Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Nedensellik Analizi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 272 - 286, 30.12.2021

İlhan Eroğlu Fatih Yeter

Öz

Finansal sistem bir ülke ekonomisinin önemli bir altyapısını oluşturmaktadır Finansal sistem, ekonomik sistemin işleyişinin önemli bir parçası olarak fon talep edenler ile fon arz edenleri bir araya getiren finansal kuruluşlar, finansal araçlar, kurumsal ve yasal düzenlemelerin tamamıdır. Finansal sistemin gelişimi, finansal kurumların ve finansal araçların niteliklerinin ve niceliklerinin artması, kurumsal ve yasal düzenlemelerin ise finansal etkinliği ve istikrarı artırıcı yapıda olmasıyla ilişkilidir. Finansal sistem içinde finansal yapının gelişmiş düzeyi ülkelerin iktisadi hedeflerine ulaşılmada önemli bir unsur olduğu düşünülmektedir. Finansal gelişmişliğin iktisadi büyümenin önemli bir belirleyici olduğuna işaret eden birçok araştırma mevcuttur. Bu çalışma Türkiye’de böyle bir ilişkinin varlığını test etmeyi amaçlamaktadır. Türkiye ekonomisi için yapılan bu araştırmada 1991 - 2019 yılları arasında finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki Toda Yamamato (1995) nedensellik testi kullanılarak nedensellik ilişkisinin varlığı ve yönü tahmin edilmiştir. Yapılan ampirik çalışma neticesinde ilgili dönemde Türkiye ekonomisi için finansal gelişmeden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu tespit edilmiştir. Böyle bir ilişki politika yapıcılarının finansal gelişmeyi destekleyici politika uygulamalarına ve hukuki düzenlemelere yer verilmesinin gerekliliğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Ekonomik Büyüme, nedensellik

Financial Development and Economic Growth: Causality Analysis for Turkey

Öz

Financial system constitutes an important infrastructure of a country's economy The financial system consists of financial institutions, financial instruments, institutions and legal regulations that bring together those who request funds and those who supply funds as an important part of the functioning of the economic system. The development of the financial system is related to the increase in the quality and quantity of financial institutions and financial instruments, and the institutional and legal regulations that increase financial efficiency and stability. The developmental level of the financial structure within the financial system is thought to be an important factor in achieving the economic goals of the countries. There are many studies indicating that financial development is an important determinant of economic growth. This study aims to test the existence of such a relationship in Turkey.In this research conducted for the Turkish economy, the relationship between financial development and economic growth between 1991 and 2019 was estimated using the Toda Yamamato (1995) causality test. As a result of the empirical study, it shows that there is a one-way causality relationship of financial development to economic growth of the Turkish economy in the relevant period. Such a relationship indicates to policy makers that it is necessary to include policy practices and legal regulations that support financial development.

