KÜRESELLEŞEN YÜZYILDA BİR SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE NİTELİKLİ YAŞAM MODELİ OLARAK SAKİN ŞEHİR KAVRAMI: GÖKÇEADA ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 85 - 102, 11.05.2020

Erman Özdemir Çiğdem Kaptan Ayhan

https://doi.org/10.26809/joa.5.008

Öz

Dünyada, küreselleşmenin olumsuz etkileriyle beraber; kentlerde ve kırsal alanlarda çeşitli sorunlar ortaya çıkmıştır. Sakin Şehir hareketi, 1999’da küreselleşme ve kapitalizme tepki olarak doğmuştur. Kentlerin yerelliğini ve özgünlüğünü kaybetmeden sağlıklı kalkınmasını ve daha yaşanabilir bir yaşam inşa edilmesini amaçlamaktadır. Gökçeada, uluslararası Sakin şehir ağının bu unvana sahip ilk ve tek adasıdır. Çalışmada; bu unvanın Gökçeada’nın doğal ve kültürel peyzaj özelliklerine etkisi saptanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, adanın sakin şehir ilan edilme sürecinden itibaren 72 alt ölçüt çerçevesinde yapılan çalışmalar, bir puanlama sistemiyle değerlendirilmiştir. Böylece çeşitli konulara yönelik politikaları içeren 7 ana ölçütün Gökçeada özelinde ne derece uygulanabildiğine yönelik bir skala oluşturulmuştur. “Çevre Politikaları” üst başlığı; yüksek, “Altyapı Politikaları”, Kentsel Yaşam Kalitesi Politikaları”, “Tarımsal, Turistik, Esnaf ve Sanatkarlara Dair Politikalar”, “Sosyal Uyum” ve “Ortaklık” üst başlıkları; orta, “Misafirperverlik, Farkındalık ve Eğitim İçin Planlar” üst başlığı ise düşük değer almıştır. Çalışmada ayrıca Gökçeada’nın yerel değerlerinin sürdürülebilirliğine yönelik öneriler getirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Sakin Şehir, Sürdürülebilir Kalkınma, Doğal ve Kültürel Peyzaj, Gökçeada, Çanakkale.

SLOW CITY CONCEPT: A MODEL FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT AND HIGH-QUALITY LIFE IN THE GLOBALIZING WORLD: IN CASE OF GÖKÇEADA

Öz

In the world, with the negative effects of globalization; various problems have arisen in cities and rural areas. The slow city movement was born in 1999 in response to globalization and capitalism. It aims to ensure the healthy development of cities without losing their locality and originality and to build a more livable life. Gökçeada is the first and only island in the cittaslow international network. In this study; the effect of this status on the natural and cultural landscape features of Gökçeada was tried to be determined. For this purpose, works conducted within the framework of 72 sub-criteria since the island was achieved the slow city status were evaluated with a scoring system. Thus, a scale was developed to determine the extent to which 7 main criteria of slow city movement were applied in Gökçeada. “Energy and Environmental Policies”; high value, "Infrastructure Policies”, "Quality of Urban Life Policies", “Agricultural, Touristic and Artisan Policies”, "Social Cohesion” and “Partnerships"; middle value and “Policies for hospitality, awareness, and training" received low value. In addition, recommendations were made for the sustainability of the local values of Gökçeada.

Anahtar Kelimeler

Globalizing, Slow city, Sustainable Develeopment, Natural and Cultural Landscape, Gökçeada, Çanakkale.

