OSMANLI DÖNEMİ CAMİLERİNDE ÇİNİ KANDİLLER

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 4, 1 - 14, 03.11.2017

Zeynep Arol

Öz

Kandil,
insanoğlunun ateşi bulup aydınlatma için kullanmaya başladığından beri var olan
bir araçtır. Günümüze kadar çeşitli form ve materyallerle karşımıza çıkmıştır.
Topraktan yapılmış ilk örneklerinin yanında daha sonraları cam ve madenden
yapılmış olanları da vardır.

Osmanlı dönemi cami kandilleri
genellikle çini olarak üretilmişlerdir. Dönemin süsleme sanatını yansıtan
objelerdir. Cami mihrabının önünde bulunurlar. Zincirlerle grup olarak asılarak
camiyi aydınlatır ve seramiğin sesi yansıtma özelliğinden dolayı akustik
sağlarlar.

 Bu çalışmada, Osmanlı seramikleri
içinde ayrı bir yeri olan çini cami kandillerinin, ilk olarak dönem özellikleri
anlatılmış daha sonra kandiller form ve bezeme açısından incelenmiştir. Kandiller,
Mavi-beyaz tekniğinde ve Çok renkli sıraltı tekniğinde yapılmış olan kandiller olarak  sınıflandırılarak, bu sınıflamalar altında
form farklılıklarına göre de gruplandırılmışlardır.   

Anahtar Kelimeler

Kandil, Çini, Cami, Osmanlı

CERAMIC LAMPS IN MOSQUE OF THE OTTOMAN PERIOD

Öz

 Lamp is a vehicle that has existed since human
beings began to use fire for lighting. There are as many different forms and materials as
everyday. In
addition to the first examples made from the ceramics, there are also those
made later by glass and mine.

Mosque lamps of Ottoman period are generally produced as Turkish tiles. It is the objects that reflect the period’s art of decorative decoration. They are located in front of mihrab in mosque. 


They are suspended in groups with chains to illuminate the mosque and provide acoustics due to the sound reflection feature of the ceramic.

In this study, the tile mosque lamps, which have a
different place in the Ottoman ceramics, were firstly described in terms of
period characteristics and then studied in terms of decoration and shape of
lamps. Lamps are classified as classification made in Blue-white technique and
Multicolor underglaza technique, and grouped according to shape differences
under these classification.

Anahtar Kelimeler

Lamb, Turkish Tile, Mosque, Ottoman

Kaynakça

• (1) AKSU, T., 1954, Çini Kandiller, Tez (Lisans), İ.Ü Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul), 10-24 (2) ASLANAPA, O., 2003, Türk Sanatı, 5. Baskı, İstanbul,181-329 (3) ATASOY, N.- RUBY, J., 1989, Iznik, Londra, 41 (4) CARSWELL, J., 2006, Iznik Pottery, Londra, 94 (5) DÖNMEZ, N., 2004, Mavi-Beyaz İznik Seramikleri’nde Desen Babanakkaş Üslubu, Seramik Türkiye, No:5, 120-128 (6) EKER, Y., 2000, Osmanlı Kandilleri, İlgi, Sayı:100, 10-13 (7) GÜLEN,V., 1993, İznik Çini Formları; Araştırma Raporu, Tez (Yüksek Lisans), Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir), 27-28 (8) KOLSUK, A., 1976, Osmanlı Devri Çini Kandilleri, Türk Etnografya Dergisi, Sayı 15, 73-91
• (9) ……………...., 1977, Haliç İşi Denilen İznik Çinileri, Kültür ve Sanat, Sayı 5, 52-57
• (10) MÜLAYİM, S., 2007, Mimari Kişilik ve Çini, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, Ankara, 275 (11) ÖNEY, G., 1976, Türk Çini Sanatı, İstanbul, 65-67
• (12) ………….., 1993,Türk Çini ve Seramik Sanatı, Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı, Ankara, 296-304 (13) ………….., 2003, Çini ve Seramik, Osmanlı Uygarlığı 2, İstanbul, 710-720 (14) TUNCAY, H., 1978, Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki Çini Kandiller, Sanat Dünyamız, Sayı:12, 10-16
• (15) TURAN BAKIR, S., 1999, İznik Çinileri ve Gülbenkyan Koleksiyonu, Ankara, 99 (16) ……………………, 2007, Osmanlı Sanatında Bir Zirve, İznik Çini ve Seramikleri, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, Ankara, 282-299 İnternet Kaynakları
• (URL 1). 2009, www.antikas.com.tr
• (URL 2). 2012, www.smb.museum
• (URL 3). 2013, www.britishmuseum.org
• (URL 4). 2013, www.clevelandart.org
• (URL 5). 2013, www.istanbularkeoloji.gov.tr
• (URL 6). 2013, www.metmuseum.org
• (URL 7). 2013, www.thewalters.org
• (URL 8). 2013, www.vam.ac.uk