Sosyal Bilgilerde Gezi-Gözlem Tekniğine Yönelik Veli ve Öğrenci Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 16, 29.02.2024

Abdullah Saydam , Nazif Geşgel

https://doi.org/10.55661/jnate.1287212

Öz

Bu çalışmada veli ve öğrenci görüşleri çerçevesinde Sosyal bilgiler dersinde gezi-gözlem tekniğinin önemi, yeterince kullanılmamasının sebepleri, gezi-gözlem faaliyeti öncesi yaşanan sorunlar ve tekniğin daha etkili hale getirilmesi için yapılması gerekenler ele alınmıştır. Bu çalışma nitel araştırma modelinin bir tekniği olan olgu bilim deseni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri 16 öğrenci ve 13 veli ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Gezi-gözlem tekniğine yönelik veli ve öğrenci görüşlerini yansıtan araştırmaların kısıtlı olduğu görülmektedir. Bu yüzden çalışmanın alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmada veli ve öğrenciler tarafından gezi-gözlem tekniği özellikle kalıcı öğrenmeyi sağladığı ve öğrenmeyi kolaylaştırdığı için önemli görülmüştür. Velilerin gezi-gözlem etkinliği öncesinde kişisel endişeler yaşadıkları belirlenmiştir. Öğretmenler üzerindeki sorumluluğunun fazla olması, öğretmenlerin velilerin maddi imkânlarını düşünmesi, bürokratik bazı zorlukların olması tekniğin az kullanılma sebebi olarak görülmektedir. Gezi-gözlem tekniğinin daha etkili olabilmesi için maddi destek sağlanması, gezi süresinin uzun tutulması ve veli katılımlarının da sağlanması gerektiği sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gezi, gözlem, öğrenci, veli, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde gezi-gözlem ve inceleme yönteminin etkililiğinin incelenmesi (Tez No. 191075) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Akkuş, A. ve Meydan, A. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde tarih ve coğrafya mekân uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, (13),14-30.
• Aktaş, R. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem tekniğini kullanırken yaşadıkları problemler ve kazanımlara ilişkin görüşleri (Tez No. 479538) [Yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Anahtarcıoğlu, G. (2019). Sosyal bilgiler dersinde tarihi mekân gezilerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi: Aksaray ili örneği (Tez No. 603431) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Atayeter, Y. ve Tozkoparan, U. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve 6. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde gezi gözlem yönteminin uygulanmasına yönelik görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (5), 1-21.
• Atayeter, Y. ve Tozkoparan, U. (2016). Sosyal bilgiler derslerinde gezi gözlem yöntemini planlama uygulama ve sonuçlandırma açısından bir değerlendirme. H. Babacan ve S. Özer (Eds.), Sosyal ve Liberal Bilimlerde Yeni Yönelimler (I. cilt) içinde (ss. 171-188). Gece Kitaplığı Yayınevi.
• Aydoğan, H. İ. (2020). Sosyal bilgilerde tarih konularının öğretiminde tarihi mekânlarda uygulanan gezi – gözlem metodunun kazanımı elde etmeye etkisinin incelenmesi (Tez No. 623870) [Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversite]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ballı, A. (2009). 9. sınıf fiziki coğrafya konuları öğretiminde gezi gözlem yönteminin önemi (Bağcılar ilçesi örneği) (Tez No. 231820) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274. https://doi.org/10.30803/adusobed.411797
• Bassaw, T. K., Tabil, F. A., & Donkor, S. T. (2022). Teachers’ use of field trip to evaluate social studies lessons in the senior high schools in Ghana. Universal Journal of Social Sciences and Humanities, 2(4), 219–233. https://doi.org/10.31586/ujssh.2022.558
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (3. Baskı). (T. Özsevgeç, Çev.). Siyasal Kitabevi. (Orijinal çalışma 2013 yılında yayımlanmıştır)
• Çetin, M. (2017). Sosyal bilgiler dersinin öğretiminde gezi-gözlem tekniğinin uygulanma potansiyeli (Diyarbakır ili, Ergani ilçesi örneği) (Tez No. 483063) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çetin, T., Kuş, Z. ve Karatekin K. (2010). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem yöntemine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 158-180. https://doi.org/10.19129/sbad.175
• Gök, Y. ve Girgin, M. (2001). Ortaöğretim coğrafya programında deney ve gezi – gözlemin önemi. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(6), 61-72.
• Güven, A., Gazel, A. ve Sever, R. (2004). Tarih öğretmenlerinin gezi- gözlem uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (Tarih Eğitimi Özel Sayısı), 0(9), 225-235.
• Harman, G. ve Çelikler, D. (2012). Eğitimde hazır bulunuşluğun önemi üzerine bir derleme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 147-156.
• Kalvaitis, D. (2007). A recipe for outdoor classroom management. Green Teacher, (81), 36.
• Kayağ, R. (2009). Sosyal bilgiler dersinin etkililiği açısından materyal kullanımı ve gezi gözlem metodunun uygulanması (Tez No. 241842) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kent, M., Gilbertson, D. D., & Hunt, C. O. (1997). Fieldwork in geography teaching: A critical review of the literature and approaches. Journal of Geography in Higher Education, 21(3), 313–332. https://doi.org/10.1080/03098269708725439
• Küçükahmet, L. (1992). Öğretim ilke ve yöntemleri (4. Baskı). Gazi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Mazman, F. (2007). Sosyal bilgiler eğitiminde gezi gözlem metodunun uygulanmasına ilişkin bir araştırma (Tokat örneği) (Tez No. 204638) [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği. Milli Eğitim Bakanlığı. T.C. Resmî Gazete, (30090), 8 Haziran 2017. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23639&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Ocak, G. (2017). Yöntem ve teknikler. G. Ocak (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss. 265-384). Pegem Akademi̇. https://doi.org/10.14527/9786053189886
• Öz, G. (2015). Öğretim yöntemlerinden gezi gözlem ve inceleme metodunun uygulanmasında ortaya çıkan problemlere ilişkin öğretmen görüşleri (Güngören ilçesi örneği) (Tez No. 426133) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özay, E. (2003). Ortaöğretim coğrafya eğitimi ve öğretiminde gezi gözlem metodunun öğrenci başarısı üzerine etkisi ve diğer öğretim metodlarıyla karşılaştırılması (Tez No. 124759) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürk, M. (2014). Coğrafya eğitiminde araştırma (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Özür, N. (2010). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi (Tez No. 279700) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Sünbül, A. M. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri (4. Baskı). Eğitim Kitabevi.
• Şahin, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının gezi – gözlem tekniğine ilişkin görüşleri (Tez No. 565239) [Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tunç, S. (2006). Gezi-gözlem yönteminin coğrafya eğitim–öğretimindeki önemi, öğrenci başarısına etkisi ve diğer öğretim yöntemleriyle karşılaştırılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Tutkun, C., Kılıç, Z. N. A., Balcı, A. ve Kök M. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin alan gezisi etkinliğine yönelik görüşlerinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 469-487. https://doi.org/10.26466/opus.571498
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık. https://doi.org/10.18020/kesit.1279
• Yıldırım, R. (2012). İlköğretim II. Kademe sosyal bilgiler derslerinde gezi-gözlem yönteminin uygulanma durumunun incelenmesi (Tez No. 319874) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, R. ve Ortak, Ş. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde gezilerden yararlanma. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 11(1), 71-87.