Anahtar Kelimeler

Financial Development, Economic Growth, causality

Kaynakça

• Acaravci, A., Ozturk, I., & Acaravci, S. K. (2007). Finance–Growth Nexus: Evidence from Turkey. Internatıonal Research Journal Of Fınance And Economıcs, (11), 30.
• Ak, M. Z., Altıntaş, N., & Şimşek, A. S. (2016). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisinin nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 151-160.
• Akça, E. E., Bal, H. & Manga, M. (2018). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Bağlantısı: Bootstrap Yaklaşımına Dayalı Nedensellik Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (3), 172-184. DOI: 10.30803/adusobed.396868
• Akkay, C. (2010). Finansal Entegrasyon Sürecinde Finansal Gelişme Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Türkiye Açısından Dönemsel Olarak Araştırılması. Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 55-70.
• Altunç, Ö. F. (2008). Türkiye’de finansal gelişme ve iktisadi büyüme arasındaki nedenselliğin ampirik bir analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 113-127.
• Aslan, A. G. Ö., & Küçükaksoy, İ. (2006). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (4), 25-38.
• Aslan, Ö, Koralp, H.L. (2006). Türkiye ‘de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17, 1-20.
• Atamtürk, B. (2004). Türkiye'de finansal gelişme ve ekonomik büyümenin nedensellik yönü üzerine bir inceleme (1975-2003). Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (46), 99.
• Aydın, M. K., Ak, M. Z., & Altıntaş, N. (2014). Finansal gelişme’nin büyüme’ye etkisi: Türkiye özelinde nedensellik analizi. Maliye Dergisi, 167, 149-162.
• Beck, T. (2003). Stock markets, banks, and economic development: theory and evidence. EIB papers, 8(1), 37-54.
• Bencivenga, V. R., & Smith, B. D. (1991). Financial intermediation and endogenous growth. The review of economic studies, 58(2), 195-209.
• Bencivenga, V. R., Smith, B. D., & Starr, R. M. (1995). Transactions costs, technological choice, and endogenous growth. Journal of economic theory, 67(1), 153-177.
• Ceylan, S., & Durkaya, M. (2010). Türkiye’de kredi kullanimi-ekonomik büyüme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 21-35.
• Christopoulos, D. K., & Tsionas, E. G. (2004). Financial development and economic growth: evidence from panel unit root and cointegration tests. Journal of development Economics, 73(1), 55-74.
• Çetintaş, H., & Barışık, S. (2003). Türkiye’de bankalar, sermaye piyasası ve ekonomik büyüme: Koentegrasyon ve nedensellik analizi (1989-2000). İmkb Dergisi, 7(25-26), 1-16.
• Danışoğlu Çelikel, A. (2004). Finansal gelişme ve iktisadi büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü, 15(49), 19-29.
• Demirhan, E., Aydemir, O., & Inkaya, A. (2011). The direction of causality between financial development and economic growth: evidence from Turkey. International Journal of Management, 28(1), 3-19.
• Eroğlu, İ., Kangal, N., & Yeter, F. (2019). Tarihsel Süreçte Türkiye’de İktisadi Anlayışın Politik Kritiği. In Internatıonal Congress Of Management Economy And Polıcy 2019 Autumn Proceedıngs Book (P. 699).
• Eyüboğlu, K. & Akan, K. (2020). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: RALS-EG Eşbütünleşme Testi . Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 22 (4)
• Felek, Ş., Yayla, N., & Çağlar, A. (2018). Türkiye’de AB doğrudan yatırımları, finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisine ARDL yaklaşımı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 63-82.
• Ghirmay, T. (2004). Financial development and economic growth in Sub‐Saharan African countries: evidence from time series analysis. African Development Review, 16(3), 415-432.
• Goldsmith, R. W. (1969). Financial structure and development. New Haven, CT: Yale University Press.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
• Greenwood, J., & Jovanovic, B. (1990). Financial development, growth, and the distribution of income. Journal of Political Economy, 98, 1076–1107.
• Gurley, J. G., & Shaw, E. S. (1967). Financial structure and economic development. Economic development and cultural change, 15(3), 257-268.
• Güneş, S. (2012). Finansal Gelişmişlik ve Büyüme Arasındaki Nedensellik Testi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 73-85.
• Güngör, B., & Yılmaz, Ö. (2008). Finansal piyasalardaki gelişmelerin iktisadi büyüme üzerine etkileri: Türkiye için bir VAR modeli. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 173-193.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Hassan, M. K., Sanchez, B., & Yu, J. S. (2011). Financial development and economic growth: New evidence from panel data. The Quarterly Review of economics and finance, 51(1), 88-104.
• Jbili, A., Enders, K., & Treichel, V. (1997). Financial reforms in Algeria, Morocco, and Tunisia: A preliminary assessment. IMF Working Paper.
• Jung, W. S. (1986). Financial development and economic growth: International evidence. Economic Development and Cultural Change, 34, 336–346.
• Kandır, S. Y., & İskenderoğlu, Ö.Önal, Y.B. (2007). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 311-326.
• Kar, M., & Pentecost, E. J. (2000). Financial development and economic growth in Turkey: further evidence on the causality ıssue. Loughborough University Economic Research Paper No:00/27, 1-21.
• Kar, M., Nazlioglu, S., & Agir, H. (2014). Trade Openness, Financial Development, and Economic Growth in Turkey: Linear and Nonlinear Causality Analysis. Journal of BRSA Banking and Financial Markets, 8(1), 63-86.
• Karaca, O. (2012). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme: Türkiye İçin Bir Nedensellik Analizi. Journal of BRSA Banking & Financial Markets, 6(2), 85-111.
• Karahan, O., & Yılgör, M. (2011). Financial deepening and economic growth in Turkey. MIBES Transactions, 5(2), 19-29.
• Keskin, N., & Karşıyakalı, B. (2010). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye Örneği. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 47(548), 76-94.
• Khan, A. (2001). Financial development and economic growth. Macroeconomics Dynamics, 5, 413–433.
• Kılıç, M., Gürbüz, A., & Ayrıçay, Y. (2019). Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 53-68.
• Kindleberger, C. P. (1987). International capital movements. CUP Archive.
• King, R. G., & Levine, R. (1993). Finance, entrepreneurship and growth. Journal of Monetary economics, 32(3), 513-542.
• Levine, R. (1997). Financial development and economic growth: Views and agenda. Journal of Economic Literature, 35, 688–726.
• Levine, R., Loayza, N., & Beck, T. (2000). Financial intermediation and growth: Causality and causes. Journal of monetary Economics, 46(1), 31-77.
• Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22, 3–42.
• Mankiw, N. (1995). The growth of nations. Brooking Papers on Economics Activities, 1, 275–310.
• McKinnon, R. I. (1973). Money and capital in economic development.Washington, DC: Brookings Institution.
• Meier, G. M., & Seers, D. (1984). eds. Pioneers in Development. New York, Oxford University Press.
• Mercan, M., & Peker, O. (2013). Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi: Ekonometrik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 93-120.
• Mert, M., & Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Oktayer, A. (2008). Finansal derinleşme ve iktisadi büyüme ilişkisi: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 58(2), 45-74.
• Ozcan, B., & Ari, A. (2011). Finansal Gelisme ve Ekonomik Büyüme Arasindaki Iliskinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örnegi/An Empirical Analysis of Relationship between Financial Development and Economic Growth: The Turkish Case. Business and Economics Research Journal, 2(1), 121-142.
• Ozturk, I. (2008). Financial Development And Economic Growth: Evidence From Turkey. Applied Econometrics and International Development, 8(1), 85-98.
• Pata, U. K. & Ağca, A. (2018). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği . Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 2 (2) , 115-128
• Patrick, H. T. (1966). Financial development and economic growth in underdeveloped countries. Economic development and Cultural change, 14(2), 174-189.
• Robinson, J. (1952). The generalization of the general theory. The Rate of Interest and Other Essay. içinde London UK: MacMillan.
• Schumpeter, J. A. (1912). The theory of conomic development. (R. Opie, Çev.) Cambridge, USA: Harvard University Press.
• Shan, J. Z., Morris, A. G., & Sun, F. (2001). Financial development and economic growth: an egg‐and‐chicken problem?. Review of international Economics, 9(3), 443-454.
• Shaw, E. S. (1973). Financial deepening in economic development. New York: Oxford University Press.
• Statista. (2020, 07 17). Digital Payments Worldwide: https://www.statista.com/outlook/296/100/digital-payments/worldwide adresinden alınmıştır.
• Stern, N. (1989). The economics of development: a survey. The Economic Journal, 99(397), 597-685.
• Thangavelu, S. M., & Jiunn, A. B. (2004). Financial development and economic growth in Australia: An empirical analysis. Empirical Economics, 29(2), 247-260.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Türedi, S., & Berber, M. (2010). Finansal Kalkinma, Ticari Açiklik ve Ekonomik Büyüme Arasindaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 301-316.
• Unalmis, D. (2002). The Causality Between Financial Development and Economic Growth: The Case of Turkey. Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
• World Bank Indicator (2017). data.worldbank.org (E.T: 07.03.2021)
• Yılmaz, Ensar, Özgür Kayalıca. 2002. Finance and Growth in Turkey: Causality Issue. İstanbul Stock Exchange Review. 6(24) 33-48.
• Yilmaz, Ö., & Kaya, V. (2006). Finansal kalkınma ve iktisadi büyüme arasındaki nedensellik. Iktisat Isletme ve Finans, 21(244), 120-131.
• Yüksel, S., & Adalı, Z. (2017). Farklı kredi türlerinin ekonomik büyümeye olan etkisinin belirlenmesi: Toda yamamoto analizi ile Türkiye üzerine bir uygulama. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 1-21.