Iconographic Evaluation of the Mask in Zonguldak Kadıoğlu Mosaic

Yıl 2022, Sayı: 15, 105 - 118, 09.11.2022

Şehnaz Eraslan

https://doi.org/10.26658/jmr.1143769

Cited By: 1

Öz

During the rescue excavations carried out by the Zonguldak Ereğli Museum in Kadıoğlu Village, Çaycuma District of Zonguldak, three mosaic panels belonging to a villa rustica building complex were unearthed between 2008 and 2010. In these mosaics hunting scenes, animal struggles, masks, Eros, Psyche, Lycurgos and Ambrosia, as well as geometric motifs were depicted.
In this article, the masks on the border of the floor mosaic uncovered during the 2010 rescue excavation were evaluated stylistically and iconographically with similar examples. As a result of the assessment, our suggestions and evidences have been presented that these are masks representing Oceanus rather than a decorative element of the mosaic border.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Kadıoğlu, Mosaics, Mask, Iconography, Oceanus

Zonguldak Kadıoğlu Mozaiğindeki Maskların İkonografik Değerlendirmesi

Öz

Zonguldak’ın Çaycuma İlçesi, Kadıoğlu Köyü’nde 2008 – 2010 yılları arasında Zonguldak Ereğli Müze Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kurtarma kazılarında, bir villa rustica yapı kompleksine ait üç adet mozaik panosu açığa çıkarılmıştır. Mozaiklerde av sahneleri, hayvan mücadeleleri, masklar, Eroslar, Psykheler, Lykurgos ve Ambrosia temalarının yanı sıra geometrik motifler de betimlenmiştir.
Bu makalede, 2010 yılı kurtarma kazısında ortaya çıkarılan zemin mozaiğinin bordüründeki masklar, benzer örnekleriyle stilistik ve ikonografik açıdan değerlendirilmiştir. Değerlendirme neticesinde, bunların dekoratif bir bordür öğesinden öte, Tanrı Okeanos’u temsil eden masklar olduğu üzerine öneri ve kanıtlarımız sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Kadıoğlu, Mozaikler, Mask, İkonografi, Okeanus

Kaynakça

• Balty 1977 J. Balty, Mosaïques Antiques de Syrie, Bruxelles.
• Becker - Kondoloen 2005 L. Becker - C.Kondoleon, The Arts of Antioch, Art Historical and Scientific Approaches to Roman Mosaics and a Catalogue of the Worcester Art Museum Antioch Collection. Worcester, MA.
• Ben Abed-Ben Khader - Balanda 2003 A. Ben Abed-Ben Khader - É. d. Balanda, Image in Stone: Tunisia in Mosaic, Paris.
• Ben Abed-Ben Khader 2006 A. Ben Abed-Ben Khader, Tunisian Mosaic: Treasures from Roman Africa, Los Angeles.
• Chelbi 1996 F. Chelbi, Utique, la Splendide, Tunis.
• Cimok 2000 F. Cimok (ed.), A Corpus Antioch Moasics, İstanbul.
• Décor I C. Balmelle - M. Blanchard Lemée - J. Christophe - J.-P. Darmon - A.-M. Guimier Sorbets - H. Lavagne - R. Prudhomme - H. Stern, Le Décor géométrique de la mosaïque romaine I, Paris, 1985.
• Dunbabin 1978 K. M. D. Dunbabin, The Mosaics of North Africa, Studies in Iconography and Patronage, Oxford.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge.
• Eraslan 2011 Ş. Eraslan, Roma İmparatorluk Dönemi Mozaik Sanatında Okeanos ve Tethys Betimlemelerinin Tipolojik ve İkonografik Açıdan Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Eraslan 2012 Ş. Eraslan, “Antik Dönem Sanatında Okeanos Figürleri”, Sanat Dergisi 22, 157-166.
• Erhat 2004 A. Erhat, Mitoloji Sözlüğü, İstanbul.
• Fendri 1963 M. Fendri, Découverte archéologique dans la Région de Sfax: Mosaïque des oceans, Tunis.
• Foucher 1957 L. Foucher, Navires et barques: figures sur des mosaiques découvertes à Sousse et aux environs, Tunis.
• Grimal 1997 P. Grimal, Mitoloji Sözlüğü. Yunan ve Roma, S. Tamgüç (çev.), İstanbul.
• Jobst vd. 1997 W. Jobst - B. Erdal - C. Gurtner, İstanbul Büyük Saray Mozaiği, İstanbul.
• Johnston 1994 D. E. Johnston, “Some Possible North African Influences in Romano-British Mosaics”, L. Roger (ed.), Fifth international colloquium on ancient mosaics held at Bath, England, JRA supplementary 9, 295–306.
• Karabulut vd. 2011 H. Karabulut - M. Önal - N. Dervişoğlu, Haleplibahçe Mozaikleri: Şanlıurfa / Edessa, İstanbul.
• Görkay 2015 K. Görkay, Tarihin Hazinesi Zeugma, İstanbul.
• Levi 1947 D. Levi, Antioch Mosaic Pavements, Princeton.
• Mercan – Göçen 2011 A. Mercan – Ü. Göçen, “Kadıoğlu Köyü 2008–2009 Yılı Mozaik Kurtarma Kazısı”, 19. MKKS, 159–174.
• Mercan – Göçen 2012 A. Mercan – Ü. Göçen, “Kadıoğlu Köyü 2010 Yılı Mozaik Kurtarma Kazısı”, 20. MKKS, 137–150.
• Önal 2002 M. Önal, Mosaics of Zeugma, İstanbul.
• Önal vd. 2006 M. Önal - F. Bulgan - H. Güllüce - A. Beyazlar - B. Balcıoğlu - T. Atalay, Belkıs - Zeugma ve Mozaikleri. İstanbul.
• Patacı 2019 S. Patacı, “Antik Dönem Anadolu Mozaiklerinde Dalga ve Giyoş Motifli Bordür Tasarımları”, Seleucia IX, 303-323.
• Picard 1959 G. Ch. Picard, “Les mosaïques d’Acholla.Les Thermes de Trajan”, EAC 2, 81-82.
• Salzmann 1993 D. Salzmann, “Mosaiken und Pavimente in Pergamon Vorbericht der Kampagnen 1991 und 1992”, AA, 389-400.
• Toynbee 1964 J. M. C. Toynbee, Art In Britain Under The Romans, London.
• Trilling 1989 J. Trilling, “The Soul of the Empire: Style and Meaning in the Mosaic Pavement of the Byzantine Imperial Palace in Constantinople”, DOP 43, 27-72.
• Tülek - Mercan 2016 F. Tülek - A. Mercan, “Pysches and Erotes Rowing Boats and Fishing”, H. Schwarzer - H.-Helge Nieswandt (hrsg.), Man kann es sich nicht prächtig genug vorstellen, Festschrift für Dieter Salzmann, Band 2, 545-556, tafel 70-71.
• Voute 1972 P. Voute, “Notes sur l’iconographie d’Océan”, MEFR 84, 639-673.
• Wilson 2006 R. J. A. Wilson, “Aspects of Iconography in Romano-British Mosaics: TheRudston ‚Aquatic‘ Scene and the Brading Astronomer Revisited”, Britannia 37, 295-336.