Dispeç Kaynaklı Aksaklıkların Diğer Operasyon Birimlerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 123 - 138, 27.03.2023

Ahmet Selim Süzer

https://doi.org/10.51513/jitsa.1239693

Öz

Bu çalışmanın amacı havayolu operasyon kararlarında entegrasyonu sağlayabilmek için havayolu OCC (Operation Control Center) bünyesinde yer olan süreçlerden dispeç kaynaklı problemleri belirleyerek bu problemlerin diğer havayolu süreçlerine etkilerini tespit edebilmektir. Böylece, havayolu operasyon yönetiminde entegre bir yaklaşıma katkı sağlanacağı vurgulanabilmektedir. Bu çalışmada operasyonları OCC (Operation Control Center-Operasyon Kontrol Merkezi) tarafından yönetilen orta ve büyük ölçekli havayollarının operasyon yönetimi evren olarak ele alınmıştır. ICAO (International Civil Aviation Organization), IATA (International Air Transportation Association), EASA (European Aviation Safety Agency) gibi kuruluşların getirdiği uluslararası kurallara uyarak operasyonlarını icra eden orta ve büyük ölçekli havayolları genellikle aynı problemlerle karşılaşmaktadırlar. Sadece sefer geciktirme, sefer birleştirme, sefer iptali gibi kararların havayollarının stratejilerine göre belirlendiği söylenebilmektedir. Çalışma, Türkiye’de operasyonları OCC tarafından yönetilen havayollarının OCC bölümünde görev yapan 40 operasyon süreç çalışanı (havayolu operasyonları, dispeç, ekip Planlama, yer hizmetleri, Teknik ve bakım takip gibi süreçlerden oluşmaktadır. Bu süreç çalışanları ile görüşülmüştür) ile yüz yüze görüşülerek veya telefon görüşmesi yapılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda Dispeç kaynaklı aksaklığa dönüşebilecek problemlerin belirlendiği ifade edilebilir. Ayrıca bu problemlerin diğer havayolu süreçlerinde ortaya çıkarabileceği problemlerin de genel olarak belirlendiği belirtilebilmektedir. Son yıllarda havayolu operasyon yönetiminde düzensiz uçuşlar konusu geniş çalışma alanı bulmuştur. Havayolu operasyon yönetiminde disptach kaynaklı problemlerin düzensiz uçuşların yönetilmesinde önemli bir yer tuttuğu ifade edilebilir. Bu çalışmanın disptach kaynaklı problemlerin belirlenmesi açısından literatüre katkı sağladığı değerlendirilibilir. Ayrıca yine son yıllarda düzensiz uçuşların çözümünde entegre bir yaklaşım çalışma alanı bulmuştur. Bu çalışmanın havayolu operasyon yönetiminde entegre bir anlayışla karar alınmasına katkı sağlamak amacıyla dispeç kaynaklı problemlerin diğer havayolu operasyon süreçlerine etkilerini ortaya koyması nedeniyle önem arz ettiği vurgulanabilir.

Anahtar Kelimeler

Havayolu Operasyon Merkezi, Entegrasyon, Algoritma, Aksaklıklar, Dispeç

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Effects of Dispatch-related Disruptions on Other Operation Processes

Öz

The aim of this study is to examine the interaction of airline operation processes with each other by determining the effects of dispatch-related problems from the processes within the airline OCC to other processes to ensure integration in airline operation decisions. In this study, medium and large-sized airlines whose operations are managed by OCC are considered as the universe. Medium and large-sized airlines that carry out their operations in compliance with the international rules and procedures formed by organizations such as ICAO (International Civil Aviation Organization), IATA (International Air Transportation Association), EASA (European Aviation Safety Agency) generally encounter the same problems. It can only be said that the decisions such as flight delay, flight combination, flight cancellation are determined according to the strategies of the airlines. As a result of the study, it can be stated that the problems that can turn into disruptions caused by Dispatch are determined. In addition, it can be stated that the problems that these problems may cause in other airway processes are also revealed in general. In recent years, irregular flights have found a field of study in airline operations management. It can be stated that problems caused by dispatch have an important place in the irregular flight management in airline operations. It can be stated that this study contributes to the literature in terms of identifying dispatch-related problems. In addition, in recent years, integration has found a studying area in the solution of irregular flights. It can be emphasized that this study is important because it reveals the effects of dispatch-related problems on other airline operation processes to contribute to an integrated approach in airline operation management.

