Orta Muallim Mektebi’nden Gazi Terbiye Enstitüsü’ne

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 13, 24.09.2020

M. Çağatay Özdemir , Harun Bastık

Öz

Cumhuriyetle birlikte başta Atatürk olmak üzere ülkenin aydınları, yüzyıllardır ihmale uğramış Anadolu halkının içine gömüldüğü bilgisizlikten kurtulması için eğitim alanında büyük girişimlerde bulunmuşlardır. Öğretmenlik mesleğinin gelişmesi, öğretmenlerin nitelik ve sayıca ihtiyacı karşılayacak biçimde yetiştirilmesi için öğretmen okulları açılmaya başlanmıştır. Cumhuriyet ilk dönemlerinde orta dereceli okullara da öğretmen yetiştirilmesi için eğitim şuralarında birçok karar alınmış, önlemler tavsiye edilmiş ve uygulamak için önerilerde bulunulmuştur. Cumhuriyet döneminde ortaokul öğretmeni yetiştirilmesinde en büyük görevin eğitim enstitülerine düştüğü bir gerçektir. Eğitim enstitüsü tipi bir öğretmen okulunun kaynağı, Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla 1926-1927 öğretim yılında Konya’da açılan ‘’Orta Muallim Mektebi’’ olmuştur. Bir yıl sonra pedagoji bölümü de eklenerek Ankara’ya nakledilen bu okula 1928-1929 öğretim yılında Matematik, Fiziki ve Tabii İlimler, Tarih-Coğrafya bölümleri eklenmiştir. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde orta dereceli okullara da öğretmen yetiştirilmesi için eğitim şuralarında birçok karar alınmış, önlemler tavsiye edilmiş ve uygulamak için önerilerde eğitim enstitülerine düşmüştür. Türkçe öğretmeni yetiştirmek için 1926-1927 öğretim yılında Konya’da açılan Orta Muallim Mektebi, Cumhuriyet döneminde ortaokullara öğretmen yetiştirmekle birlikte yeni bir eğitim ve öğretim yöntem ve görüşlerinin yurt genelinde yayılması ve özümsenmesine öncü olmuştur. Bu araştırmada Gazi eğitim Enstitüsü’nün kurulma süreci, Konya’dan Ankara’ya taşınma nedenleri ve Türk eğitimine katkıları ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma betimsel bir çalışma olup Gazi Eğitim Enstitüsü’nün gelişim süreci elde edilen bilgiler doğrultusunda ortaya çıkarılmıştır. Türkiye’de bir başka öncü eğitim kurumları da kendi tarihsel çizgisinde incelenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Muallim Mektebi, Gazi, orta mektep

Kaynakça

• Kaynakça Akyüz, Y. (1992). Atatürk ve Eğitim; Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara, s.706, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. Alaylıoğlu, R. (1961, Haziran). Gazi Eğitim Enstitüsü Öğretmen ve Görevlilerinin Eserleri Bibliyografyası, Gazi Eğitim Enstitüsü: Araştırmaları ve İncelemeleri, Bülten:1 s. 173-208. Altunya, N. (1981). Gazi Eğitim Enstitüsü Programlarının Değerlendirilmesi(1930-1980), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, s.10. Ayın Tarihi, Ağustos 1927, s.2282. Aylık Ansiklopedi, 1945, c.2, s.17. Babalık Gazetesi (1927, Mart 2). s.3. Babalık Gazetesi (1929, Haziran 21). s.3. Bahri Ata, “Mehmet Âkif Ersoy’un “Gür Hisli”, “Gür İmanlı” ve “İki Gözü Nevzad’ı”: Abdüllatîf Nevzad Ayasbeyoğlu ve Millî Eğitim Tarihimiz”, Hamideli Tarih, 04, Mayıs 2017, s. 50. Binbaşıoğlu C. (1995). Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi Üzerine Bir Araştırma, İstanbul, s.202, MEB Yayınları. Cumhuriyet (1929, Teşrinisani 23). Orta Muallim Mektebi Bitiyor. Duman, T. (2002, Nisan). Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü, Türk Yurdu, sayı,176, s.127. Duman, T. (1991). Türkiye’de Ortaöğretime Öğretmen Yetiştirme, İstanbul, Milli Eğitim Bas., S.55. Duman, T. (1991). Türkiye’de Ortaöğretime Öğretmen Yetiştirme, İstanbul, Milli Eğitim Bas., S.57. Ersoy, N. (1966, Nisan). ‘’Enstitünün kırkıncı yılını açarken’’, Eğitim Dünyası, Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Dergisi, , s.2-3. Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü (1931), Teşkilat ve Programlar, Ankara. Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Terbiye Enstitüsü (1943), Ankara, s.5, Maarif Matbaası. Günay, N. (2017). Gazi Eğitim Enstitüsü’nden Gazi Eğitim Fakültesi’ne, Ankara, Gazi Eğitim Fakültesi Yay. İlhan, B.& Howard, E. W. (1968). Türkiye Cumhuriyetinde Eğitim ve Atatürk, Ankara, ,s.54, Bost Yay. İlhan, B.& Howard, E. W. (1968). Türkiye cumhuriyetinde eğitim ve Atatürk, Ankara, s.60, Bost Yay. Maarif Vekâleti Mecmuası (1925), İstanbul, sayı5. Maarif Vekâleti Mecmuası (1925), İstanbul, sayı14,s.431-435. Önder, M. (1952). Konya Maarif Tarihi, , s. 78, Ülkü. Öztürk, C. (1996). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, s, 202,Ankara TTK. Yılman, M. (2006). Türkiye’de Öğretmen Eğitiminin Temelleri, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.