Content Analysis of Studies on Life Sciences Course

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 31 - 45, 09.06.2023

G. Candan Hamurcu , Maya Akmyradova

https://doi.org/10.55661/jnate.1133311

Öz

The aim of this study is to reveal the current situation about life sciences course by examining the postgraduate theses and research articles about the course in Turkey. from 248 graduate theses and 116,827 articles found through online search, a total of 375 studies, consisting of 197 graduate theses and 178 articles matching the criteria were selected in the scope of the study. In the research in which document analysis was employed, the data obtained were analyzed by means of content analysis. Each study used in the research was divided into categories under the headings of purpose, rationale, method, data collection tools, measures to ensure reliability and validity, results and recommendations. As a result of the research, under the category of purpose, it is identified that “opinions of teachers, prospective teachers, students and parents about the Life Sciences course were examined” in 98 studies; under the category of justification, it is revealed that the studies intent “to set an example for the studies planned to be done in the future and to make a contribution to the field” in 166 studies. It has also been concluded that the qualitative research method was chosen as the method in 219 studies, the document analysis technique was employed in 102 studies in terms of the data collection tool and the opinions of experts were taken in 78 studies on validity-reliability; Lastly, in the result category, it was determined that the most frequent expressions were “According to the researchers, the use of various approaches, strategies, methods and techniques in the Life Sciences course affects students from various aspects (academic, attitude, skill and value)” in 82 studies.

Anahtar Kelimeler

Life Sciences, content analysis, document review

Hayat Bilgisi Dersi ile İlgili Yapılmış Çalışmaların İçerik Analizi

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de Hayat Bilgisi dersiyle ilgili gerçekleştirilen lisansüstü tezler ve araştırma makaleleri incelenerek, bu dersle ilgili güncel durumu ortaya koymaktır. Çalışma kapsamına online tarama yapılarak ulaşılan 248 lisansüstü tez ve 116,827 makaleden belirlenen ölçütlere uyan, Hayat Bilgisi dersi ile ilgili yapılmış 197 adet lisansüstü tezi ve 178 makale, toplamda 375 çalışma alınmıştır. Değerlendirmeye alınan lisansüstü tezlere YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından, makalelere ise Dergi Park’ta ilgili dergilerden ulaşılmıştır. Okuyucular ve araştırmacılar için erişim kısıtlamaları nedeniyle tüm tez ve makalelere ulaşılamamıştır. Doküman incelemesinin kullanıldığı araştırmada, elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma kapsamına alınan her bir çalışma Ç1, Ç2, …, Ç375 şeklinde kodlanmıştır. Araştırmada kullanılan her bir çalışma amaç, gerekçe, yöntem, veri toplama araçları, geçerlik ve güvenirliği sağlamaya yönelik önlemler, sonuçlar ve öneriler açısından incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, amaç kategorisine göre 98 çalışmada “H.B. dersine yönelik öğretmen, öğretmen adayı, öğrenci ve velilerin görüşlerinin alındığı”; gerekçeye göre 166 çalışmada “İleride yapılması planlanan çalışmalara örnek olduğu ve alana fayda sağladığı”; yöntem olarak 219 çalışmada nitel araştırma yönteminin seçildiği, veri toplama aracına göre 102 çalışmada doküman analizi tekniğinin seçildiği; çalışmalarda geçerlilik-güvenirliğe dair 78 çalışmada uzman kişilerin görüşlerinin alındığı; sonuç kategorisinde ise 82 çalışmada “Araştırmacılara göre çeşitli yaklaşım, strateji, yöntem ve tekniklerin Hayat Bilgisi dersinde kullanımının öğrencileri çeşitli yönlerden (akademik, tutum, beceri ve değer) etkilediği” şeklindeki ifadelerin en çok frekansa sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi, içerik analizi, doküman incelemesi