Anahtar Kelimeler

Havayolu Operasyon Merkezi, Entegrasyon, Algoritma, Dispatch, Aksaklıklar

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Abdelghanya, K. F., vd., (2008). An integrated decision support tool for airlines schedule recovery during irregular operations, European Journal of Operational Research, 185(2), 825-848.
• Akbaba, A. (2020). Technical Disruptions In Airline Operation Management, International Journal of Disaster Recovery and Business Continuity, 11 (3), 1344–1354.
• Akbaba, A. (2021). Havayolu Operasyon Yönetiminde Meteoroloji Kaynaklı Aksaklıklar, 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 2665-2682.
• Akbaba, A. (2021). Havayolu operasyon yönetiminde notam yayınlarından kaynaklanan aksaklıklar, 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2), 1104-1127.
• Akbaba, A. (2022). Düzensiz Operasyonların Havayolu Ücret Politikalarına ve Gelir Yönetimine Etkisi Üzerine Modelleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(4), 2833–2847.
• Bouarfa, S., vd., (2018). Evaluation of a Multi-Agent System approach to airline disruption management, Journal of Air Transport Management, 71, 108-118,
• Castro, A. J. and Oliveira, M. (2011). Airline operations control: a new concept for operations recovery, Connor R. Walsh (Ed.), In: Airline Industry: Strategies, Operations and Safety, Nova Science Publishers Inc., 61-97.
• Cook, G. N. and Billig, B. G., (2017). Airline Operation and Management, Routledge, New York, p.147
• Doğanay, Ahmet vd., (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Gezgiç, O. (2016). Havayolu İşletmelerinde Uçuş Operasyon Kontrol Merkezlerinin Stratejik ve Ekonomik Etkilerinin İncelenmesi: Bir Uygulama Örneği, İstanbul Arel Üniversitesi, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi).
• Hassan, L. K., Santos, B. F. and Vink, J. (2021). Airline disruption management: A literature review and practical challenges, Computers and Operations Research, 127, 105137.
• ICAO. (2004). Trainin Manuel, ICAO DOC. 7192-an/857. Flight Operations.
• ICAO. (2014). Operations of Aircrafts, Annex 6 Operation Of Aircraft, Part 1 International Commercial Air Transport-Aeroplanes.
• Kohl vd., (2007). Airline disruption management—Perspectives, experiences and Outlook, Journal of Air Transport Management, 13 (1) 149-162
• Köksalmış, G. H. (2019). Operations management perspectives in the air transport management, Journal of Business Administration Research, 2(1), 1-14.
• Lufhthansa Consulting. (2011). Delay Cost Modeling and Management, 2011: AGIFORS Airline Operations. Malandri, C. et al., (2020). Impacts of unplanned aircraft diversions on airport ground operations, Transportation Research Procedia, 47, 537-544.
• Nisse, N., vd., (2023) Recovery of disrupted airline operations using k-Maximum Matching in Graphs, European Journal of Operational Research, (https://doi.org/10.1016/j.ejor.2017.12.033.)
• Ogunsina, K., vd., (2021). Exploratory data analysis for airline disruption management, Machine Learning with Applications, 6, 100102. Ogunsina, K., and DeLaurentis, D., (2022). Enabling integration and interaction for decentralized artificial intelligence in airline disruption management, Engineering Applications of Artificial Intelligence, 109, 104600,
• Ogunsina, K., vd., Relational dynamic Bayesian network modeling for uncertainty quantification and propagation in airline disruption management, Engineering Applications of Artificial Intelligence, 112, 104846,
• Oxford, (2008). Meteorology. Oxford Aviation Academy (UK) Limited. Serrano, J. J. and Kazda, A. (2017). Airline disruption management: yesterday, today and Tomorrow, Transportation Research Procedia, 28, 3-10.
• Su, Y., Kexin, X., Hongjian, W., Zhe, L. and Panos, M. (2021). Airline Disruption management: a review of models and solution methods, Engineering. 7(4), 435-447.
• URL 1, Camridge Dictionary (2021). Operation, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/operation, (Erişim Tarihi: 13 Eylül 2021).
• URL 2, SHGM (2021). Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, http://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2133-ucus-harekat-uzmani-dispecer (13 Eylül 2021).
• URL 3, Science Direct, (2021). Flight Phase, https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/flight-phase. (13 Eylül 2021).
• URL 4, ICAO (2017). The Convention on International Civil Aviation. Ulaşılabilir URL: https://www.icao.int/Documents/annexes_booklet.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2020
• URL 5, SHGM (2023). Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/kurumsal/yayinlar/ucus_izinlerine_iliskin_el_kitabi.pdf (25 OCAK 2023).
• URL 6, MGM, (2021). Havacılık Meteorolojisi Nedir? Ulaşılabilirhttp://hezarfen.mgm.gov.tr/Genel/ (Erişim Tarihi: 26.01.2023)
• URL 7, Skybrary (2023). Aeronautical Information Publications. Ulaşılabilir https://www.skybrary.aero/articles/aeronautical-information-publications-aips#:~:text=An%20Aeronautical%20Information%20Publication%20(AIP,character%20essential%20to%20air%20navigation.%20. (Erişim Tarihi: 26.01.2023)
• URL 8, Skybrary (2023). Notam. Ulaşılabilir https://www.skybrary.aero/articles/notice-airmen-notam (Erişim Tarihi: 25.01.2023)
• URL 9, Skybrary (2023). Air Traffic Management (ATM). https://skybrary.aero/articles/air-traffic-management-atm (Erişim Tarihi: 26.01.2023). Wen, X., vd., (2021). Airline crew scheduling: Models and algorithms, Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, Volume 149, 102304, Wu, C. L. (2009). Airline Operations and Delay Management, Burlington: Ashgate.