Havalimanlarında pisti terk ediş taksi yolları farklı tipteki uçakların operasyonel performansları göz önünde bulundurularak geçmiş verilere dayalı olarak tasarlanmaktadır. Sıralama planlaması yapılırken uçakların pisti beklenen bir noktadan terk edeceği varsayılmaktadır. Ancak gerçek performanslar farklılık gösterebilmektedir. Aynı tip uçaklar pisti farklı noktalardan terk edebilmektedir. Bunun yanı sıra pisti aynı noktadan terk eden uçakların pist meşguliyet süreleri de farklılaşabilmektedir. Bu durum birden fazla pisti terk ediş taksi yolu içeren havalimanlarında trafik planlaması yapılırken iki farklı belirsizlik unsurunu ortaya çıkarmaktadır. Bunlardan ilki pisti terk ediş noktası (REP) belirsizliği diğeri ise pist meşguliyet süresi (ROT) belirsizliğidir. Bu çalışmada REP ve ROT belirsizlikleri göz önüne alınarak birden fazla terk ediş noktasına sahip pisti bulunan havalimanlarında geliş-kalkış sıralaması için stokastik programlama modeli geliştirilmiştir. Türkiye’de bir havalimanına gerçekleşen 154 geliş operasyonun radar verileri incelenmiş ve matematiksel modele entegre edilmiştir. Gerçek verilere dayalı olarak üretilen çeşitli beklenen iniş ve kalkış senaryoları matematiksel modelde koşturulmuştur. Daha sonra önerilen stokastik model deterministik ve ilk gelen ilk hizmet alır (FCFS) yaklaşımları ile toplam gecikme açısından kıyaslanmıştır. Sonuç olarak önerilen modelin belirsizliklere karşı sağlam sıralamalar sunmayı başardığı ve diğer yaklaşımlarla kıyaslandığında önemli gecikme kazanımları sağladığı gözlenmiştir.
Uçak sıralama pisti terk ediş noktası belirsizliği pist işgal süresi belirsizliği stokastik programlama geliş-kalkış gecikmeleri
The runway exit points (REPs) of the airport are constructed considering the operational performance of different types of aircraft based on historical flight data. In sequence planning, it is assumed that aircraft will vacate the runway from an expected exit point. However, real performance can be uncertain, and the same type of aircraft may vacate the runway from different exit points rather than the expected point. In addition, the runway occupancy times (ROTs) of aircraft that vacate the runway from the same exit point may not be equal. This situation brings two types of uncertainty when making traffic plans in an airport with several REPs. The first uncertainty is the REP of the aircraft, and the second is the ROT uncertainty considering the exit points. In this study, a two-stage stochastic programming model was developed for aircraft sequencing in an airport that has multiple runway exit points. In the model, both runway exit and ROT uncertainties are considered. A runway with multiple exit points at an airport in Turkey was selected and flight track data of 154 arrival flights to this runway was examined. Various expected time of arrival and departure (ETAD) scenarios were generated based on real data and integrated into the mathematical models. The proposed model was then compared with deterministic and first come first serve (FCFS) approaches in terms of total delay. As a result of the comparison and analyses, the presented stochastic programming model provided robust solutions and delay savings compared to the other approaches.
Aircraft sequencing runway occupancy time uncertainty runway exit point uncertainty stochastic programming arrival-departure delays
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Ekim 2022 |
Gönderilme Tarihi | 30 Haziran 2022 |
Kabul Tarihi | 29 Eylül 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 |