YOUTUBE ÇOCUK KANALLARINDA BULUNAN VİDEO İÇERİKLERİNDEKİ TEMALARIN ORTAYA KOYULMASINA YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 33 - 49, 31.08.2021

Aydan Ünlükaya , Sezgin Savaş , İpek Sucu

https://doi.org/10.46238/jobda.962705

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma video paylaşım sitelerindeki çocuk kanallarında bulunan videoların içeriklerinde yoğun olarak yer alan temaları ortaya çıkarmaya odaklanmaktadır. Çalışmada, çocukların videolara erişimleri kapsamında en önemli mecralardan biri olarak değerlendirilen YouTube çocuk kanallarından videolar elde edilmiş, söz konusu videolara analiz uygulanmış ve videoların içeriklerine yönelik temalar belirlenmiştir. Literatür incelendiğinde geçmiş çalışmalarda video içeriklerini belirlemeye yönelik birtakım adımlar atıldığı görülse de özellikle çocuk videolarına ve söz konusu videoların içeriklerine yönelik sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu çalışmanın da özellikle etkiye açık bir yaş grubu olarak çocukların karşılaştığı temalar konusunda mevcut olan boşluğu doldurması öngörülmektedir. Araştırmanın önemi, çocukların toplumların geleceği olduğu düşüncesi ışığında özellikle küçük yaş gruplarındaki çocukların etkilendiği konuların ele alınmasının çerçevesinde de değerlendirilebilir. Çalışmanın sonucuna göre analiz edilen video içeriklerinde örtük temaların mevcut olduğu tespit edilmiştir. Her bir videoda temaların değişmesine rağmen kodlayıcıların cevapları çerçevesinde videolarda ilgili temalar arasından en fazla emek sömürüsü ve tüketime özendirme temalarının öne çıktığı görülmektedir. Bununla birlikte araştırma kapsamında tespit edilen diğer temalar ise sırasıyla toplumsal cinsiyet rolleri, iletişim yoluyla olumsuz duygulara yönlendirme, sağlıksız beslenmeye yönlendirme olarak sıralanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

YouTube ve çocuk, YouTube içerikleri, Dijital medya okuryazarlığı

A STUDY TO REVEAL THE THEMES IN THE VIDEO CONTENT OF YOUTUBE CHILDREN'S CHANNELS

Öz

This study focuses on revealing the themes that are heavily involved in the videos found on children's channels on video sharing sites. In the study, the videos that were obtained from YouTube children's channels, which are considered as one of the most important channels for children's access to videos, are analysed and themes for the content of the videos are determined. When the literature is examined, it is seen that some steps have been taken to determine the video content in previous studies, but there is a limited number of studies especially on children's videos and the contents of these videos. It is anticipated that this study will fill the existing gap regarding the themes that children, especially as an age group that is susceptible to influence, come across while watching these videos. The importance of the research can also be evaluated in the light of the idea that children are the future of societies, within the framework of addressing the issues that especially affect children in younger age groups. According to the results of the study, it is determined that there are some implicit themes in the analyzed video contents. Although the themes change in each video, it is seen that the themes of labour exploitation and promoting consumerism are the most prominent among the themes in the videos within the scope of the answers of the coders. However, other themes which are identified through this research are gender roles, causing negative emotions through communication, and promoting poor nutrition.