Kaynakça

• Akaydın, B. & Kaya, S. (2015). Türkiye’de İlkokul Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan ve Ulusal İndeksli Dergilerde Yayınlanan Araştırmalara Yönelik Bir İnceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 30, s. 251-264.
• Aktepe, V., Çelik, Ö., Uzunkol, E., Kurtdede-Fidan, N., & Kaşkaya, A. (2020). Kuramdan Uygulamaya Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Apak-Tezcan, Ö., & Ütkür-Güllühan, N. (2019). Türkiye’de hayat bilgisi dersine yönelik yapılan çalışmaların incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, Cilt 9, Sayı 4. 742-756.
• Atik, S., & Aykaç, N. (2019). Hayat bilgisi öğretim programlarının değerlendirilmesi (1926-2018). Trakya Eğitim Dergisi Cilt 9, Sayı 4, 708-722.
• Aykaç, N. (2011). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Kullanılan Yöntem ve Tekniklerin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Sinop ili örne¬ği). Kastamonu Eğitim Dergisi. 19(1), s. 114.
• Bahçe, A. (2010). Hayat Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bekiroğlu, D. (2021). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde düşünme ve yaşam becerilerinin eğilimleri: nitel meta sentez çalışması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• Bektaş, M., Karadağ, B. (2013). Hayat Bilgisi Öğretimi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerinin Eğilimleri ve Değerlendirilmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 113-129.
• Chang, Y. H., Chang, C. Y., & Tseng, Y. H. (2010). Trends of science education research: An automatic content analysis. Journal of Science Education and Technology, 19(4), 315–331.
• Dağıstan, F. (2019). Hayat Bilgisi dersine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin meta-analizi (Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Kırşehir.
• Erbağcı, N., & Kaf, Ö. (2020). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı ile ilgili yapılan çalışmaların çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 103-115.
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 140-147.
• Falkingham, L. T., & Reeves, R. (1998). Context analysis- a tech-nique for analysing research in a field, applied to literature on the management of R and D at the section level. Scientometrics, 42(2), 97-120.
• Gündoğan-Bayır, Ö., Nalçacı, A., & Tay, B. (2017). Etkinlik örnekleriyle Hayat Bilgisi öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Güven, s. & Ayyayla-Püsküllü, M. (2017). Hayat bilgisi ders kitapları ile ilgili yapılan çalışmaların içerik analizi. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, Cilt:3, Sayı 2. 75-86.
• Güven, S. & Kılıç, Z. (2017). Hayat bilgisi dersinde kullanılan öğretim yöntemlerinin etkililiği konusunda yapılan lisansüstü tezlerin içerik analizi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, s. 200-223.
• Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğ¬retimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Keselman, H. J., Huberty, C. J., Lix, L. M., Olejnik, S., Cribbie, L. A., Donauhe, B. vd. (1998). Statistical practices of educational researchers: An analyses of their ANOVA, MANOVA, and ANCOVA analyses. Review of Educational Research, 68(3), 350-386.
• Küçükoğlu, A., & Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47.
• Lee, M. H., Wu, Y. T., & Tsai, C. C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: A content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31(15), 19992020.
• Meydan, A. ve Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37.
• Öntaş, T., Çarıkçı, S. & Arkan Sezgin, K. (2021). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Dersinin Okul Öncesine Yansımaları. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5 (2), 454-471.
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, M. (2009). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de hayat bilgisi dersi programlarının gelişimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 402-410.
• Şentürk, C. (2015). Hayat Bilgisi Dersinde Uygulanan Dizgeli Eğitim Yönteminin Etkililiğinin İncelenmesi ve Maliyetinin Analizi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi. 2 (4), 513-529.
• Şimşek, A. (2019). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Ültay, E. & Aydın, M. (2017). Fen bilimleri eğitiminde yapılmış nitel çalışmaların içerik analizi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 701-720.
• Ütkür, G. (2018). Hayat Bilgisi Derslerinde Kullanılan Yöntem ve Etkinliklerin Tespiti: Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:16, Sayı:1.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. Ş. (2009). 2005 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programının Birleştirilmiş Sınıflarda Uygulanabilirliğinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Nitel Bir Araştırma) (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Yılmaz, F., & Göçen, S. (2019). Hayat bilgisi öğretimine ilişkin yapılan araştırmalara yönelik bir inceleme. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, 2019, s.76-86.
• Yılmaz, F., & Göçen, S. (2019). Hayat bilgisi öğretimine ilişkin yapılan araştırmalara yönelik bir inceleme. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi Cilt:3, Sayı:2, s.76-86.