KENTSEL GÜVENLİK İHTİYACININ TOPLUMSAL VE MEKÂNSAL YANSIMASI: KAPILI TOPLULUKLAR

Yıl 2020, , 201 - 212, 11.05.2020

Demet Onur

https://doi.org/10.26809/joa.5.016

Öz

Kentler, toplumlar için güvenlik ve barınma ihtiyacının karşılandığı mekânlardır. Ancak, kentler günümüzde hızlıca büyümüş, kalabalıklaşmış ve yoğunlaşmışlardır. Bu kentleşme hızı, tüm ana kentlerde güvensizlik, risk, tehlike, yaşam kalitesi kaygısı ve statü kaygısı gibi toplumsal olguların sorun haline gelmesine yol açmıştır. Yoğun kentsel mekânların, kalabalıkların ve kentsel yoksulluğun neden olduğu suçlardan duyulan korku mekânsal farklılaşma ve statü ayrımı gibi durumlarla mekânsal korunma ihtiyacını doğurmuştur. Modern dünyanın yeni orta sınıfı yoksulluktan ve suçtan korkmaktadır. Bu korku, kentlerde kapılı toplulukları oluşturmuştur. Kapılı toplulukları ortaya çıkaran en büyük etken güvenlik ihtiyacıdır. Yaşam kalitesini arttırmak, homojen gruplarla birlikte yaşama isteği, gelir seviyesini tüketim unsurlarıyla mekânda göstermek gibi nedenler de kapılı topluluk oluşturma ihtiyaçlarının arasında sayılmaktadır. Kentsel güvenlik ihtiyacının doğurduğu dışa kapalı toplulukların oluşmasının başka temel nedeni de kentsel suçlardan uzak yaşama isteğidir.
Bu çalışmanın amacı, kentlerde toplumsal ve mekânsal farklılaşma süreciyle ortaya çıkmış kapılı toplulukları, sosyo-ekonomik ve mekânsal boyutlarıyla ele almaktır. Çalışmanın konusu ise, kentsel güvenlik ihtiyacıyla mekânsal eşitsizlik oluşturan kapılı toplulukların, kentlere suçu ortadan kaldırmak yerine sadece örttüğünü ve bu durumun kentlerde sosyal eşitsizlik ve adaletsizlik yarattığını ortaya koymaktır. Bu çalışma, kentsel güvenliğin tüm kentte eşit yaşanabilmesi için mekânsal ayrışmanın kentsel politikalarla kontrol altına alınması gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent, Risk Toplumu, Kentsel Güvenlik, Kentsel Suç, Kapılı Topluluklar.

SOCIAL AND SPATIAL REFLECTION OF THE NEED FOR URBAN SECURITY: GATED COMMUNITIES

Öz

Cities are spaces in which security and shelter needs are provided for societies. However cities have grown dramatically, become more crowded and more dense recently. This pace of urbanization has led to social phenomena such as insecurity, danger, anxiety of life quality and status anxiety becoming a problem in all the main cities. Fear of crimes caused by dense urban spaces, owercrowding and urban poverty has led to the need for spatial protection through situations such as spatial differentation and status discrimination. The new middle class of the modern world fears poverty and crime. This fear has formed gated communities in cities. The biggest factor that brings out gated communities is the need for security. The reasons such as increasing the quality of life, the desire to live together with homogeneous groups and showing the income level in the space with. The consumption elements are also considered among the needs to create a gated community. Another main reason for the formation of isolated communities, which are created by the need for urban security, is the desire to live away from urban crime.
The aim of this study is to handle the gated communities that emerged from the process of social and spatial dimensions. The subject of the study is to demonstrate that gated communities which create spatial inequality with the need for urban security, simply cover up rather than eliminate crime in cities, and that this create social inequality and injustice in cities. This study emphasizes that spatial segregation must be controlled by urban policies in order for urban security to be experienced equally in the entire city.

Anahtar Kelimeler

Cities, Risk Society, Urban Security, Urban Crime, Gated Communities.

