Rustical Villa Lifestyle in Roman Mosaic Art

Yıl 2025, Sayı: 18, 401 - 411, 11.11.2025

Özden Ürkmez

https://doi.org/10.26658/jmr.1814200

Öz

Mosaic art emerged as one of the most prominent artistic media of the Roman period, reflecting the transformations in social and cultural life. While many of the themes recall earlier decorative traditions, such as those found on ceramics, from the 2nd century AD onwards a distinctive genre developed, focusing on the representation of the rustic lifestyle. This imagery was closely associated with the idealized model of aristocratic rural life, which centered on villa estates (villae rusticae) situated outside the urban sphere. In these mosaics, rural activities, particularly agriculture, animal husbandry, and related productive practices are the principal subjects. Scenes frequently depict the herding of livestock, the harvesting and collection of agricultural produce, and other aspects of estate management. Figures such as villa owners, estate stewards, and dependent laborers are also integral elements, often arranged in hierarchical compositions that mirror the social order of the countryside. The villa itself is typically represented as the focal backdrop, around which these activities are organized, thereby underscoring its role as both the physical and symbolic center of rural life. The earliest examples of this rustic imagery are attested along the North African coast, where they appear in mosaic pavements of the imperial period. From the 4th century AD, this visual repertoire spread eastward across the Mediterranean, reaching regions such as Anatolia. The mosaics of villae rusticae not only illustrate the ideals of rural aristocratic life but also provide valuable evidence for the integration of these estates into the wider networks of production and trade that sustained the Roman imperial economy.

Anahtar Kelimeler

Villa Rustica , rural life , production , Roman Mosaics , North Africa , Levant , Anatolia.

Roma Mozaik Sanatında Rustik Villa Yaşam Tarzı

Öz

Mozaik sanatı Roma Çağı’nın değişen yaşam dinamikleri içinde belki de en popüler sanat ve zanaat dalı olmuştur. Betimlenen konular genel olarak aslında önceki yüzyıllarda örneğin seramikler üzerinde görülen konularla benzeştir. Fakat, Roma Çağı’nda olgunlaşan ve çok popüler olan rustik yaşam tarzı farklı bir stil olarak kendini İS 2. yüzyıldan itibaren mozaik sanatında belirgin bir biçimde gösterir. Şehirden uzaktaki aristokratik kırsal yaşam modeli rustik villalar etrafında şekillenir. Zengin villa sahipleri çiftliklerindeki kırsal yaşamı oturdukları villaların mozaiklerine de yansıtmışlardır. Betimlenen sahnelerde tarım, hayvancılık ve diğer üretim faaliyetleri ile ilgili konular vardır. Sahnelerde güdülen hayvanların yanı sıra toplanan zirai ürünler ön plandadır. Bununla birlikte kırsal yaşam modeliyle ilişkili villa sahipleri, kahyalar ve serfler de bu sahnelerin önemli figürlerindendir. Sahnelerin odak noktası ise arkada betimlenen villa yapılarıdır. Tüm faaliyetlerin bu villalar etrafında gerçekleştiği görülür. Roma İmparatorluk Çağı’nın bu yeni rustik aristokratik yaşam biçiminin mozaikler üzerine yansıtılması ilk defa Kuzey Afrika kıyılarında kendini gösterir. Modanın İS 4. yüzyıldan sonra kıyı şeridinden doğuya doğru yayıldığı ve Anadolu’ya kadar ulaştığı anlaşılır. Özellikle Akdeniz’in etrafında konumlanan Villa Rusticalar ve rustik hayatın betimlendiği mozaikler dönemin üretim ve ticaret ağıyla da bir bütündür.

Anahtar Kelimeler

Villa Rustica , kırsal yaşam , üretim , Roma Mozaikleri , Kuzey Afrika , Levant , Anadolu.