Anahtar Kelimeler

YouTube and children, YouTube contents, Digital media literacy

Kaynakça

• Alea (2015). “Literacy in 21st century Australia: The ALEA Declaration” Australian Literacy Educator's Association, https://www.alea.edu.au/documents/item/1197#:~:text=Literacy%20is%20the%20ability%20to,materials%20associated%20with%20varying%20contexts, Erişim Tarihi: 19.12.2020.
• Alexa (2020). “The Top 500 Sites On The Web”, https://www.alexa.com/topsites, Erişim Tarihi: 19.11.2020.
• Altıntop, M., Bak, G. ve Bak, A. (2020). “Yeni Medya Okuryazarlığı”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, s.414-421.
• Altun, D. (2019). “An Investigation Of Preschool Children’s Digital Footprints And Screen Times, And Of Parents’ Sharenting And Digital Parenting Roles” International Journal of Eurasia Social Sciences. p.76-97.
• Altunışık, R. ve İslamoğlu, A.H. (2017). Tüketici Davranışları, İstanbul: Beta Yayınları.
• Araújo, C. S., Magno, G., Meira, W., Almeida, V., Hartung, P. ve Doneda, D. (2017). “Characterizing Videos, Audience and Advertising in Youtube Channels For Kids” In International Conference on Social Informatics. pp. 341-359.
• Aşıcı, M. (2009). “Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık”, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), s.9-26.
• Atalay, G. E. (2019). “Sosyal Medya ve Çocuk: “Babishko Family Fun TV” İsimli Youtube Kanalının Eleştirel Bir Analizi”, Erciyes İletişim Dergisi, 1, s.179-202.
• Aufderheide, P. ve Firestone, C. (1993). Media literacy: A report of the National Leadership Conference on Media Literacy, UK: Polity Press.
• Benkler, Y. (2006). The Wealth of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom, New Haven: Yale University Pres.
• Cervi, L. M. P., Paredes, O. ve Tornero, J. (2010). “Current Trends of Media Literacy in Europe: An Overview” International Journal of Digital Literacy and Digital Competence. p.1-9.
• Chen, D. T., Wu, J. ve Wang, Y. M. (2011). “Unpacking New Media Literacy” Journal of Systemics, Cybernetics and Informatics. p.84-88.
• Dilmen, N. (2007). “Yeni Medya Kavramı Çerçevesinde İnternet Günlükleri- Bloglar ve Gazeteciliğe Yansımaları”, Marmara İletişim Dergisi, 12, s.115-241.
• Edwards, D. ve Potts, A. (2008). “What is literacy? Thirty years of Australian literacy debates (1975–2005)” Paedagogica Historica. 44, p.123–135.
• Ekinci, M. (2020). Dijital Emek ve Yabancılaşma, İstanbul: Urzeni Yayıncılık.
• Eshet, Y. (2004). “Digital Literacy: A Conceptual Framework For Survival Skills in The Digital Era” Journal of Educational Multimedia and Hypermedia. 13(1), p.93-106.
• Fide, E. G. ve Sapsağlam, Ö. (2020). “Youtube Yayıncılarının Çocukların Kimlik İnşa Süreçlerine Yansıması”, Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), s.98-109.
• Frankel, K., Becker, B., Rowe, M. ve Pearson, D. (2016). “From “What is Reading?” to What is Literacy?” Journal of Education. 196(3), p.7-17.
• Fuchs, C. (2014). Sosyal Medya - Eleştirel Bir Giriş, (Çev: Diyar Saraçoğlu ve İlker Kalaycı), Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Fuchs, C. (2015). Dijital Emek ve Karl Marx, (Çev: Senem Oğuz ve T. Emre Kalaycı), Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Giddens, A. (2006). Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Gül, U. (2020). “Youtube’da Şiddetin Görünürlüğü: “Kışkırtma” Videolarına Dair Bir İnceleme”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), s.544-570.
• Hamutoğlu, N. B., Canan Göngören, Ö., Kaya Uyanık, G., Gür Erdoğan, D. (2017). “Dijital Okuryazarlık Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama Çalışması”, Ege Eğitim Dergisi, s.408- 429.
• Kahne, J., Lee, N. J. ve Feezell, J. T. (2012). “Digital Media Literacy Education and Online Civic and Political Participation” International Journal of Communication. p.1-24.
• Kahveci, H. (2020). “Sosyal Medya İçeriklerinin Ahlaki Değerler Bağlamında İncelenmesi: YouTube Örneği”, Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), s.204-225.
• Kalman, J. (2008). “Beyond Definition: Central Concepts For Understanding Literacy” International Review of Education. 54(5), p.523-538.
• Karaboğa, M. T. (2019). “Dijital Medya Okuryazarlığında Anne ve Baba Eğitimi”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, s.2040-2073.
• Kaya, K. ve Tuna, M. (2008). “İlköğretim Çağındaki Çocukların Sosyalleşmesinde Televizyonun Etkisi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, s.159-182.
• Kırık, A. M. ve Altun, E. (2019). “Yeni Medya ve Z Kuşağı İlişkisi Bağlamında Youtube Kids Uygulamasının İçeriksel Analizi”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), s.111-119.
• Kurt, A. A., Orhan, D., Yaman, F., Solak, M. Ş. ve Türkan, F. (2014). “Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Işığında Türkiye’de Yapılan Okuryazarlık Çalışmalarındaki Eğilim”, Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 5(2).
• Kuyucu, M. (2019). “Y Kuşağı ve Youtube: Y Kuşağının Youtube Platformunu Kullanım Amaçları”, Journal Of Social, Humanities And Administrative Sciences, 5(13), s.33-50.
• Kwon, O. ve Wen, Y. (2010). “An Empirical Study of the Factors Affecting Social Network Service Use” Computers in Human Behavior. 26 (2), p.254-263.
• Laughey, D. ve Toprak, A. (2010). Medya Çalışmaları - Teoriler ve Yaklaşımlar, (Çev: Ali Toprak), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Lin, H., Sun, C. T. ve Tinn, H. H. (2003). “Exploring Clan Culture: Social Enclaves and Cooperation in Online Gaming” Level Up Conference Proceedings. p.288-299.
• Martin, A. (2006). “A European Framework For Digital Literacy” Nordic Journal of Digital Literacy. 1(2), p.151-161.
• Mkandawire, S. B. (2018). “Literacy versus Language: Exploring the Similarities and Differences” Journal of Lexicography and Terminology. p.37-55.
• Naik, U. ve Shivalingaiah, D. (2008). Comparative Study of Web 1.0, Web 2.0 and Web 3.0, Ahmedabad: Inflinbnet Center.
• Ng, W. (2012). “Can We Teach Digital Natives Digital Literacy?” Computers & Education. p.1065-1078.
• Nuroğlu, G. (2021). “15 Maddede Türkiye’nin Dijital Tablosu: We Are Social 2021 Türkiye Raporu!”, https://gamzenurluoglu.medium.com/15-maddede-t%C3%BCrkiyenin-dijital-tablosu-we-are-social-2021-t%C3%BCrkiye-raporu-818061d64f5e, Erişim Tarihi: 17.08.2021.
• O’murchu, I., Breslin, J. ve Decker, S. (2004). Online Social and Business Networking Communities, DERI Technical Report, Washington: DC.
• Ocak, G. ve Karakuş, G. (2018). “Öğretmen Adaylarının Dijital Okur-Yazarlık Öz-Yeterliliği Ölçek Geliştirme Çalışması”, Kastamonu Education Journal, s.1427-1436.
• Onat, F. (2010). “Bir Halkla İlişkiler Uygulama Alanı Olarak Sosyal Medya Kullanımı: Sivil Toplum Örgütleri Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Kuram ve Araştırma Dergisi, 31, s.103-121.
• Özcan, A. (2017). “Dijital Medya Okuryazarlığı: Sorunlar, Uygulamalar ve Beklentiler”, AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(28), s.55-66.
• Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A.(2020). “10-12 Yaş Grubu Öğrencileri İçin Dijital Okuryazarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması”, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), s.542-565.
• Park, S. (2012). “Dimensions of Digital Media Literacy and the Relationship with Social Exclusion” Media International Australia. 142(1), p.87-100.
• Qualman, E. (2009). Socialnomics: How Social Media Transforms the Way We Live and Do Business, New Jersey: John Wiley & Sons. Inc.
• Quinton, S. ve Harridge-March, S. (2010). “Relationships in Online Communities: The Potential for Marketers” Journal of Research in Interactive Marketing. 4(1) p.59-73.
