Navigating the E-Scooter Market in Türkiye: A Theory-Guided Qualitative Analysis

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 264 - 284, 25.03.2025

Burak Yaprak , Caner Pense , Ali Ercan , Serhat Doğan

https://doi.org/10.51513/jitsa.1632459

Öz

In recent years, rising traffic congestion, environmental concerns, and demand for sustainable transport have boosted the global popularity of micromobility vehicles. Electric scooters (e-scooters), introduced in Türkiye in 2019, have quickly spread across major cities. This study analyzes e-scooter use in Türkiye using Behrendt et al.'s even-dimensional framework, covering environment, human factors, social-cultural aspects, vehicle technology, infrastructure, economics, public health, and regulations. It explores Türkiye-specific dynamics, assessing challenges and opportunities. Key findings highlight infrastructure gaps, high operational costs, sustainability issues, user experience, and regulatory shortcomings. Participants’ insights underscore the need for innovative strategies to enhance the sector’s sustainability and effectiveness in urban mobility. The study offers tailored recommendations for Türkiye, contributing to global micromobility research. It provides policymakers, industry stakeholders, and researchers with suggestions to improve e-scooters’ environmental and social sustainability, supporting their integration into urban transport systems while addressing local needs and conditions.

Anahtar Kelimeler

Sustainable business models, Sustainable transportation, Micromobility, Urban Mobility, Electric scooter

Türkiye'de E-Skuter Pazarında Yol Almak: Teori Temelli Nitel Bir Analiz

Öz

Son yıllarda artan trafik sıkışıklığı, çevresel bozulma ve sürdürülebilir ulaşım çözümlerine olan talep, küresel ölçekte mikromobilite araçlarının yaygınlaşmasını hızlandırmıştır. Elektrikli skuterler (e-skuterler), kısa mesafeli yolculuklar için popüler bir alternatif olarak öne çıkmaktadır. 2019 yılında Türkiye’de kullanılmaya başlanmasından bu yana e-skuterler hızla büyük şehirlerde yaygınlaşmıştır. Bu çalışma, Türkiye’deki e-skuter kullanımını Behrendt ve arkadaşları (2023) tarafından önerilen yedi boyutlu teorik çerçeve kapsamında ele almaktadır. Çalışma; çevre, insan, sosyal ve kültürel faktörler, araç teknolojileri, altyapı, ekonomik dinamikler, halk sağlığı ve düzenleyici politikalar gibi çok boyutlu bir yaklaşım benimsemektedir. Türkiye’ye özgü yerel dinamikleri vurgulayarak sektörün karşılaştığı zorluklar ve sunduğu fırsatlar değerlendirilmiştir. Bulgular, altyapı eksiklikleri, işletme maliyetleri, çevresel sürdürülebilirlik, kullanıcı deneyimi ve mevzuat boşlukları gibi kritik sorunlara işaret etmektedir. Katılımcılardan elde edilen içgörüler, e-skuter sektörünün daha sürdürülebilir ve etkili bir kentsel ulaşım çözümüne dönüşmesi için yenilikçi stratejiler ve politikalar geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, Türkiye bağlamına özgü öneriler sunarak küresel mikromobilite literatürüne katkı sağlamaktadır. Politika yapıcılar, sektör paydaşları ve araştırmacılar için çevresel ve toplumsal sürdürülebilirliği artırmaya yönelik kapsamlı öneriler sunarak, e-skuterlerin kentsel ulaşım sistemlerine entegrasyonunu desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir iş modelleri, Sürdürülebilir ulaşım, Mikromobilite, Kentsel mobilite, Elektrikli skuter

Kaynakça

• Behrendt, F., Heinen, E., Brand, C., Cairns, S., Anable, J., Azzouz, L., & Glachant, C. (2023). Conceptualising Micromobility: The Multi-Dimensional and Socio-Technical Perspective.
• Bildirici, Z., İlyas, S., Kepenek, E., & Albayrak, Y. (2024). Kentsel mekânda e-skuter kullanımına ilişkin Türkiye ve dünyada yapılan yasal düzenleme örnekleri. Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi, 7(1), 31–42.
• Bölen, M. C., & Çeliker, O. (2021). Paylaşımlı elektrikli scooter hizmetlerini kullanma niyetinde etkili olan faktörler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 1101-1123.
• Carrignon, D. (2020). Connected and autonomous vehicles, electric scooter and their implications for road network design. Transportation Research Procedia, 49, 160–169. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2020.09.015
• Caspi, O., Smart, M. J., & Noland, R. B. (2020). Spatial associations of dockless shared e-scooter usage. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 86, 102396. https://doi.org/10.1016/j.trd.2020.102396
• Christoforou, Z., Gioldasis, C., de Bortoli, A., & Seidowsky, R. (2021). Who is using e-scooters and how? Evidence from Paris. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 92, 102708. https://doi.org/10.1016/j.trd.2021.102708
• Dündar, S., Günay, G., Karlikanovaite-Balıkçı, A., Berktaş, E. Ş., & Ulu, İ. M. (2022). Mikromobilite–Ulaşıma mucizevi bir çözüm mü, yoksa bir hayal kırıklığı mı? İDEALKENT, 13(36), 576–598. https://doi.org/10.31198/idealkent.1066650
• Ekici, Ü., & Kasap, E. E. (2023). Mikro Hareketlilik Sistemlerinin Altyapı ve Toplumsal İhtiyaçlar Kapsamında Değerlendirilmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 4(2), 124–142.
• Grand View Research. (2021). Electric Scooters Market Size & Share Analysis Report, 2030. https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/electric-scooters-market
• Güldür, H., Karaçor, F., Hatipoğlu, S., & Çubuk, K. (2022). Yeni bir kent içi ulaşım türü: E-scooter. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(1), 60–73. https://doi.org/10.30855/gmbd.2022.01.04
• Kılıç, E., & Önler, E. (2022). Tekirdağ İli Çorlu İlçesinde Toplu Taşıma Kaynaklı Karbon Ayak İzinin Hesaplanması Üzerine Bir Araştırma. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (41), 67–72.
• Litman, T. (2017). Evaluating transportation equity. Victoria Transport Policy Institute.
• Moreau, H., de Jamblinne de Meux, L., Zeller, V., D’Ans, P., Ruwet, C., & Achten, W. M. (2020). Dockless e-scooter: A green solution for mobility? Comparative case study between dockless e-scooters, displaced transport, and personal e-scooters. Sustainability, 12(5), 1803. https://doi.org/10.3390/su12051803
• Önder, H., & Akdemir, F. (2022). Sürdürülebilir ulaşım altyapısının pandemi döneminde yeniden kurgulanması: Mikromobilite trendleri ve Türkiye. İdealkent, 13(36), 748–770.
• Özçelik, A. B. (2021, May 25). Elektrikli scooter’da pazar büyüdü, rekabet kızıştı. Ekonomi. https://www.ekonomim.com/ekonomi/elektrikli-scooterda-pazar-buyudu-rekabet-kizisti-haberi-479404#google_vignette
• Resmi Gazete. (2021). Elektrikli Skuter Yönetmeliği (Yayımlandığı Tarih: 14 Nisan 2021). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210414-3.htm
• SAE. (2019). Taxonomy & classification of powered micromobility vehicles (J3194™). Society of Automotive Engineers. https://www.sae.org/standards/content/j3194_201911/
• Statista. (2023). E-scooter sharing market in Turkey. https://www.statista.com/outlook/mmo/shared-mobility/e-scooter-sharing/turkey
• Trivedi, T. K., Liu, C., Antonio, A. L. M., Wheaton, N., Kreger, V., Yap, A., ... & Elmore, J. G. (2019). Injuries associated with standing electric scooter use. JAMA Network Open, 2(1), e187381–e187381. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2018.7381