Kaynakça

• Bibliography – Kaynaklar
• Aydınoğlu 1999 Ü. Aydınoğlu, “Doğu Dağlık Kilikia’da Villae Rusticae”, Olba II, 1, 155-168.
• Aydınoğlu 2010 Ü. Aydınoğlu, “The Farms in Rough Cilicia in the Roman and Early Byzantine Periods”, Adalya XIII, 243-282.
• Bowden et.al. 2004 W. Bowden - L. Lavan - C. Machado, Recent Research on the Late Antique Countryside, Late Antigue Archaeology 2, Leiden-Boston.
• Ceylan 2009 B. Ceylan, “Kilikya’da Geç Antik Dönem Kırsal Yerleşimleri: Kanytellis Örneği”, Olba XVII, 45-62.
• Dunbabin 1978 K. M. D. Dunbabin, The Mosaic of Roman North Afrika, Studies in Iconography and Patronage, Oxford.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, Mosaics of the Greek and Roman Word, Cambridge.
• Dumankaya 2018 O. Dumankaya, “Room and Corridor Mosaics from the Ancient City of Germanicia and its Iconographic Assessment”, JMR 11, 9-25.
• Ersoy 2010 A. Ersoy, “Mozaiklerle Adım Adım Kayıp Antik Kent Germanikeia’ya”, F. Özdem (ed.), Dağların Gazeli Maraş, İstanbul, 185-212.
• Ersoy 2017 A. Ersoy, Mozaikleri ile Yeniden Doğan Kent Germanicia, F. Eker (ed.), Berlin.
• Ferdi 2006 S. Ferdi, Corpus des Mosaiques de Cherchel, Paris.
• Finley 2007 M. I. Finley, Antik Çağ Ekonomisi, H. P. Erdemir (çev.), İstanbul.
• Kazhdan 1991 A. P. Kazhdan, The Oxford Dictionary of Byzantium, Vol. 3, Oxford.
• Kehoe 2006 D. P. Kehoe, “Landlords and Tenants”, D. Potter (ed.), A Companion to the Roman Empire, Oxford, 297-311.
• Küçükdağlı 2012 S. Küçükdağlı, “Kahramanmaraş Germanicia Mozaikleri”, JMR 5, 97-101.
• Levi 1947 D. Levi, Antioch Mosaic Pavements I-II, New Jersey.
• Mallon 2021 K. Mallon, “Taskscapes Landscapes and the Politics of Agricultural Production in Roman Mosaics”, TRAJ 4, 1, 1-26.
• Omari 2012 E. Omari, “The Mosaics with Animals Theme in the Southern Adriatic Between 4th and 6th century A.D.: Decorative and Iconographic Schemes in Comparison”, JMR 5, 115-129.
• Raynaud – İslami 2015 M. P. Raynaud – A. İslami, “Le Projet de Corpus des Mosaïques d’Albanie”, JMR 8, 101-122.
• Rice 2002 T. T. Rice, Bizans’ta Günlük Yaşam, B. Altınok (çev.), İstanbul.
• Rivet 1970 A. L. F. Rivet, The Roman Villa in Britain, London.
• Sarkowicz 2003 H. Sarkowicz, Bahçelerin ve Parkların Tarihi, E. Kayaoğlu (çev.), Ankara.
• Stillwel 1938 R. Stilwell, Antioch on the Orontes II: The Excavations of 1933-1936, New Jersey.
• Tekin 2008 O. Tekin, Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İstanbul.
• Temin 2001 P. Temin, “A Market Economy in the Early Roman Empire”, JRS 91, 169-181.
• Tok vd. 2013 E. Tok - A. Talaman - M. Atıcı, “Nymphaion (Kemalpaşa) Yakınlarında Bir Roma Villasının Mozaikleri: Eski Ahit Öyküleri Üzerine Bir Yorum”, JMR 6, 59-105.
• Ürkmez – Akın-Ürkmez 2017 Ö. Ürkmez- S. Akın Ürkmez, “Nif Yakınlarındaki Ulucak 476 Villa Rustica’sına Ait Bir Nekropolis”, Arkeoloji ve Sanat 155, 107-126.
• Üstüner 2002 A. C. Üstüner, Mozaik Sanatı, İstanbul.
• White 1970 K. D. White, Roman Farming, London.