Kentsel mekânda e-skuter kullanımına ilişkin Türkiye ve dünyada yapılan yasal düzenleme örnekleri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 31 - 42, 25.03.2024

Zeytun Bildirici , Seyitali İlyas , Engin Kepenek , Yalcin Albayrak

https://doi.org/10.51513/jitsa.1311205

Öz

Elektrikli skuterlerin son yıllarda dünyada en sık kullanılan mikromobilite araçlarından biri olması, kentsel alanda kullanımı kapsamında uygun mevzuat arayışını beraberinde getirmiştir. Her geçen gün artan araç sahipliliğinin doğurduğu hava kirliliği doğayı hızla tahrip ederken büyük kentlerde korkunç bir trafik problemini doğurmuştur. Bu ve diğer sebepler kentli için mikromobilite araçlarını cazip kılmıştır. Günümüzde skutere yatırım yapan şirketlerin politikaları, cep uygulamalarla sunmuş oldukları kolaylıklar, paylaşımlı e-skuterlerin hızlı erişim imkânı sunması, ulaşılabilir olması, ucuz ve farklı yapılara sahip yollarda (araç, bisiklet, kaldırım vs.) kullanılma imkânı sunması skuteri en çok tercih edilen mikromobilite aracı konumuna taşımıştır. Skuterlerin elektronik yapıları akıllı ulaşım sistemlerinin gelecekteki en büyük hedeflerinden olan türler arası entegrasyon konusunda hızlı hızlı şekilde uyum sağlama imkânı sunmaktadır. Ülkemizde ve dünyanın birçok kentinde bir ulaşım aracı olarak kabul edilen e-skuter için bir takım yasal düzenlemeler geliştirilmiştir. Bu çalışmada Türkiye, Almanya, Japonya, ABD ve Avustralya’daki yasal düzenlemeler incelenmiş ve bir kıyaslama tablosu oluşturulmuştur. Bu araştırmada e-skuterlerin kentsel mekâna dağılımları ve bu yeni ulaşım türünün şehir planlamasındaki yeri üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akıllı ulaşım sistemleri, mikromobilite, e-skuter