Kaynakça

• AKGÜN, A, (2009), La Zona (Yasak Bölge) : İktidarın Gücü Olarak Mekân, Mekân Araştırmaları, İstanbul Kültür Üniversitesi.
• ALVER, K, (2010), Steril Hayatlar, Ankara: Hece Yayınları.
• ARAPKİRLİOĞLU, K, YENER, Z, (2012), “Avrupa Kentsel Şartı”, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• ASLANOĞLU, R, (2000), Kent Kimlik ve Küreselleşme, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• AYTAÇ, Ö, (2007), “Kent Mekânlarının Sosyo-Kültürel Coğrafyası”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 2.
• BALİ, R. N. (1999), Çılgın Kalabalıktan Uzakta, İstanbul: Birikim Yayınları.
• BALİ, R. N, (2000), Tarz-I Hayattan Life Style’a, Yeni Seçkinler, Yeni, Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• BAUDRILLARD, J, (2004), Tüketim Toplumu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• CALDERIA, (1999), “Duvarlar İnşa Etmek”, Birikim Dergisi, Sayı: 123.
• CANDAŞ, E, (2007), “İstanbul’da Dışa Kapalı Konut Sitelerinin Tasarımında Güvenlik Konusunun İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Bölümü
• DANIŞ, D, (2005), “Zenginliğin Mekânda Yeni Yansımaları: İstanbul’da Güvenlikli Siteler”, Toplum Bilim Dergisi, Sayı: 104.
• ERDER, S, (2006), Refah Toplumunda Getto, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• FRIDIN, E, (2006), “Sosyal Ve Mekânsal Ayrışma Çerçevesinde Yeni Konutlanma Eğilimleri: Kapalı Siteler, İstanbul, Çekmeköy Örneği”, Planlama Dergisi, Sayı: 4.
• FRIDIN, E, (2006), “Sosyal Ve Mekânsal Ayrışma Çerçevesinde Yeni Konutlaşma Eğilimleri: Kapalı Siteler, İstanbul-Çekmeköy Örneği, Doktora Tezi, Msgsü Fbe.
• GÖNLÜGÜR, E, (2008), “Kentsel Ayrışmanın Yeni Alemet-İ Farikası Kapalı Cemaatler”, Birikim Dergisi, Sayı: 232-233.
• KAYPAK, Ş, (2013), “Kentsel Güvenlik Açısından Mahallenin Önemi”, Kaysem 8 Bildiri Kitabı, Ankara: Pegem Yayınları.
• KURTULUŞ, H, (2005), İstanbul’da Kapalı Yerleşmeler, Beykoz Konakları Örneği, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, İstanbul: Bağlam Yayınları
• KURTULUŞ, H, (2003), “Mekânda Billurlaşan Kentsel Kimlikler: İstanbul’da Yeni Sınıfsal Kimlikler Ve Mekânsal Ayrışmanın Bazı Boyutları”, Doğu-Batı: Kimlikler- Sayı 23
• KURTULUŞ, H, (2005), Bir Ütopya Olarak Bahçeşehir, İstanbul’da Kentsel Ayrışma: Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar İçinde, İstanbul: Bağlam Yayınları
• KURTULUŞ, H. (2005), “Refahın Yeni Mekânsal Temsilleri”, Mostar Dergisi, Sayı: 55
• LOW, S, (2004), Behind The Gates, Life, Security Ant Pursuit Of Hapiniess İn Fortress America, Routledge, Ny
• ÖNCÜ, A. (1999), “İdealinizdeki Ev Mitolojisi Kültürel Sınırları Aşarak İstanbul’a Ulaştı”, Birikim Dergisi, Sayı: 123.
• ÖNCÜ, A. (2005), Mekân, Kültür, İktidar, Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, İstanbul: İletişim Yayınları
• TURNER, B, (2001), Statü, Ankara: Ütopya Yayınları.
• TÜMER, Ö, (2008), “Bursa’da Kapalı Konut Yerleşmelerinin Oluşum Süreci ve Sınıflandırması”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Dergisi, Sayı: 2.
• UYSAL, Y, (2003), “Parçalanan Kent-Parçalanan Yaşamlar, Kentin Çeperleri”, Mimarist Dergisi, Sayı: 8
• YARDIMCI, S, (2009), “Özel Güvenlik, Kent Yaşamı Ve Yönetimsellik”, Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı: 115.