Assessing the Impact of New Mobility Services on Travel Behaviour: İstanbul Case

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 113 - 126

Mehmet Yazıcı , Yavuz Delice

https://doi.org/10.51513/jitsa.1401005

Öz

There has been a paradigm shift in urban mobility around the developments in information and communication technologies, zero emission targets to reduce transport-related emissions. Hence, traditional transportation services are replaced by sustainable, shared, smart, innovative mobility services. It is crucial to understand what extent these services, which are increasingly used in the cities and have potential to become a part of the main transportation system of the city rather than serving as an alternative mode of transportation, affect people's travel behaviors and daily activity preferences to be aware of the trends in urban mobility, passenger and freight mobility. By this study, new mobility services such as micromobility, car and ride sharing services used in Istanbul examined in the context of (1) their effect on travel behavior (2) the relationship between people's demographic, socioeconomic status and new transportation service use (3) the conditions where the adoption of these services are higher. In this study, survey was conducted with a sample of 404 people in Istanbul and the results were interpreted using both explanatory analysis methods and the chi-square independence test as a statistical method. As a result of the study, questions such as what is the relationship between the demographics, travel behaviors and the use of new mobility services, the effect of these services on the total trips, transportation modes replaced by them, in which situations they are preferred or not and under what conditions those who do not use this service can use them were answered

Anahtar Kelimeler

Travel behavior, urban mobility, new mobility services, mobility

Yenilikçi Ulaşım Hizmetlerinin Seyahat Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi: İstanbul Örneği

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, ulaşım odaklı emisyonların azaltılmasına yönelik sıfır emisyon hedefleri etrafında kent içi ulaşımda bir paradigma değişikliği gözlenmekte olup geleneksel ulaşım hizmetlerinin yerini sürdürülebilir, paylaşımlı, akıllı, yenilikçi hareketlilik hizmetleri almaktadır. Ülkemiz kentlerinde kullanımı git gide artan ve kişilere alternatif bir ulaşım türü olarak hizmet vermekten ziyade kentin ana ulaşım sisteminin bir parçası haline gelme potansiyeline sahip bu hizmetlerin kişilerin seyahat davranışlarına, günlük aktivite tercihlerine ne ölçüde etki ettiğini anlamak kent içi ulaşımdaki eğilimlerin, yolcu ve yük hareketliliğin farkında olmak açısından oldukça önemlidir. Bu çalışma ile yenilikçi hareketlilik hizmetleri kapsamında İstanbul’da kullanılan mikromobilite hizmetleri, araç ve sürüş paylaşım hizmetlerinin (1) kişilerin seyahat davranışlarına etkisi (2) kişilerin demografik, sosyoekonomik durumları ile tercih ettikleri yenilikçi ulaşım hizmetleri arasındaki ilişki (3) bu hizmetlerin benimsenmesinin daha yüksek olduğu koşullar çerçevesinde incelenmiştir. Çalışma kapsamında İstanbul’da 404 kişilik bir örneklemle anket yapılmış ve anket sonuçları açıklayıcı analiz yöntemleri ve istatistiksel yöntem olarak ki-kare bağımsızlık testi kullanılarak yorumlanmıştır. Çalışma sonucunda kişilerin demografik özellikleri, seyahat davranışları ile yenilikçi ulaşım hizmetlerinin kullanımı, bu hizmetlerin kişilerin yolculuk sayısına etkisi, hangi ulaşım türlerinin yerini aldığı, hangi şart ve koşullarda tercih edilirken, hangi gerekçelerle tercih edilmediği ve bu hizmeti kullanmayanların hangi durumlarda bu hizmeti kullanabileceği gibi sorulara cevap verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Seyahat davranışı, kentsel hareketlilik, yenilikçi ulaşım hizmetleri, mobilite

