Akıllı kent donatılarının ulaşım sistemlerindeki rolü ve etkileri

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 149 - 169, 25.03.2025

Rukiye Gizem Öztaş Karlı

https://doi.org/10.51513/jitsa.1559067

Öz

Akıllı kent donatılarının kentsel alanlarda yaygın olarak kullanıldığı alanlar arasında ulaşım sistemleri önemli bir yer tutmaktadır. Akıllı kent donatısı, geleneksel kent donatılarının dijitalleşme ve teknolojik entegrasyon yoluyla geliştirilmiş halidir. Bu donatılar; akıllı bank, akıllı kiosk, akıllı çöp kutusu, akıllı park, akıllı çeşme, akıllı otobüs durağı, akıllı trafik lambası ve akıllı sokak aydınlatması olmak üzere geniş bir yelpazeye sahiptir. Bu çalışma, akıllı kent donatılarının şehirlerdeki ulaşım sistemlerine sağladığı katkıları, bu donatıların etkin kullanımı ve karşılaşılan zorlukları kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Çalışmada, literatür taraması ve uzmanlarla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler sonucu elde edilen veriler tematik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Bulgular, akıllı kent donatılarının trafik yönetimi, toplu taşıma hizmetleri, yaya güvenliği ve çevresel sürdürülebilirlik gibi alanlarda önemli faydalar sağladığını göstermektedir. Ancak veri güvenliği, yüksek kurulum maliyetleri ve teknolojik uyumluluk gibi zorluklar da bulunmaktadır. Çalışma, akıllı kent donatılarının şehirlerde daha etkin ve sürdürülebilir bir ulaşım sistemi oluşturulmasına katkıda bulunduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma akıllı kent donatılarının pratikte nasıl daha etkin kullanılabileceğine dair öneriler sunmaktadır. Gelecek araştırmaların, kullanıcı deneyimi ve politik-yasal engellerin aşılması gibi konulara odaklanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

