PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRMENİN ÇALIŞAN DAVRANIŞLARINA ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 103 - 111, 31.12.2019

Melike Can Gönül Kaya Özbağ

Öz

Psikolojik güçlendirme uygulamaları çalışanların olumlu davranışlarını geliştirerek işletmelerin belirledikleri hedeflere ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu konuda yapılan çalışmalar, psikolojik açıdan güçlendirilmiş hisseden çalışanların daha iyi performans sergileyerek örgüt performansını arttırdığına işaret etmektedir. Buradan yola çıkarak, Ulak-Bim veri tabanında yayınlanan makaleler psikolojik güçlendirme kavramının çalışanların sergilediği iş tatmini, örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık, yaratıcılık-yenilik, işe devamsızlık ve iş devri gibi davranışları üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla incelenmiştir. Her bir başlık altındaki veriler; 1. Araştırmaların Yayınlandığı Dergilere ve Yıllara İlişkin Dağılım, 2. Araştırmalarda Kullanılan Yöntem ve Ölçeklere İlişkin Dağılım, 3. Araştırmaların Sonuçlarına İlişkin Dağılımı açısında gruplandırılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, psikolojik güçlendirmenin iş tatmini, örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık, yaratıcılık-yenilik gibi arzu edilen davranışlar üzerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Psikolojik güçlendirmenin işe devamsızlık ve iş devri üzerindeki etkisi araştırılamamıştır çünkü yazarlar Ulak-Bim veri tabanında bu konularda yazılmış çalışmaya rastlayamamıştır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik güçlendirme

Kaynakça

• • AKGÜNDÜZ, Yılmaz, Anıl KALE, Gaye PAZARBAŞI (2014) “Futbol Turizmine Hizmet Eden Otel Çalışanlarının Psikolojik Güçlendirme Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 15 ss.1-15.
• • ALTINKURT, Yahya, Burcu TÜRKKAŞ Anasız, C. Ergin EKİNCİ (2016) “Öğretmenlerin Yapısal ve Psikolojik Güçlendirilmeleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki”, Eğitim ve Bilim, Sayı: 187 ss.79-96.
• • ARSLANTAŞ, Cem Cüneyt (2008), “Yöneticiye Duyulan Güvenin ve Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma”, TISK Akademi, Sayı: 5 ss.100-117.
• • AYDOĞMUŞ Ceren, Azize ERGENELİ, Selin Metin CAMGÖZ (2015), “Kişilik ile İş Tatmini İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirmenin Rolü”, Research Journal of Business and Management, Sayı: 2 ss.251-276.
• • BANDURA. A. (1977), “Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory Of Behavioral Change”, Psychological Review, 84, pp 191-215.
• • BOWEN, D.E. ve Lawler, E. (1992), “The Empowerment Of Service Workers: What, Why, How And When”, Sloan Management Review, 33(3), pp 31-9.
• • CHIANG Chun-Fang ve Hsieh Tsung-Sheng (2012), “The Impacts Of Perceived Organizational Support And Psychological Empowerment On Job Performance: The Mediating Effects Of Organizational Citizenship Behavior”, International Journal Of Hospitality Management, 31, pp 180–190.
• • CONGER, J.A. ve Kanungo, R.N. (1988), “The Empowerment Pocess: Integrating Theory And Practise”, Academy Of Management Review, 13(3), pp 471-482.
• • ÇALIŞKAN, Abdullah, Köksal HAZIR (2012) “Psikolojik Güçlendirmenin İş Tatminine Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü”. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 9, ss.51-52.
• • ÇAVUŞOĞLU, Fatih, Mehmet Emre GÜLER (2017) “Psikolojik Güçlendirme ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İlişkisi ve Demografik Değişkenlere Göre Farklılıkları: İzmir Şehir Merkezindeki Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Sayı: 14, ss.47-64.
• • ÇEKMECELİOĞLU, Hülya Gündüz, Erol EREN (2007) “Psikolojik Güçlendirme, Örgütsel Bağlılık ve Yaratıcı Davranış Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, Sayı: 57 ss. 13-25.
• • ÇEKMECELİOĞLU GÜNDÜZ Hülya ve Özbağ Kaya Gönül, (2014), “Linking Psychological Empowerment, Individual Creativity And Firm Innovativeness: A Research On Turkish Manufacturing Industry”, Business Management Dynamics, Mayıs ayında yayınlanmak üzere kabul edilmiştir.
• • ERDEM, Haluk, Yunus GÖKMEN, Ufuk TÜREN (2016) “Psikolojik Güçlendirme Boyutlarının İş Performansı Üzerine Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü: Görgül Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Sayı: 17 ss.161-176.
• • FULLER, J.B., The effects of psychological empowerment on transformational leadership and job satisfaction, Journal of Social Psychology, 139, 1999, 389-391.
• • IŞIK, Ufuk, Yavuz Kağan YASIM (2017) “Otel Çalışanlarının Psikolojik Güçlendirme ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2 ss.1581-1594
• • JOO, B. ve Shim, J. H. (2010), “Psychological empowerment and organizational commitment: The moderating effect of organizational learning culture”, Human Resource Development International, 13(4), pp 425–441.
• • KANBUR, Engin (2018) “Havacılık Sektöründe Psikolojik Güçlendirme, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Sayı: 1 ss.147-162.
• • KANTER, R. M. (1983), The Change Masters, New York: Simon & Schuster.
• • KANTER, R., M. (1982), Dilemmas Of Managing Participation, Organizational Dynamics, 11, pp 5-29.
• • KARAKAŞ, Ayhan, Sadık SERÇEK (2014) “Psikolojik Güçlendirme Algısının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Sayı: 11 ss.90-107.
• • KARAVARDAR, Gülşah (2017) “Mavi Yakalı Çalışanlarda Psikolojik Personel Güçlendirme ve İş Tatmini Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:1 ss.15-26.
• • KIRKMAN, B. L. ve Rosen, B. (1999), “Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment”, Academy of Management Journal, 42, pp 58–74.
• • KNOL Jeannette ve Linge Roland Van (2009), “Innovative Behaviour: The Effect Of Structural And Psychological Empowerment On Nurses”, Journal Of Advanced Nursing, 65(2), pp 359–370.
• • LASCHINGER, H.K.S., Finegan, J., Shamian, J. ve Casier, S. (2000), “Organizational Trust and Empowerment in Restructured Healthcare Settings”, Journal of Nursing Administration, 30(9), pp 413–25.
• • LASCHINGER, H.K., J. Finegan ve P. Wilk (2009), "Context Matters: The Impact of Unit Leadership and Empowerment on Nurses' Organizational Commitment", Journal of Nursing Administration 39(5), pp 228–35.
• • LIDEN, R.C., Wayne, S.J. and Sparrowe, R.T. (2000), “An examination of the mediating role of psychological empowerment on the relations between the job, interpersonal relationships, and work outcomes”, Journal of Applied Psychology, Vol. 85, pp. 407-417.
• • MORGESON Frederick P., Delaney-Klinger Kelly ve Hemingway Monica A. (2005), “The Importance Of Job Autonomy, Cognitive Ability, And Job-Related Skill For Predicting Role Breadth And Job Performance”, Journal Of Applied Psychology, 90(2), pp 399 – 406.
• • OKTUĞ, Zeynep (2017) “Psikolojik Güçlendirme Algısı ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkide Bireycilik Toplulukçuluk Eğilimlerinin Biçimlendirici Rolü”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 3 ss.245-266.
• • HACKMAN, J. R. And Oldham, G. R. (1980), Work Redesign, Reading, Ma: Addison-Wesley.
• • ÖZDEMİR, Murat, Safiye Çiğdem GÖREN (2017) “Psikolojik Güçlendirme, Liderlik Uyumu ve Öğretmen Performansı İlişkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü”, Elementary Education Online, Sayı: 16 ss.342-353.
• • SAĞLAM ARI, Güler, Azize ERGENELİ (2003) “Psikolojik Güçlendirme ve Bazı Demografik Değişkenlerin Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı: 1 ss.129-149.
• • SPREITZER, Gretchen., M. (1995), “Psychological Empowerment In The Workplace: Dimensions, Measurement, And Validation”, Academy Of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
• • SPREITZER G. M., Kizilos M. A. ve Nason W. S. (1997), “A Dimensional Analysis Of The Relationship Between Psychological Empowerment And Effectiveness, Satisfaction, And Strain”, Journal Of Management, Vol(5), 679-704.
• • STAJKOVIC, A. D., & Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Going beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26: 62-74.
• • TAŞTAN Seçil (2012), “Bir Pozitif Psikoloji Kavramı Olarak Örgütle Özdeşleşmenin Psikolojik Güçlendirme Algısı ve Gönüllü Performans Davranışı Arasındaki İlişkide Ara Değişken Rolünün Değerlendirilmesi: Gıda Sektöründe Yapılan Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Sayı: 1 ss.1309-8039.
• • TEKİNER, Mehmet Ali (2014), “Psikolojik Güçlendirme ve Duygusal Bağlılık: Emniyet Teşkilatı Örneklemi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 27 ss.172-203.
• • TEPE KÜÇÜKOĞLU, Mübeyyen (2018) “Psikolojik Güçlendirme, İş Tatmini ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişkiler: Türkiye’deki Üniversiteler Genelinde Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, Sayı: 3 ss.143 – 164.
• • TOLAY, Ebru, Olca SÜRGEVİL, Mert TOPOYAN (2012). Akademik Çalışma Ortamında Yapısal ve Psikolojik Güçlendirmenin Duygusal Bağlılık ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri. Ege Akademik Bakış, Sayı: 4 ss.449-465.
• • THOMAS, Kenneth. W. ve Velthouse, B., A. (1990), Cognitive Elements of Management Review, 15(4), pp. 666-681.
• • SPREITZER, Gretchen., M., De Janasz, S. C. ve Quinn. R. E. (1999), “Empowered To Lead: The Role Of Psychological Empowerment In Leadership”, Journal Of Organizational Behavior, 20, 511526
• • YILMAZ, Hüseyin, Atila KARAHAN (2014) “Yüksek Performanslı İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, Psikolojik Güçlendirme ve Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4 ss.607-637
• • YÜCEL, İlhami, Yavuz DEMİREL (2012) “Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 23 ss.19- 48
• • ZHANG Xiaomeng ve Bartol Kathryn M. (2010), ”Linking Empowering Leadership And Employee Creativity: The Influence Of Psychological Empowerment, Intrinsic Motivation, And Creative Process Engagement”, Academy Of Management Journal, 53, 1107-128.
• • ZIKA, S. and Chamberlain, K. (1992) On the Relation Meaning in Life and Psychological Well-Being. British Journal of Psychology, 83, 133-145.