DİJİTAL DÖNÜŞÜM VE MOTİVASYON ARASINDAKİ İLİŞKİYİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA: ŞIRNAK İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, , 68 - 81, 31.12.2024

Orhan İdin , Ramazan Vedat Sönmez

https://doi.org/10.46238/jobda.1438152

Öz

Teknoloji alanında yaşanan değişim, dönüşüm ile birlikte, dijitalleşme, yapay zeka teknolojileri, internet, robot makineler gibi ürün ve uygulamalar yaşantımızın her alanında etkilerini göstermeye başlamıştır. Teknolojik gelişmelerin etkilerin görüldüğü alanlardan biri de çalışma yaşamıdır. Söz konusu teknolojik ilerlemeler çalışma yaşamında birçok değişimi beraberinde getirmiştir. Örgüt yapılarının değişimi, işgücünde dijitalleşme, hizmet koşullarında gelişme, verimlilikte artış, iletişimde hız, iş gücünden tasarruf dijital dönüşümün ilk etkileri olarak karşımıza çıkmaktadır. Dijital dönüşüm birtakım fırsatlarla birlikte tehditleri de bünyesinde barındırabilmektedir. Özellikle teknolojik ilerleme sonucu işsizliğin artacağı, birçok geçerli meslek ve becerilerin yok olacağı, yeni iş gruplarının oluşacağı endişesi iş görenler arasında kaygı yaratmakta, endişeye yol açmaktadır. Bu kaygı ve endişenin iş gören başarı, performans ve motivasyon düzeyini etkileyebileceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı; dijital dönüşüm ve iş gören motivasyonu arasındaki ilişkiyi belirlemek, iş görenlerin demografik özelliklerine göre dijital teknolojilere yönelik algılarını ve motivasyon düzeylerini tespit etmektir. Araştırma Şırnak ilinde faaliyette bulunan Dedaş işletmesindeki 166 çalışana yönelik yapılmıştır. Veri toplama işleminde anket tekniği kullanılmış, elde edilen veriler SPSS 23.0 paket program ile analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda; katılımcıların dijital dönüşüm algısı ile iş gören motivasyonu arasında, mezuniyet durumları ile motivasyon düzeyleri arasında ve mezuniyet durumları ile dijital dönüşüm algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dijital Dönüşüm, Motivasyon, İşgören, Teknoloji, İnsan Kaynakları.

A RESEARCH TO DETERMINE THE RELATIONSHIP BETWEEN DIGITAL TRANSFORMATION AND MOTIVATION: THE CASE OF SİRNAK

Öz

With the change and transformation in the field of technology, products and applications such as digitalization, artificial intelligence technologies, internet and robot machines have begun to show their effects in every aspect of our lives. One of the areas where the effects of technological developments are seen is working life. These technological advances have brought about many changes in working life. Change in organizational structures, digitalization in the workforce, improvement in service conditions, increase in productivity, speed in communication, labor saving are the first effects of digital transformation. Digital transformation may contain some opportunities but also threats. In particular, the concern that unemployment will increase as a result of technological progress, that many valid professions and skills will disappear, and that new job groups will be formed creates anxiety and anxiety among employees. It is evaluated that this anxiety and anxiety may affect the level of success, performance and motivation of the employee. The purpose of this study; The aim is to determine the relationship between digital transformation and employee motivation and to determine employees' perceptions and motivation levels towards digital technologies according to their demographic characteristics. The research was conducted for 166 employees at Dedaş company operating in Şırnak province. Survey technique was used in data collection, and the data obtained was analyzed with the SPSS 23.0 package program. As a result of the research; A significant relationship was found between the participants' perception of digital transformation and employee motivation, between their graduation status and motivation levels, and between their graduation status and digital transformation perceptions.