• Ramonet, I. (1999). Medyanın Zorbalığı, (Çev: Aykut Derman), İstanbul: OM İletişim Yayınları.
• Ribble, M. (2012). “Digital Citizenship for Educational Change” Kappa Delta Pi Record. 48(4), p.148-151.
• Sakarya, S., Kanlı, S., İkiışık, H., Maral, I., Taşdemir, M., Topçu, İ. ve Çalı, Ş. (2017). “Aileler, Öğretmenler Ve Aile Hekimlerinin Gözüyle Çocukluk Çaği Obezitesi: Bir Karma Metod Çalışması”, The Journal of Turkish Family Physician, 8(2), s.27-39.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal cinsiyet, (Editörler), Lerzan Gültekin, Gül Güneş, Ceylan Ertung, Aslı Şimşek. Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları, Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları, s.27-32.
• Savaş, S. ve Karadoğan Doruk, S. (2018). “Arketipsel İmgelerin İkna Boyutu ve Türk Reklamlarında Görülme Sıklığı Üzerine Bir Araştırma”, Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi, 28, s.205-237.
• Sekmen, M. (2019). “Çocuk Youtuber’larda Sorunlu Bir Alan: Tüketim ile Mahremiyetin Yitimi”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, s.3566-3584.
• Similarweb (2020). “Top Websites Ranking”, https://www.similarweb.com/top-websites/, Erişim Tarihi: 19.11.2020.
• Socialblade (2021). “Top 100 Youtubers In Turkey Sorted By Sb Rank”, https://socialblade.com/youtube/top/country/tr, Erişim Tarihi: 10.04.2021.
• Statista (2021). “Share of parents in the United States with children age 11 or younger who say how often their child watches videos on YouTube as of March 2020”, https://www.statista.com/statistics/195808/us-video-properties-share-by-videos-viewed/, Erişim Tarihi: 17.08.2021.
• Sunal, G. ve Arkan, N. (2020). “Sinemada Şiddet Olgusu Bağlamında Joker Filminin Çözümlemeci Ruhbilimsel Açıdan Değerlendirilmesi”, Intermedia International E-journal, 7(12), s.238-251.
• Tan, L., Ng, S. H., Omar, A. ve Karupaiah, T. (2018). “What's on Youtube? A Case Study on Food and Beverage Advertising in Videos Targeted at Children on Social Media” Childhood Obesity. 14(5), p.280-290.
• Tokel, S. T., Başer, D. ve İşler, V. (2013). “Türkiye’deki Ebeveynlerin Çocuklarının İnternet ve Sosyal Paylaşım Siteleri Kullanımına Yönelik Bilgi Seviyeleri ve Algıları”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s.225-236.
• Tüik; (2020). “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679, Erişim Tarihi: 20.12.2020.
• Ulusoy, A. ve Bostancı, M. (2014). “Çocuklarda sosyal medya kullanımı ve ebeveyn rolü”, The Journal of Academic Social Science Studies, 28, s.559-572.
• Ummanel, A. ve Dilek, A. (2016). “Gelişim ve Öğrenme”, Öğretim İlke ve Yöntemleri, s.35-52.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Bahçivan, E. (2017). “Dijital Okuryazarlık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Durumları”, Journal of Education and Future, s.19-29.
• Waters, R. D. ve Jones, P. M. (2011). “Using video to build an organization's identity and brand: A content analysis of nonprofit organizations' YouTube videos” Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing. 23(3), p.248-268.
• Wearesocial (2020). “Digital 2020”, https://wearesocial.com/digital-2020, Erişim Tarihi: 18.11.2020.
• Yakın, V., Ay, C. ve Yakın, M. (2014). “Reklamlarda Kullanılan Marka Kişilik Arketiplerinin Göstergebilimsel Analizi”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), s.345-355.
• Yayla, Ö. (2021). “Sosyal Medya’da Türk Sokak Lezzetleri: Youtube Örneği” (Turkish Street Foods in Social. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(2), s.1379-1400.
• Yoo, J. H. ve Kim, J. (2012). “Obesity in the new media: a content analysis of obesity videos on YouTube” Health communication. 27(1), p.86-97.
• Zhang, H. ve Zhu, C. (2016). “A Study of Digital Media Literacy of the 5th and 6th Grade Primary Students in Beijing” The Asia-Pacific Education Researcher. 25(4), p.579–592.