Kaynakça

• Almannaa, F.A., Alsahhaf, H.I., Ashqar, M., Elhenawy, M., Masoud and Rakotonirainy A. (2021). Perception Analysis of E-Scooter Riders and Non-Riders in Riyadh, Saudi Arabia: Survey Outputs, Sustainability, 13,2. https://doi.org/10.3390/su13020863
• Blablacar. (2022). Retrieved December 17, 2022, from https://blog.blablacar.com/blog/blablalife/events/we-are-100-million-on-blablacar
• Cbinsights. (2022). Retrieved December 18, 2022, from https://www.cbinsights.com/research/disrupting-cars-car-sharingscooters-ebikes/.
• Fluctuo. (2021). Retrieved December 7, 2022, from https://european-index.fluctuo.com/
• Glavić, D., Trpković, A., Milenković, M., Jevremović, S. The E-Scooter Potential to Change Urban Mobility—Belgrade Case Study. Sustainability 2021, 13, 5948. https://doi.org/10.3390/su13115948
• Glavić D., Milenković M., Trifunović A., Jokanović I., Komarica J. Influence of Dockless Shared E-Scooters on Urban Mobility: WTP and Modal Shift. Sustainability. 2023; 15(12):9570. https://doi.org/10.3390/su15129570
• Güngör, M. (2008). Ki-Kare Testi Üzerine, Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 7,1, 84-89. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47171/593924
• Heineke, K., Kloss, B., Scurtu, D. (2022) Micromobility: Industry progress, and a closer look at the case of Munich, McKinsey & Company. Retrieved November 23, 2022, from https://www.mckinsey.com/industries/automotive-and-assembly/our-insights/micromobility-industry-progress-and-a-closer-look-at-the-case-of-munich.
• İETT. (2022). Retrieved July 27, 2022, from https://iett.istanbul/icerik/kronolojik-tarihce
• Jochem P., Frankenhauser A., Ewald L., Ensslen A., and Fromm, H. (2020). Does free-floating carsharing reduce private vehicle ownership? The case of SHARE NOW in European cities, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 141, 373-395. https://doi.org/10.1016/j.tra.2020.09.016.
• KGM. (2020). Retrieved June 28, 2022, from https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/MerkezBirimler/BasinveHalklaIliskilerBirimi/tarihce.pdf
• Kiralama. (2022). Retrieved October 15, 2022, from https://mobkritik.com/en-iyi-arac-kiralama-uygulamalari/
• Lee, H., Baek, K., Chung, J.-H., Kim, J. Factors affecting heterogeneity in willingness to use e-scooter sharing services. Transp. Res. Part D Transp. Environ. 2021, 92, 102751.
• Martı. (2023) Retrieved March 15, 2024 from https://www.girisimhaberleri.com/marti-tag-erisim-engeli/
• Mitra, R., Hess, P.M. Who are the potential users of shared e-scooters? An examination of socio-demographic, attitudinal and environmental factors. Travel. Behav. Soc. 2021, 23, 100–107.
• MOOV. (2022). Retrieved December 14, 2022, from https://otogundem.com.tr/moov-by-garenta-2-milyon-kiralamayi-gecti/12262/
• Sengül, B., Mostofi, H. (2021). Impacts of E-Micromobility on the Sustainability of Urban Transportation—A Systematic Review. Applied Sciences, 11, 13, 5851. https://doi.org/10.3390/app11135851
• T. Bieliński., and A. Ważna. “Electric Scooter Sharing and Bike Sharing User Behaviour and Characteristics,” Sustainability, vol. 12, no. 22, Article No. 9640, 2020.
• Tang, B.J., Li, X.Y., Yu, B. and Wei, Y.M. (2020). How app-based ride-hailing servicesinfluence travel behavior: An empirical study from China, International Journal of Sustainable Transportation,14, 7, 554–568. https://doi.org/10.1080/15568318.2019.1584932.
• Tuli, F.M., Mitra, S., Crews, M.B. Factors influencing the usage of shared E-scooters in Chicago. Transp. Res. Part A Policy Pr. 2021, 154, 164–185.
• TÜİK. (2022). Retrieved December 27, 2022, from https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=45500.
• UAB. (2022). Retrieved July 10, 2022, from https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlik-yayinlari/ulasan-erisen-turkiye-171122.pdf
• Uzgören N, Uzgören E. (2007). Dumlupınar Üniversitesi Lisans Öğrencilerinin Memnunuyetini Etkileyen Bireysel Özelliklerin İstatistiksel Analizi - Hipotez Testi, Ki-Kare Testi Ve Doğrusal Olasılık Modeli. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. June 2015;(17).
• Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara