Noheda’dan Bir Mozaiğin Yeniden İncelenmesi (Cuenca, İspanya)

Yıl 2018, Sayı: 11, 143 - 148, 30.11.2018

Guadalupe López Monteagudo

https://doi.org/10.26658/jmr.440584

Öz

Noheda'da yer alan Roma villasında (Villar de Domingo García, Cuenca), kazılan yapılardan en seçkini, 4. ve 5. yüzyıla tarihlenen bir villanın konut bölümüne ait 290.64 m² boyutundaki ve olağanüstü figürlü mozaiklere sahip olan tri-apsidal (triconch) odasıdır. Betimlenen mitolojik temaların çoğu, sevgi dolu çiftlerle bağlantılıdır: Pelops ve Hippodameia, Paris ve Helen'in hikayesi, Ariadne’nin de yer aldığı Bacchus'un Zaferi sahnesi gibi. İlgili sahneler aynı zamanda “kıskanç koca” mimi ile temsil edilir ve Venüs, balık avlama sahnelerinin yanında ortaya çıkan, onunla ilişkili mitolojik karakterlerle birlikte görülür. Noheda'da bulunan mozaik topluluğunun yorumsal analizi, belli karakterleri betimleyen mitolojik ve alegorik sahneler temel alınarak yapılacaktır: Örneğin, Eroslar ya da dextrarum iunctio mimiğinde tasvir edilmiş sevgililer, aşkın yüceliğinin bir simgesi olarak, hem ilahi bir çift hem de ilahi olanla insani olanın birleşmesini temsilen Dionysos ve Ariadne'nin hierogamia sahneleri bulunur. Çelenkler ve bahçeler gibi diğer dekoratif bileşenlerle birlikte görülen aşk tanrıçası Venüs, aşkın zaferi etrafında dönen bilinçaltı mesajlar şeklinde alegorik olarak tek bir yönde yorumlanır. Şimdiye kadar Noheda'nın tricliniumundaki mozaikte, büyük bir aşkın; meşru ve gayrimeşru ilişkilerin, çiftlerin evliliği ile simgelenen mutlu sonların ya da zina yapan karakterlerin cezalandırılmasının betimlendiği söylenebilmektedir. Tüm bunlar, aşkın ilham kaynağı olan Venüs’ün ruhu tarafından yönetilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnceleme, mesajlar, mitolojik karakterler, mecazi sahneler, aşık çiftler, dextrarum iunctio, hierogamia, çelenkler, eroslar, bahçeler

New Reading of the Mosaic in Noheda (Cuenca, Spain)

Öz

In the Roman villa of Noheda (Villar de Domingo García, Cuenca), the most distinguished of the structures excavated, is the so-called tri-apsidal (triconch) room, belonging to the residential part of a 4th and 5th century villa, with its 290.64 m2 dimensions and its extraordinary figured mosaics. Many of the mythological themes represented are connected with loving partners: Pelops and Hippodameia, the story of Paris and Helen, the Triumph of Bacchus in the company of Ariadne. The scenes related are also represented to the mime “the jealous husband”, and Venus is evoked trough mythological characters associated with her which appears next to the fishing scenes. The interpretative analysis of the ensemble mosaics found in Noheda is based on the mythological and allegorical scenes depicting certain characters. For instance the Erotes or the typical dextrarum iunctio gesture by lovers, Dionysus and Ariadne’s hierogamia as the divine couple manifest the allegory of the exaltation of love, of the union of divine and human. Together with decorative elements, such as garlands and gardens, related with Venus, goddess of love, leads to an alone interpretation in allegorical lines as the subliminal messages are revolving around the triumph of love. So far, the mosaic in the triclinium of Noheda can be proclaimed as a great exponent of love; of lawful and unlawful relationships, of happy endings with couples’ weddings or punishment inflicted on adulterous characters. It all of it presided over by the spirit of Venus as inspirer of love.

Anahtar Kelimeler

Reading, messages, mythological characters, allegorical scenes, loving partners, dextrarum iunctio, hierogamia, garlands, erotes, gardens

Kaynakça

• Balty 2005 J. Balty, “Un programme de mariage à Shahba-Philippopolis (Syrie)”, LMGR IX, 1307-1316.
• Blázquez 2008 J. M. Blázquez, “Mosaicos romanos en Castilla-La Mancha”, G. Carrasco Serrano (coord.), La romanización en el territorio de Castilla-La Mancha, Col. ESTUDIOS 120, Cuenca, 91-125.
• Darmon 2005 J. P. Darmon, “Le programme idéologique du décor en mosaïque de la maison de la Téleté dionysiaque, dite aussi de Poséidon, à Zeugma (Belkıs, Turquie)”, LMGR IX, 1279-1300.
• Fernández 1984 D. Fernández Galiano, Complutum. II. Los Mosaicos, Col. Excavaciones Arqueológicas de España 138, Madrid.
• Fernández 1994 D. Fernández Galiano, “The villa of Maternus at Carranque”, Fifth International Colloquium on Ancient Mosaics (Bath 1987), Ann Arbor, 199-210.
• Lancha - Leroux 2017 J. Lancha – P. Leroux, “Mimus zelotipi numti. À propos de la mosaïque de Noheda (Villar de Domingo García, Cuenca”, Conimbriga 56, 199-216.
• López 1994 G. López Monteagudo, “Mosaicos hispanos de circo y anfiteatro”, VI Coloquio Internacional sobre Mosaico Antiguo (Palencia-Mérida 1990), Guadalajara, 343-367.
• López 2006 G. López Monteagudo, “Lo provincial y lo original en los mosaicos romanos. Original versus provincial”, D. Vaquerizo - J. F. Murillo (eds.), Homenaje a la Profesora Pilar León Alonso. El concepto de lo provincial en el mundo antiguo, Córdoba, 271-292.
• López 2010 G. López Monteagudo, “Nets and Fishing Gear in Roman Mosaics from Spain”, T. Bekker-Nielsen – D. Bernal Casasola (eds.), Ancient Nets and Fishing Gears. Proceedings of the International Workshop on “Nets and Fishing Gears in Classical Antiquity. A first approach”, Cádiz, 160-186.
• San Nicolás 1997a M. P. San Nicolás Pedraz, “La iconografía de Dionisos y los indios en la musivaria romana. Origen y pervivencia”, Actas del congreso Internacional “La tradición en la Antigüedad Tardía” (Madrid 1993), Antigüedad y Cristianismo XIV, Murcia, 405-420.
• San Nicolás 1997b M. P. San Nicolás Pedraz, “Los espacios ajardinados en la musivaria romana”, EspacioHist II, 10, 137-175.
• San Nicolás 2011 M. P. San Nicolás Pedraz, “Ariadna, entre el desengaño y el amor”, L. Neira (coord.-ed.), Representaciones de mujeres en los mosaicos romanos y su impacto en el imaginario de estereotipos femeninos, Madrid, 47-60.
• San Nicolás 2015 M. P. San Nicolás Pedraz, “Iconografía del Juicio de Paris en los mosaicos romanos”, Jorge García Sánchez et al. (eds.), Navigare necesse est. Estudios en Homenaje a José María Luzón Nogué, Madrid, 563-571.
• San Nicolás 2016 M. P. San Nicolás Pedraz, “El jardín del paradeisos en los mosaicos de Hispania”, M. Justino Maciel & Cátia Mourâo (coord.), Jorge Tomás García (ed.), Imagens do Paradeisos nos mosaicos da Hispania, Amsterdam, 270-288.
• Valero 2013 M. Á. Valero Tévar, “The late-antique villa at Noheda (Villar de Domingo García) near Cuenca and its mosaics”, JRA 26, 1, 307-330.
• Valero 2015 M. Á. Valero Tévar, “Los mosaicos de la villa de Noheda (Villar de Domingo García, Cuenca)”, Atti XII Colloquio AIEMA (Venezia, 11-15 settembre 2012) a cura di Giovana Trovabene, AIEMA Paris, 439-443.
• Valero 2016 M. Á. Valero Tévar, “La iconografía del mito de Pélope e Hipodamía en la Musivaria Romana. Nuevas aportaciones a partir del mosaico de Noheda”, AnCord 27, 125-160.
• Valero - Gómez 2013 M. Á. Valero Tévar – J. Gómez Pallarès, “El mimo del celoso adinerado: literatura y espectáculo en la villa de Noheda (Cuenca)”, QuadUrbin 102, 87-106.
• Zarzalejos et al. 2011 M. Zarzalejos Prieto – C. Fernández Ochoa - P. Hevia Gómez, Investigaciones arqueológicas en Sisapo, capital del cinabrio hispano (I). La decoración musivaria de la domus de las Columnas Rojas (La Bienvenida, Almodóvar del Campo-Ciudad Real), Madrid.