Kaynakça

• Deveci, M., Gokasar, I., Pamucar, D., Chen, Y., & Coffman, D. M. (2023). Sustainable E-scooter parking operation in urban areas using fuzzy Dombi based RAFSI model. Sustainable Cities and Society, 91, https://doi.org/10.1016/j.scs.2023.104426
• Engel, A. (2019). NACTO releases guidelines for managing shared bikes and scooters in cities. Erişim:11 Nisan 2023, https://nacto.org/2019/09/11/nacto-releases-guidelines-for-managing-shared-bikes-and-scooters/.
• Ersöz, E. (2021). Scooter tarihine bakış.Erişim: 5 Nisan 2023,https://markut.net/sayi-14/scooter-tasarim-tarihi/.
• Erol, M. (2020). Ülke ülke elektrikli scooter kanunları. Erişim:10 Mayıs 2023, www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/ulke-ulke-elektrikli-scooter-kurallari-ingiltere-ve-almanyada-sigorta-sart-5931673.
• Gössling, S. (2020). Integrating e-scooters in urban transportation: problems, policies, andtheprospect of systemchange. Transportation Research Part D, 75(2).
• Güldür, H., Karaçor, F., Hatipoğlu, S. ve Çubuk, K. (2022). Yeni bir kent içi ulaşım türü: e-scooter. Gazi Journal of EngineeringSciences, 8(1), 60-73.
• Karahan, G., Garagon, E., ve Kurtuluş, C. (2023). Kent Ulaşımında Mikromobilite Çözümlerine Lokasyon Analitiği Yaklaşımı. Akıllı Ulaşım Sistemleri Ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 75-86. https://doi.org/10.51513/jitsa.1079294
• Kostrzewska, M. and Macikowski, B. (2017). Towardshybrid urban mobility: kick scooter as a means of individual transport in thecity. IOP conferenceseries: Materials Science and Engineering, 245(5).
• Liazos, A., Iliopoulou, C., Kepaptsoglou, K., & Bakogiannis, E. (2022). Geofence planning for electric scooters. Transportation research part D: transport and environment, 102, https://doi.org/10.1016/j.trd.2021.103149
• Litman, T. and Blair, R. (2006). Managing diverse modes and activities on nonmotorized facilities: Guidance for practitioners. ITE Journal, 76(6), 20-27.
• Moradi, A. and Vagnoni, E. (2018). A multi-levelperspective analysis of urban mobility systemdynamics: what are the future transition pathways?. Technological Forecasting and Social Change, 126, 231-243.
• Önder, H., ve Akdemir, F. (2020). Digital Dimension of Urban Transportation: Transportation 4.0. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 3(2), 202-215.
• Önder, H. ve Akdemir, F. (2022). Sürdürülebilir ulaşım altyapısının pandemi döneminde yeniden kurgulanması: mikromobilite trendleri ve Türkiye. İdeal Kent, 36(13), 748-770.
• Sarıışık, B. E. ve Ercoşkun, Ö. Y. (2021). Dünyada ve Türkiye ‘de mikro hareketlilikte e- scooter sistemleri. Eksen Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2(1), 72- 94.
• Tektaş, N. ve Tektaş, M. (2019). Dünyada akıllı ulaşım sistemlerinin gelecek hedefleri Japonya örneğinin incelenmesi. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 15(2),189-210.
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı, Çevre ve Şehircilik ile İçişleri Bakanlıkları (2021). Elektrikli skuter yönetmeliği. Resmi Gazete (Sayı: 31454). Erişim: 03 Nisan.2023, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210414-3.htm.
• Vojnovic, I., Kotval-K, Z., Lee, J., Ye, M., Ledoux, T., Varnakovida, P. and Messina, J.(2016). Urban built environments, accessibility, and travel behavior in a declining urban core: the extreme conditions of disinvestment and suburbanization in the detroit region. Journal of Urban Affairs, 36(2),225-255.
• Yalın, İ. (2021). 200 yıl sonra hatırlanan özgürlük: scooter. Erişim: 01 Nisan 2023, https://t24.com.tr/yazarlar/irfan-yalin/200-yil-sonra-hatirlanan-ozgurluk-scooter,31286.
• Url-1<https://www.budgetdirect.com.au/blog/australias-electric-scooter-laws-by-state.html>, erişim tarihi: 15.05.2023.
• Url-2<https://www.hamburg.de/bvm/faq-e-scooter/#15399666_15399626>, erişim tarihi: 19.05.2023.
• Url-3<https://scooterhut.com.au/blogs/blogs/australian-laws-for-electric-scooters-can-you-ride-e-scooter-legally-nsw-vic-sa-qld-wa-act-nt>, erişim tarihi: 12.04.2023.
• Url-4 <https://www.freemile.jp/blog/rule/>, erişim tarihi: 10.04.2023.
• Url-5 <https://codelibrary.amlegal.com/codes/los_angeles/latest/lamc/0-0-0-165052>, erişim tarihi: 01.04.2023.
• Url-6 <https://legislation.nsw.gov.au/view/html/inforce/current/sl-2014-0758#sec.262-1>,erişim tarihi: 01.05.2023.
• Url-7 <https://ladot.lacity.org/projects/transportation-services/shared-mobility/micromobility>, erişim tarihi: 01.04.2023.
• Url-8<www.cumhuriyet.com.tr/dunya/galeri-dunyadaki-e-scooter-duzenlemeleri-neler-1996663>, erişim tarihi: 01.05.2023.
• Url-9<https://www.marti.tech/guvenlik_for_app_v1.html>, erişim tarihi: 05.05.2023.
• Url-10< https://www.numo.global/>, erişim tarihi: 01.05.2023.
• Url-11<https://www.antalya.bel.tr/Kurumsal/Kararlar>, erişim tarihi: 11.05.2023.