MEKÂNSAL PLANLARIN YARGI DENETİMİ VE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR, BEYOĞLU (İSTANBUL) ÖRNEĞİ

Yıl 2020, , 103 - 118, 11.05.2020

Adem Erdem Erbaş

https://doi.org/10.26809/joa.5.009

Öz

İstanbul gibi bir metropol kentte, küreselleşmenin de etkisi ile alınan göç nüfusuna bağlı olarak kentsel hizmetlerin görülmesinde eksiklikler oluşmaktadır. Ülkemizde kentleşme sürecinin bir plan disiplini altına alınmasına yönelik çalışmalar önce 1956 tarihli 6785 sayılı İmar Kanunu, daha sonra da çeşitli değişikliklerle bugüne gelen 1985 tarihli 3194 İmar Kanunu çerçevesinde mevzuatta karşılığını bulmuştur. İmar mevzuatı ile mekânın üretim süreci arasında etkileşimi yönlendiren önemli bir etken de idari yargı kararları olmuştur. Düzensiz ve kontrolsüz kentleşme sürecinin mekânda yarattığı uyuşmazlıklar, idari yargı kararları ile çözülmeye çalışılmıştır. Bu makalede imar planlarının yargı denetiminde karşılaşılan zorluklar, örnekler üzerinden tartışılacaktır. Özellikle İstanbul Beyoğlu İlçesi’nde son dönemde yargı denetimine konu olan, Beyoğlu, Perşembe Pazarı ve Okmeydanı koruma amaçlı imar planlarının, planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve plan yapım yöntem ve teknikleri kavramları üzerinden karşılaştırmalı bir inceleme ve değerlendirmesi yapılacaktır. Yargı denetiminin imar planı sürecine etkisi, plancıların yanı sıra karar vericiler için de önemli farkındalıklar sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekânsal Plan, İdari Yargı Denetimi, İstanbul Metropolü

JUDICIAL SUPERVISION OF SPATIAL PLANS AND THE CHALLENGES; BEYOGLU (ISTANBUL) CASE

Öz

In the Istanbul metropolitan city, there are deficiencies in the providing of urban services depending on the immigration population received with the effect of globalization. In our country, the efforts to put the urbanization process under a plan discipline were found to be equivalent in the legislation within the framework of the Zoning Law no.6785, an important factor directing the interaction between the zoning legislation and the production process of the space was the administrative judicial decisions. The conflicts created by the irregular and uncontrolled urbanization process in the space have been tried to be solved by administrative judicial decisions. In this paper, the difficulties encountered in the judicial supervision of spatial plans will be discussed through examples. A comparative examination and evaluation of the zoning plans for the protection of Beyoğlu, Perşembe Pazarı and Okmeydani, which are the subject of the judicial review in the Beyoğlu District of İstanbul in the last period, will be made on the basis of planning principles, urbanism principles and plan construction methods and techniques. The impact of judicial supervision on the spatial plan process provides important awareness for planners as well as for decision makers.

Anahtar Kelimeler

Spatial Plan, Administrative Judicial Supervision, Istanbul Metropolis.

Kaynakça

• AKIN, N., 1998, 19. yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera, Literatür Yayınları, No:24, İstanbul,
• CEZAR, M., 1991, 19. Yüzyıl Beyoğlusu, Akbank Yayınları: Istanbul
• ERBAŞ, A. E., 2008, Galata and Haydarpasa Ports Port Regeneration and Sustainable Development after 2000. Urbanistica Pvs, 21–28.
• ERBAŞ, A. E., 2018a, İstanbul Metropoliten Alanı’nda 1980 Sonrası Kentsel Gelişme Dinamikleri Ve İdari Coğrafyada Sınır Değişiklikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 17-38.
• ERBAŞ, A. E., 2018b, Cultural Heritage Conservation and Culture-Led Tourism Conflict Within The Historic Site In Beyoğlu, Istanbul. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 217, 647-659.
• ERBAŞ, A. E., 2018c, Challenges To Urban Planning For The Galata – Persembe Bazaar Waterfront, Istanbul, Studia KPZK, Polska Akademia Nauk, 188, 147-167
• ERBAŞ, A. E., ve ERBIL, T., 2013, Neoliberal challenges and practices of urban regeneration projects in Istanbul. In Real Corp Conference, “Planning Times, You Better Keep Planning or You Get In Deep Water, For the Cities They are a-changing, 843-852
• ERBEY, D., ve ERBAŞ. A. E., 2017, The Challenges on Spatial Continuity of Urban Regeneration Projects: The Case of Fener Balat Historical District in Istanbul. International Journal of Sustainable Development and Planning, 12(3), 498-507
• ERSOY, M. ve KESKINOK. Ç., 2000, Mekan Planlama ve Yargı Denetimi, Yargı Yayınevi, Ankara
• GÖK, T., 1983, İmar kararları ve yargı denetimi. ODTÜ. Ankara
• ICOMOS, 1987, Charter on the Conservation of Historic Towns and Urban Areas: (The Washington Charter).
• İBB, 2008a, 1/5.000 ölçekli, Beyoğlu Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Plan Raporu, Şehir Planlama Müdürlüğü, İstanbul
• İBB, 2008b, 1/5.000 ölçekli, Beyoğlu Perşembe Pazarı Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Plan Raporu, Şehir Planlama Müdürlüğü, İstanbul
• İBB, 2009, 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Plan Raporu, IMP, BIMTAS, Istanbul
• İBB, 2012, Okmeydanı 1/5000 Ölçekli Tarihi Sit Alanı Koruma Amaçlı ve Etkileşim Geçiş Sahası Nazım İmar Planı Raporu, Şehir Planlama Müdürlüğü, İstanbul
• ÖNGÖREN, G., 2017, Yargı Kararları Işığında İmar Hukuku, Öngören Hukuk Yayınları, İstanbul
• TAN, T., 1976, Planlamanın Hukuki Düzeni, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, (154), Ankara
• TEKELİ, İ., 1993, İcabında Plan, İstanbul Dergisi, Sayı 4, Tarih Vakfı, İstanbul
• TEKİNBAŞ, B.B., 2008, Yargı Kararlarında Planlama. TMMOB Şehir Plancıları Odası, Ankara