrigue, J.P., Comtois, C. & Slack, B. (2013). The Geography of Transport Systems. Routledge.
• Sak, R., Şahin Sak, İ.T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Santos, G., Behrendt, H., Maconi, L., Shirvani, T., & Teytelboym, A. (2010). Part I: Externalities and Economic Policies in Road Transport. Research in Transportation Economics, 28(1), 2-45.
• Spellerberg, I. A. N. (1998). Ecological Effects of Roads and Traffic: A Literature Review. Global Ecology & Biogeography Letters, 7(5), 317-333.
• Sussman, J. (2005a) Perspectives on intelligent transportation systems (ITS). Springer Science+Business Media.
• Sussman, J. (2005b). Transportation Operations: An Organizational and Institutional Perspective. Perspectives on Intelligent Transportation Systems (ITS), 21-74.
• Tektaş M., Korkmaz K., & Erdal H. (2016). Akıllı Ulaşım Sistemlerinin Geleceği Ekonomik ve Çevresel Faydaları. Balkan Journal of Social Sciences, 561-577.
• Tektaş, N., & Tektaş, M. (2019a). Dünyada Akıllı Ulaşım Sistemlerinin Gelecek Hedefleri Japonya Örneğinin İncelenmesi. Paradoks: The Journal of Economics, Sociology & Politics, 15(2).
• Tektaş, M., & Tektaş, N. (2019b). Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) Uygulamalarının Sektörlere Göre Dağılımı. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 2(1), 32-41.
• TÜBİTAK. (2004). Ulusal bilim teknoloji ve yenilik stratejisi ve eylem planı (2003-2023). https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/Vizyon2023_Strateji_Belgesi.pdf (Erişim tarihi: 08.02.2022).
• TÜİK. (2021a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları (2020). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (Erişim tarihi: 03.02.2022).
• TÜİK. (2021b). Motorlu kara taşıtları. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Motorlu-Kara-Tasitlari-Aralik-2020-37410 (Erişim tarihi: 03.02.2022).
• Ulaştırma Bakanlığı. (2011). Ulaşım ve iletişim stratejisi hedef 2023 (2011-2023). http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/93C5Y+Turkiye_Ulasim_veIletisim_Stratejisi.pdf (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2019). Stratejik plan (2019-2023). https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/stratejik-yonetim/uab-2019-2023-stratejik-plani-16-10-2019.pdf (Erişim tarihi: 07.02.2022). Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHP). (2014). Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/rJ6g4+Ulusal_Akilli_Ulasim_Sistemleri_Strateji_Belgesi_2014-2023_ve_Eki_Eylem_Plani_2014-2016_.pdf (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHP). (2019). Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve 2020-2023 Eylem Planı. https://www.uab.gov.tr/uploads/announcements/ulusal-akilli-ulasim-sistemleri-strateji-belgesi-v/ulusal-akilli-ulas-im-sistemleri-strateji-belgesi-ve-2020-2023-eylem-plani.pdf (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHP). (2009). Stratejik plan (2009-2013). http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/Ns8q8+Ulastirma_bakanligi_sp_2009-2013.pdf (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHP). (2014). Ulusal akıllı ulaşım sistemleri strateji belgesi (2014-2023) ve eki eylem planı (2016-2016). http://www.sp.gov.tr/tr/temel-belge/s/175/Ulusal+Akilli+Ulasim+Sistemleri+Strateji+Belgesi+_2014 2023_+ve+Eki+Eylem+Plani+_2014-2016 (Erişim tarihi: 07.02.2022).
• Uyanık, Y. (2015). Akıllı Şehirlerde Ulaşım Sistemleri, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• VICS. (2021). Araç bilgi ve iletişim sistemi. https://www.vics.or.jp/en/about/ (Erişim tarihi: 12.02.2022).
• Yan, X., H. Zhang, H., & Wu, C. (2012). Research and development of intelligent transportation systems. Proceedings of the 11th International Symposium on Distributed Computing and Applications to Business, Engineering Science. pp. 321–327.
• Wach, E., Ward, R., & Jacimovic, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. Institute of Development Studies. http://www.ids.ac.uk/publication/learning-about-qualitative-documet-analysis.