Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Yönelik Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 17 - 37, 28.02.2022

Abdullah Uğur , Sevgi Coşkun Keskin , Taha Şenel

https://doi.org/10.55661/jnate.985816

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de 2005 yılında eğitim programlarında köklü bir değişikliğe gidilerek yapılandırmacılık anlayışına geçilmiştir. Daha sonra 2017 yılında yapılan bazı değişikliklerle tespit edilen sorunlar giderilmeye çalışılmıştır. Son olarak 2018 yılında uygulamaya konulan programla Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’na son şekli verilmiştir. Her ne kadar teorik anlamda oluşturulan altyapı ve sorunları gidermeye yönelik çalışmalar önemli olsa da hazırlanan bu programların uygulayıcıları olan öğretmenlerin gözünden bakmadan üretilen çözüm önerilerinin bir yanı hep eksiktir. Bu araştırmanın amacı ortaokul Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nı bizzat uygulayan sosyal bilgiler öğretmenlerinin yaşadıkları sorunları ortaya koymak ve ulaşılan sonuçlar üzerinden ilgililere öneriler getirmektir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modelinin kullanıldığı bu çalışmada, Sakarya ilinin iki farklı ilçesinde görev yapan iki sosyal bilgiler öğretmeni ile her öğrenme alanının tamamlanmasından sonra yarı yapılandırılmış görüşme yapılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analize tabi tutularak karşılaşılan sorunlar tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin bazı öğrenme alanlarında (Kültür ve Miras; Üretim, Dağıtım ve Tüketim) süre açısından sorun yaşadıkları, bazı öğrenme alanlarında konuların günlük hayatla bağlantılı olmaması dolayısıyla öğrenci açısından ilgi çekici olmadığı ve bu sebeple derslerin verimli geçmediği, bazı kazanımların bağlantılılık durumu gözetilmeksizin programa konulmuş olması gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkarken; öğretmenlerin kendi alan bilgisi yeterliliği, materyale ulaşma imkânları ile beceri ve değerler açısından ise olumlu sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler öğretim programı, program değerlendirme, sosyal bilgiler, sosyal bilgiler öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Çalışkan, H. ve Uzunkol, E. (2021). Sosyal bilgiler alanı, özellikleri ve temel amaçları. V. Aktepe, M. Gündüz, N. Kurtdede Fidan ve E. Yalçınkaya (Ed.), Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (ss. 1-20). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelikkaya, T. ve Kürümlüoğlu, M. (2018). Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 104-120.
• Döner, N ve Gülüm, K. (2019). 2018 Sosyal bilgiler programı ortaokul müfredat değişikliği ve öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 14(4), 2205-2233.
• Güngördü, E. (2002). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2012). Etkili vatandaşlık eğitimi için bir öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• İbrahimoğlu, Z. (2018). Sosyal bilgiler eğitiminde öğrenme/öğretme güçlüğü çekilen konular nedenleri ve çözüm önerileri, International Online Journal of Educational Sciences, 10(3), 167-187.
• Kabapınar, Y. (2016). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kalaycı, N. ve Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017-2018). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 106-129.
• Kaya, E. ve Bayram, H. (2021). Decroly’nin toplu öğretim sistemi iletürkiye’deki sosyal bilgiler dersi arasındaki ilişkinin incelenmesi, Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 483-504.
• Kaya, E. ve Öner, G. (2017). Reconsidering social studies course in the axis of socialization and integrated education on its age of 100. Anadolu University Journal of Education Faculty, 1(2), 1-25.
• Keskin, Y. (2019). Sosyal bilgiler programı ve güncel gelişmeler. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (ss. 1-44), Ankara: Pegem Akademi.
• Klages, C. L. (1999). Secondary Social Studies Students’ Engagement with Historical Thinking and Historiacal Empathy as They Use Oral History Interviews. Presented to the Faculty of the Graduate School of the University of Texas at Austin in Partial Fulfillment of the requarements for of the Degree of Doctor of Philosophy.
• Koçoğlu, E. ve Aydın, M. (2017). Alan uzmanlarına göre 2017 sosyal bilgiler programının 2005 programı çerçevesinde analizi. International Journal of Social Science Research, 6(1), 61-74.
• Koçoğlu, E. ve Egüz, Ş. (2019). Türkiye’de, sosyal bilgiler eğitimine ilişkin alan eğitimcilerinin sorunsal tespitleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 26-37.
• Kurtdede-Fidan, N. (2016). Sosyal bilgiler eğitimi ve sosyoloji. R. Turan ve T. Yıldırım (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri (ss. 165-182). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• NCSS (2020). What is social studies? http://www.socialstudies.org/about adresinden 27.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Öztürk, C. (2007). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir yaklaşım. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım (ss. 21-50). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Öztürk, C. ve Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programların değerlendirilmesi. C. Öztürk (Ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (ss. 1-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, C. ve Dilek, D. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (ss. 53-96). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Öztürk, C., Coşkun Keskin, S. ve Otluoğlu, R. (2012), Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem Akademi.
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (ss. 1-17). Ankara: Pegem Akademi.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (ss. 1-18). Ankara: Pegem Akademi.
• Sever, R. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sönmez, V. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tay, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü, bugünü ve yarını. R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri (ss. 2-20). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Turan, R. (2016). Milli tarih’ten sosyal bilgiler’e türkiye’de ilköğretim düzeyinde tarih öğretimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 49, 257-278.
• Turan, R. (2019). 2018 sosyal bilgiler programının disiplinlerarası yapısının incelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 2(2), 166-190. Turan, R. ve Ulusoy, K. (2015). Sosyal bilgilerde tarihin yeri ve önemi. R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri (ss. 122-137). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, G. (2019), Türkiye Cumhuriyeti’nde dünden bugüne toplu öğretim anlayışı, Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 3(2), 60-69.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Designs and methods. Los Angelos: Sage.