Kaynakça

• AKYOL, O. ve CEYLAN, T., (2014), Gökçeada Balıkçılığı, Bayram Öztürk ve Yüksel Pazarkaya (ed.) Gökçeada Doğa ve Kültür Varlıkları. Cem Yayınevi, İstanbul.
• ASLAN, E., ve GÜNEŞ, S.G., (2016), Sakin Şehirler için Sürdürülebilir Turizmin Önemi. Journal of Recreation and Tourism Research, 3 (3), 1-17.
• ATABAY, S. ve ÖZÜGÜL, M.D., (2001), Gökçeada Örneği Özelinde Ekolojik Temelli Mekan Organizasyonu. Ulusal Ege Adaları 2001 Toplantısı, 48-58.
• AVCI, N., (2008), Gökçeada Organik Tarım ve Organik Ada, Çanakkale İli Değerleri Sempozyumları, 26-27 Ağustos 2008, Çanakkale, 85-89.
• BOZBAY G.A., (2002). Gökçeada Örneğinde Ekolojik Planlama Çerçevesinde Peyzaj Analizi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• CENGİZ, T., ÖZCAN H., BAYTEKİN, H., ALTINOLUK, Ü., KELKİT, A., ÖZKÖK F., AKBULUT C., KAPTAN AYHAN, Ç., (2009). Gökçeada Arazi Kullanım Planlaması. TUBITAK Projesi, Çanakkale.
• CITTASLOW TÜRKİYE, (2018), https://cittaslowturkiye.org/
• CITTASLOW, (2019), http://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/246/cittaslow_list_november_2019.pdf
• COŞAR, Y., (2014). Yavaş Şehir Olgusunun Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25 (2), 226-240.
• ÇAPA, M., (2017), Lozan Antlaşması’ndan sonra (1923-1928) İmroz (Gökçeada) ve Bozcaada’da Türk Egemenliğinin Yeniden Kurulması: Adalar Hakkında Bir Rapor. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 11(22), 91-108.
• ÇERÇİ, A., (2013). Destinasyon Markalama ve Yavaş Şehir Seferihisar’ın Destinasyon ve Markalama İmajı, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• ÇİFTÇİ YEŞİLTUNA, D., (2016), Küreselleşme ve Kırsal Dönüşüm, Komşu Mahalleden “Butik Site” ye Sandalye Marketten “Slow Food”a, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• DONAT, O., ve SAVAŞ YAVUZÇEHRE P., (2016), Sakin Kent (Cittaslow) Üyeliğinin Kamusal Mekânlara Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35: 115- 126.
• DURAN, E., (2009), Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Toplumsal ve Kültürel Kimliğin Korunması: Gökçeada Örneği, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• EKİNCEK, S., (2014), Sakin Şehir (Cittaslow) Yöneticilerinin Sakin Şehir Hareketine ve Sürdürülebilirliğe Yönelik Değerlendirmeleri, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
• ERİNÇ S. ve YÜCEL T., (1978), Ege Denizi-Türkiye ile Komşu Ege Adaları, Türk Kültürünü Araştırma EnstitüsüYayınları, Ankara.
• GÖKÇEADA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ, (2017), https://gokceada.meb.gov.tr/
• GÖKÇEADA KENTSEL TASARIM REHBERİ, (2016). Atelye 70 Planners & Architects.
• GÜNEY MARMARA KALKINMA AJANSI, (2012). Bozcaada ve Gökçeada Değerlendirme Raporu. Çanakkale.
• HÜRYILMAZ, H., (2006). Kuzey Doğu Ege Denizi’nin Rüzgarlı Bahçesi: Gökçeada, Gökçeada Belediyesi Yayınları, Çanakkale.
• HÜRYILMAZ, H., (2007), Gökçeada -Yenibademli Höyük: 5000 Yıllık Bir Yerleşmede Sosyal Yaşam. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 85-97.
• JONES, A., (2010), Globalization: Key Thinkers, Polity Press, UK, ISBN:978-0-7456-4321-2