Anahtar Kelimeler

Digital transformation, Motivation, Employees, Technology, Human Resources

Kaynakça

• Akın, S. ve Esmeray, A. . (2022). Muhasebe Eğitimi Alan Z Kuşağı Öğrencilerin Muhasebe Eğitimindeki Dijital Dönüşüme Bakış Açıları: Kayseri Üniversitesinde Bir Araştırma. Mali Cozum Dergisi/Financial Analysis, 32(172).
• Alemdar Çatalbaş, S. (2023). Yapay Zekalı Robotlar Sanatçının Rolüne Bürünebilir Mi? Yedi Sanat Tasarım ve Bilgi Dergisi, 31, 29-43.
• Altıntaş, M. (2020). Psİko-Sosyal Ve Örgütsel-Yönetsel Motİvasyon Faktörlerİnİn İş Tatmİnİne Etkİsİ: Havayolu Sektöründe Bİr Araştirma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(13), 217-239.
• Arı, E. S. (2021). Süper Akıllı Toplum: Toplum 5.0. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,, 23(1), 455-479.
• Artar, O. ve Yeşiltaş, C. (2021). Ekonomideki Dijital Dönüşüm ve İstihdam Üzerindeki Etkisi. Working Paper Series, 2(1), 43-52.
• Aslan, M. ve Doğan, S. . (2020). Dışsal Motivasyon, İçsel Motivasyon Ve Performans Etkileşimine Kuramsal Bir Bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi,, 11(26), 291-301.
• Atalay, M. ve Çelik, E. (2017). Büyük Veri Analizinde Yapay Zekâ Ve Makine Öğrenmesi Uygulamalari-Artificial İntelligence And Machine Learning Applications in Big Data Analysis. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,, 9(22), 155-172.
• Bayer, N., Gölbaşı, Z. ve Esenkaya, E. (2022). Hemşirelerde İçsel Motivasyon ve İçsel Motivasyonun Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumu İle İlişkisi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 5(1), 22-31.
• Bayındır, N. (2021). Çevrimiçi Öğretim Sürecinde Motivasyon Faktörü. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 291-303.
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N. B., Kaban, A. L., Taşçı, G., & Aykul, M. (2021). Dijital Bilgi Çağı: Dijital Toplum, Dijital Dönüşüm, Dijital Eğitim Ve Dijital Yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 35-63 Cahyono,C., Sulaeman,M., Siregar, M. ve Marlina,Y. (2023). Öğretmenlerin Kalitesi ve Motivasyonu Üzerine Garda Kagum (Öğretmen Topluluğunu Güçlendirme Hareketi) Aracılığıyla Eğitimin Dijital Dönüşümü. EDUTEC : Eğitim Ve Teknoloji Dergisi, 6 (4), 746-758.
• Çark, Ö. (2020). Dijital Dönüşümün İşgücü Ve Meslekler Üzerindeki Etkileri. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(Özel Sayı 1), 19-34.
• Çiftçioğlu, B. A., Mutlu, M. ve Katırcıoğlu, S. (2019). Endüstri 4.0 ve İnsan Kaynakları Yönetimi İlişkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergis, 2(1). 31-53.
• Demirdöğen, Y. (2020). Dijital Dönüşüm ve Finansal Teknolojilere Yansımaları. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Demirel, Z. H. (2021). Dijital Dönüşümün İş Gören Motivasyonu ve İstihdam Edilebilirlik Algısı Üzerindeki Etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomik İnceleme, 56(4), 2944-2961.
• Dikici, B. D. (2020). Günümüzün Dijitalleşen İşletmelerinde Yeni Liderlik ve Motivasyon Modelleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(26), 4185-4207.
• Doğru, B. N. ve Meçik, O. (2018). Türkiye’de Endüstri 4.0’ın İşgücü Piyasasına Etkileri: Firma Beklentileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(Endüstri 4.0 ve Örgütsel Değişim Özel Sayısı), 1581-1606.
• Efe, E. ve Afşar, K. E. (2023). Siber Güvenlik ve Askerî Alanda Blok Zinciri Teknolojisinin Potansiyel Etkileri: Türk Silahlı Kuvvetleri Örneği. International Journal of Politics and Security (IJPS), 5(2), 101-127.
• Elmalı, M. (2015, Ekim). İşletmelerde Kariyer Yönetimi Uygulamalarının Çalışan Motivasyonuna Etkileri (Bir Sanayi İşletmesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erzincan, A., Yıldız, N., Günay, E., Parlak, D., Arslan, M., & Mercin, L. Sofra Seramiklerinde Üç Boyutlu Yazıcıların Tasarım ve Üretim Sürecine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Yayınları Araştırma Makalesi. 29(50), 34-41.
• Güvenç, D. ve Yücebalkan, B. (2017). Bankacılık Sektöründe Teknolojik Gelişimin İşgücüne Yansımaları. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 9(2), 30-43.
• Hanandeh, A., Altaher, A., Halim, M., Rezk, W., Mahfoudh, N., Hammouri, Q. ve Darawsheh, S. (2023). The Effects Of Digital Transformation, Digital Leadership, And Entrepreneurialv Motivation On Business Decision Making And Business Process Performance: Evidence From Greater Amman Municipality. International Journal of Data and Network Science. 575–582
• İnce, C. ve Gençay, İ. C. (2017). İş gören Motivasyonu Sağlamada Kullanılan Araçlar: Uludağ Kış Otellerinde Bir Araştırma. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 112-126.
• İpçioğlu, İ., Haşit, G. ve Dertli, D. (2009). Teknolojik Değişimin Yarattığı Etki Türleri İle İşgörenlerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bir Tekstil Firması Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,, 11(1), 121-149.