akıllı kent donatısı, akıllı ulaşım sistemi, tematik analiz

Kaynakça

• Aithal, P. S. (2022). ICT and Digital Technology Based Solutions for Smart City Challenges and Opportunities. International Journal of Applied Engineering and Management Letters (IJAEML), 6(1), 1-21.
• Akıllı Şehirler. (2024). Akıllı kavşak. Erişim: 15 Ağustos 2024, https://www.akillisehirler.gov.tr/proje-envanteri/konya-akilli-kavsaklar/ Aksu, Ö. V. (2012). Kent Mobilyaları Tasarımında Özgün Yaklaşımlar. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(6), 373-386.
• Avrupa Komisyonu. (2020). Polonya'dan güneş enerjisiyle çalışan bir akıllı otobüs durağı. Erişim: 13 Ağustos 2024, https://ec.europa.eu/regional_policy/en/projects/Poland/a-smart-solar-powered-bus-shelter-from-poland
• Bakıcı, T., Almirall, E. & Wareham, J. (2013). A Smart City Initiative: The Case of Barcelona. Journal of the Knowledge Economy, 4, 135-148. https://doi.org/10.1007/s13132-012-0084-9.
• Baksi. (2024). Paylaşımlı bisiklet. Erişim: 18 Ağustos 2024, https://www.baksi.com.tr/
• Bizero. (2024). Paylaşımlı mikromobilite. Erişim: 18 Ağustos 2024, https://bizero.bike/hakkimizda/
• Braun, T., Fung, B. C., Iqbal, F. & Shah, B. (2018). Security and Privacy Challenges in Smart Cities. Sustainable Cities and Society, 39, 499-507. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.02.039.
• Cavlak, N. (2022). Akıllı Destinasyonların Birlikte Değer Yaratımına Etkisi. İdealkent, 13(36), 858-879. https://doi.org/10.31198/idealkent.1037612.
• D’Amico, G., Arbolino, R., Shi, L., Yigitcanlar, T. & Ioppolo, G. (2021). Digital Technologies for Urban Metabolism Efficiency: Lessons from Urban Agenda Partnership on Circular Economy. Sustainability, 13(11), 6043. https://doi.org/10.3390/su13116043.
• Demir, B. (2018). Kamusal Mekanların Akıllı Kent Mobilyaları Kullanılarak Düzenlenmesi Üzerine Bir Öneri: Maltepe Dolgu Alanı Orhangazi Şehir Parkı Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ermiş, A. & Karatekin, N. B. (2019). Akıllı Kent Mobilyalarının Kent Meydanlarına Entegrasyonunun Eminönü Meydanı Örneği Üzerinden Değerlendirilmesi. 27. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, İstanbul, 23-24 Mayıs.
• Gabrys, J. (2022). Programming Nature as Infrastructure in the Smart Forest City. Journal of Urban Technology, 29(1), 13-19. https://doi.org/10.1080/10630732.2021.2004067.
• Gilrein, E. J., Carvalhaes, T. M., Markolf, S. A., Chester, M. V., Allenby, B. R. & Garcia, M. (2021). Concepts and Practices for Transforming Infrastructure from Rigid to Adaptable. Sustainable and Resilient Infrastructure, 6(3-4), 213-234. https://doi.org/10.1080/23789689.2019.1599608.
• Gohar, A. & Nencioni, G. (2021). The Role of 5G Technologies in A Smart City: The Case for Intelligent Transportation System. Sustainability, 13(9), 5188. https://doi.org/10.3390/su13095188.
• Hacıhasanoğlu, I. (1991). Kent mobilyaları. Teknografik Matbaacılık, İstanbul.
• Hırçın, F. & Demir, M. (2023). Akıllı Kent Donatıları Üzerine Bir İnceleme: Erzurum Kenti Örneği. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 6(1), 15-32. https://doi.org/10.51552/peyad.1284303.
• Kitchin, R. (2013). The Real-Time City? Big Data and Smart Urbanism. Geojournal, 79(1), 1-14. https://doi.org/10.1007/s10708-013-9516-8.
• Kumar, H., Singh, M. K., Gupta, M. P. & Madaan, J. (2020). Moving Towards Smart Cities: Solutions that Lead to the Smart City Transformation Framework. Technological Forecasting and Social Change, 153, 119281. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2018.04.024.
• Lin, Y., Wang, P. & Ma, M. (2017). Intelligent Transportation System (ITS): Concept, Challenge and Opportunity. In 2017 IEEE International Conference on Big Data Security on Cloud (BigDataSecurity), High Performance and Smart Computing (HPSC) and Intelligent Data and Security (IDS), IEEE, 26-28 May.
• Main, B. & Hannah, G. G. (2010). Site Furnishings: A Complete Guide to the Planning, Selection and Use of Landscape Furniture and Amenities. John Wiley & Sons.
• Malik, F., Shah, M. A. & Khattak, H. A. (2018). Intelligent Transport System: An Important Aspect of Emergency Management in Smart Cities. In 2018 24th International Conference on Automation and Computing (ICAC), IEEE, 6-7 September.
• Najafi, A. (2018). Ulaşım Aktarma Merkezlerinde Akıllı Kent Mobilyaları. Mimarlık ve Yaşam, 3(1), 63-74. https://doi.org/10.26835/my.398502.
• Oemkiosks. (2022). Akıllı otobüs durağı. Erişim: 21 Ağustos 2024, https://oemkiosks.com/blog/smart-bus-shelters-a-key-to-the-future-of-smart-cities/
• Öztaş Karlı, R. G. & Çelikyay, H. S. (2022). Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) Üzerine Türkiye’deki Politikaların Araştırılması. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(2), 1-14. https://doi.org/10.51513/jitsa.1090659.
• Öztaş Karlı, R. G., Özüduru, B. & Çelikyay, H. S. (2023). Kırsal Alan Planlamasında BİT Destekli Uygulamalar: Vodafone Akıllı Köy Modeli. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 60(4), 541-559. https://doi.org/10.20289/zfdergi.1273336.
• Razmjoo, A., Østergaard, P. A., Denai, M., Nezhad, M. M. & Mirjalili, S. (2021). Effective Policies to Overcome Barriers in the Development of Smart Cities. Energy Research & Social Science, 79, 102175. https://doi.org/10.1016/j.erss.2021.102175.
• Rizwan, P., Suresh, K. & Babu, M. R. (2016). Real-time Smart Traffic Management System for Smart Cities by Using Internet of Things and Big Data. In 2016 International Conference on Emerging Technological Trends (ICETT), IEEE, 21-22 October.
• Soofa. (2024). Akıllı bilgilendirme levhası. Erişim: 18 Ağustos 2024, https://soofadigital.com/soofa-sign/. Sussman, J. (2005). Perspectives on Intelligent Transportation Systems (ITS). Springer Science+Business Media.
• Şenyıl, N. & Büyükşahin, S. (2021). Smart City Components and Review of Smart City Applications in The City of Konya. Journal of Human Sciences, 18(4), 497-513. https://doi.org/10.14687/jhs.v18i4.6223.
• Torbaghan, M. E., Sasidharan, M., Reardon, L. & Muchanga-Hvelplund, L. C. (2022). Understanding the Potential of Emerging Digital Technologies for İmproving Road Safety. Accident Analysis & Prevention, 166, 106543. https://doi.org/10.1016/j.aap.2021.106543.
• Ulaşım Yönetim Merkezi. (2017). Akıllı otopark. Erişim: 17 Ağustos 2024, https://uym.ibb.gov.tr/kurumsal/haberler-ve-duyurular/akilli-park-sistemleri
• Yue, W. S., Chye, K. K. & Hoy, C. W. (2017). Towards Smart Mobility in Urban Spaces: Bus Tracking and Information Application. AIP Conf. Proc. 1891, 020145 (2017) https://doi.org/10.1063/1.5005478.
• Zhang, K., Ni, J., Yang, K., Liang, X., Ren, J. & Shen, X. S. (2017). Security and Privacy in Smart City Applications: Challenges and Solutions. IEEE Communications Magazine, 55(1), 122-129. https://doi.org/10.1109/MCOM.2017.1600267CM.