• KAPSIZ, A., (2004), Gökçeada’da Fiziki Coğrafya Araştırmaları, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi.
• KARAKULAK, F.S., ERK, H. ve BİLGİN, B., (2006), Length-Weight Relationships for 47 Coastal Fish Species From the Northern Aegean Se, Turkey. Journal of Applied Ichthyology, 22 (4), 274-278.
• KESKİN, Ç. ve ÜNSAL, N., (1998), The Fish Fauna of Gökçeada Island, NE Aegean Sea, Turkey. Italian Journal of Zoology, 65, 299-302.
• KESKİN, Ç., (2004), Composition of Species and Biomass of Coastal Fish Around Gökçeada Island (NE Aegean Sea), Journal of the BlackSea/Mediterranean Environment, 10 (3), 187-200.
• KİPER, P., (2007), “Küreselleşme Sürecinde Değişen Kentler Yitirilen Değerler” Kent ve Politika: Antik Kentten Dünya Kentine, İmge Yayınevi, Ankara.
• KONYALI, A., DAŞ, G., SAVAŞ, T. ve YURTMAN, İ.Y., (2004), Gökçeada’da İmroz Koyunu Yetiştiriciliği: Organik Hayvancılık İçin Potansiyel, I. Uluslararası Organik Hayvansal Üretim ve Gıda Güvenliği Kongresi.
• KÖY HİZMETLERİ ÇANAKKALE İL MÜDÜRLÜĞÜ, (1999), Çanakkale İli Arazi Varlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları İl Rapor No: 17, Ankara.
• MAYER, H. and KNOX, P.L., (2006), Slow Cities: Sustainable Places in a Fast World, Journal of Urban Affairs, 28(4), 321-334.
• MUTDOĞAN, S., (2010), Seferihisar Örneğinde Sakin Şehir Hareketi, 1st International GreenAge Symposium, 1-10
• ÖZBEK, Ç., (2008), Antik Çağda Gökçeada. Çanakkale İl Değerleri Sempozyumu, 59-68.
• ÖZDEMİR, E. (2018), Küreselleşen Dünyada Sakin Şehir Kavramının Doğal ve Kültürel Peyzaja Etkisi: Gökçeada, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• ÖZÖZEN KAHRAMAN, S., (2006), Geçmişten Günümüze Gökçeada’da Yerleşmelerin dağılışında etkili Olan Faktörler. Coğrafya Dergisi, 14, 25-42.
• PAJO A., ve UĞURLU K., (2015), Cittaslow Kentleri İçin Slow Food Çalışmalarının Önemi. Electronic Journal of Vocational Colleges, 5 (6), 65-73.
• PINK, S., (2009), Urban Social Movements and Small Places-Slow Cities as Sites of Activism, City, 13(4), 451-465.
• SEVİM, İ., (2007), Çanakkale Adaları Kuş Popülasyonları ve Habitat İlişkileri Üzerine Gözlemler, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• ŞAHİN, Ç., (2015), AB Bölgesel Politikası Adalar ve Gökçeada, Beta Yayınları, İstanbul.
• TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, (2015). Gökçeada Master Planının Amacına Uygun Olarak Hayatiyet Bulması ve İcraate Geçebilmesi İçin Tarım ve Agroturizm Potansiyellerinin İncelenmesi, Hedeflerin Önündeki Problemler ve Tıkanıkların Tespiti, Çözümler ve Gelişme Ekseni Programının Belirlenmesi. Gökçeada Raporu.
• TOK, C.V., ÖZKAN, B., GÜRKAN, M., (2014). Gökçeada’nın Karasal Omurgalıları. Gökçeada Doğal ve Kültür Varlıkları. Cem Yayınevi, İstanbul. 127-155.
• TOPALOĞLU, B., (2001), Gökçeada Kuzey Sahili Sünger Faunası Üzerine Bir Ön Çalışma. Ulusal Ege Adaları 2001 Toplantısı , 97-102
• TUİK, (2019), 2019 Yılı Gökçeada Nüfus Verileri, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
• SATIL, F., DUMAN H. ve BAŞER, K.H.C., (2000), Two New Records for Turkey: Satureja icarica P.H. Davis, Satureja pilosa Velen. Turkish Journal of Botany, 24 (3), 211-214.