• Karyağdı, N. G. (2022). Bankacılık Sektöründe Dijital Dönüşümün Verimliliğe Olan Etkileri: TRB2 Bölgesinde Nitel Bir Araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 852-870.
• Kır, Ş. (2020). Dijital Dönüşüm Sürecinde Yükseköğretim Kurumları Ve Öğretim Elemanlarının Gelişen Rolleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 143-163.
• Kurban, S., Çiğman, M. Z., ve Pekel, A. . (2023). Büyük Veri Çağinda Sayıştay Başkanlığı’nın Dijitalleşen Denetimi. Denetişim, , (28), 39-52.
• Kumar, B.N. (2016). ‘’Digital Revolution In The Mauritian Public Service: A Human Resource Development Perspective In Two Unrelated Companies’’ İnternational Journal of Novel Research İn Interdisciplinary Studies. 3(5), 1-10.
• Kurt, A. S. (2020). Dijital Dönüşümün Ekonomiye Etkileri: Türkiye Ekonomisi’ne Yansımaları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 3083-3109.
• Lumunon, D.F., Massie, J.DD. ve Trang, I. (2021). The Effect of Training, Digital Transformation, and Work Motivation onEmployee Performance during the Covid-19 Period: A Study on Culinary UMKM Employees in Manado City. Central Asian Journal Of Literature Philosophy And Culture, 2(8), 22-37.
• Lumunon, DF., Massie, JD. ve Trang, I. . (2021). Covid-19 Döneminde Eğitim, Dijital Dönüşüm ve İş Motivasyonunun Çalışan Performansına Etkisi:Manado City’deki Aşçılık UMKM Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Orta Asya Edebiyat, Felsefe ve Kültür Dergisi, 2(8), 22-37.
• Mekler, E.D., Brühlmann, F,Tuch, A.N, ve Opwis K. (2017). Towards Understanding The Effects Of Individual Gamification Elements On Intrinsic Motivation And Performance. Computers in Human Behavior, 71, 525-534.
• Nagy, J., Olah, J.,Erdei, E., Mate, D. ve Popp, J. (2018). The Role and Impact of Industry 4.0 and The Internet of Things on The Business Strategy of The Value Chain-The Case of Hungary. Sustainability, 10(3491), 1-25.
• Olgun, B. A. ve Turan, F. K. . (2022). Tekstil Sektöründe Dijital Dönüşüm ve Tekstil Firmalarının Endüstri 4.0 Kavramsal Farkındalık Düzeyini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma. Tekstil ve Mühedis, 29(125), 28-40.
• Önen, S. M. ve Kanayran, H. G. (2015). Liderlik Ve Motivasyon: Kuramsal Bir Değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi,, 5(2), 43-64.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmenlerin İş Motivasyonlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 575-588.
• Sabuncuoğlu, Zeyyat ve Tüz, Melek (1996). Örgütsel Psikoloj, Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Sakallı, İ., Fidan, Y. ve Yıldıran, C. (2020). Yeni Teknolojilerin İş Doyumu ve Motivasyon Üzerindeki Etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(27), 393-421.
• Sarıtaş, E. ve Barutçu, S. (2020). Öğretimde Dijital Dönüşüm Ve Öğrencilerin Çevrimiçi Öğrenmeye Hazır Bulunuşluğu: Pandemi Döneminde Pamukkale Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Journal of Internet Applications and Management, 11(1), 5-22.
• Shabana, M. ve Sharma, V. (2019). A Study on Bıg Data Advancement and Bıg Data Analytıcs. Journal of Applied Science and Computations., 6(1), 4099-4108.
• Sönmez, R. V. (2020). COVİD-19 Kaygısını İş gören Performansı ve Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Hizmet Sektöründe Bir ARaştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12), 154-175.
• Tamer, H. Y. ve Övgün, B. (2020). Yapay Zeka Bağlamında Dijital Dönüşüm Ofisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi,, 75(2), 775-803.
• Topaloğlu, F. Ö. ve Gürbüz, P. G. (2023). Maden İşletmesi Çalışanlarının Serbest Zaman Katılım Motivasyonu ve Yaşam Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi. RISS Research in Sports Science, 1-8.
• Tuna, A. A. ve Türkmendağ, Z. (2020). Covid-19 Pandemi Döneminde Uzaktan Çalışma Uygulamaları ve Çalışma Motivasyonunu Etkileyen Faktörler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 3246-3260.
• Tüfenk, M. B. . (2023). Nesnelerin İnterneti Teknolojisinin Dış Ticarette Benimsenmesi. Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi,, 5(1), 1-11.
• Ünsar, A. S., İnan, A. ve Yürük, P. . (2010). Çalışma Hayatında Motivasyon Ve Kişiyi Motive Eden Faktörler: Bir Alan Araştırması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 248-262.
• Varışlı, N. (2021). İşletmelerde Bilgi Teknolojileri Kullanımının Çalışanların Motivasyonu Üzerine Etkisi: Kobiler Üzerinde Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 410-429.
• Wasaya, A., Hussain, W. ve Bhutta, Z. M. (2018). Determinants and Organization Citizenship Behavioral Outcomes of Employee Motivation: An Empirical Study. International Journal of Human Resource Studies,, 8(2), 227-248.
• Yılmaz, H. ve Öncel, A. (2023). Endüstri 4.0 Kapsamında Akıllı Fabrikalar ve Çalışma İlişkileri Üzerindeki Etkileri. Sakarya İktisat Dergisi, 12(3), 398-422.
• Yılmaz, R. K. . (2023). Kamu Yönetİmİnde Kullanilabİlecek Nesnelerİn İnternetİ (Iot) Uygulamalari. . Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi,, 5(1), 87-98.