Örgütsel Adalet Ve Etik Dışı Davranış İlişkisinde Kariyer Memnuniyetinin Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma*

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 160 - 172, 30.06.2022

Ömer Turunç Volkan Şener

Öz

Bu araştırmanın amacı, bankacılık sektörü çalışanlarında örgütsel adalet ve etik dışı davranış ilişkisinde kariyer memnuniyetinin öneminin incelenmesidir. Bu amaç çerçevesinde örgütsel adalet, etik dışı davranış ve kariyer memnuniyeti değişkenleri ile araştırmanın çerçevesi oluşturulmuştur. Araştırmanın evrenini Antalya’da faaliyet gösteren bankacılık sektörü çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi basit tesadüfî örnekleme yöntemi ile seçilen 411 banka çalışanından oluşmaktadır. Araştırmada nicel model kullanılmış ve SPSS ve AMOS kullanılarak hiyerarşik regresyon analizleri ile hipotezler test edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda anketler, banka çalışanlarına pandemi nedeniyle çevrimiçi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; çalışanların algıladıkları örgütsel adalet düzeyi ile kariyer memnuniyeti düzeyi arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ve çalışanların algıladıkları örgütsel adalet boyutlarından prosedürel adalet ile etik dışı davranış arasındaki ilişkide kariyer memnuniyetinin düzenleyici rolü bulunduğu saptanmıştır. Çalışanlarda örgütsel adalet ve boyutlarının etik dışı davranış ile olan ilişkisinde kariyer memnuniyetinin düzenleyici rolünü belirlemeye yönelik araştırmanın literatüre katkı sağladığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet, Etik Dışı Davranış, Kariyer Memnuniyeti, Bankacılık Sektörü

The Role of Career Satisfaction in the Relationship between Organizational Justice and Unethical Behaviour: A Research in the Banking Sector

Öz

The aim of this study is to examine the importance of career satisfaction in the relationship between organizational justice and unethical behavior of people working in the banking sector. Within the framework of this aim, the framework of the research has been established through the organizational justice, unethical behavior and career satisfaction variables. The population of the research consists of employees of the banking sector operating in Antalya. The sampling method of the research consists of 411 bank employees selected by simple random method. The quantitative model was used in the research and the hypotheses were tested with hierarchical regression analyzes using SPSS and AMOS. The survey method was used as a data collection tool in the research. In this context, surveys were applied to bank employees online due to the pandemic. According to the results obtained from the research; it has been determined that there is a positive and significant relationship between the level of organizational justice perceived by the employees and the level of career satisfaction, and that career satisfaction has a moderating role in the relationship between procedural justice and unethical behavior, which are among the organizational justice dimensions perceived by the employees. It is thought that the research on determining the moderating role of career satisfaction in the relationship between organizational justice and its dimensions in employees and unethical behavior contributes to the literature.

Anahtar Kelimeler

Organizational Justice, Unethical Behavior, Career Satisfaction, Banking Sector

Kaynakça

• Akıncı, Z. (2006). Örgütsel bağlılığın isteğe bağlı işgücü devir hızı ve iş tatmini üzerine etkisi konaklama işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 3(2), 26-34.
• Akoğlan K., M. & Dündar A. (2010). Otel çalışanlarının işte kalma niyeti üzerine bir uygulama. V. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, 27–30 Mayıs, Nevşehir.
• Aktaş E. (2010). Performans değerlendirme sistemlerinin örgütsel adalet algısı üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: DEÜ S.B.E.
• Albejaidi, F. (2021). The mediating role of ethical climate between organizational justice and stress: A CB-SEM analysis. Amazonia Investiga, 10(38), 82-96.
• Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 113-128.
• Atayman V. (2011). Etik. İstanbul: Bordo-Siyah Yayınevi.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans yönetimi (2. Basım). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, (59), 125-139.
• Chambers, B., A. (2002). Applicant reactions and their consequences: Review, advice, and recommendations for future research. International Journal of Management Reviews, 4(4), 317-333.
• Çağ, A. (2011). Algılanan örgütsel adaletin, örgütsel sinizme ve işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: AKÜ.
• Çakmak, K. Ö. (2005). Performans değerlendirme sistemlerinde örgütsel adalet algısı ve bir örnek olay çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İ.Ü.
• Çelik, M. (2007). Konaklama İşletmelerinde Algılanan Örgütsel Adaletin Yenilikçi Davranışa Etkisinde Kariyer Memnuniyetinin Aracılık Etkisi, "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 99-22.
• Çelik, M., Turunç, Ö. & Bilgin, N. (2014). Lider-üye etkileşimi ve kariyer memnuniyetinin yenilikçi davranışa etkisinde etiğin düzenleyici rolüne yönelik deneysel bir araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 491-508.
• Çetinkaya, B. D. (2017). Bireysel etik değerlerin örgütsel bağlılık kapsamında whistleblowing (bilgi sızdırma) davranışı üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: A.Ü.
• Çöp, S. (2008). Türkiye ve Polonya'da turizm sektörü çalışanlarının örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarına ilişkin bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü.
• Dalton, M. M. (2006). Efficiency v. Morality: The Codification of Cultural Norms in the Foreign Corrupt Practices Act. NYU Journal of Law & Business, 2, 583–639.
• De Jong, A. & de Wert, G. M. (2015). Prenatal screening: An ethical agenda for the near future. Bioethics, 29(1), 46-55.
• Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: Turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 760-784.
• Deniz, Z. & Gültekin, N. (2016). İş yerinde mobbing çalışanlar üzerine yapılan bir araştırma. İktisadi idari ve Siyasal Araştırma Dergisi, 1(1), 1 -11.
• Dilek, U. (2004). Örgütsel adalet algılamaları ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: KHO.
• Doğan, S. & Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (29), 37-61.
• Elçi, M., Karabay, M. E. & Akyüz, B. (2015). Investigating the Mediating Effect of Ethical Climate on Organizational Justice and Burnout: A Study on Financial Sector, Procedia. Social and Behavioral Sciences 207, 587 – 597
• Göksel, A. (2013). İşletmelerde performans değerlendirme yöntemi: Teori, uygulama, model (2. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Gül, H. (2006). Etik dışı davranışlar ve ussallaştırılması: devlet hastanelerinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), 65-79.
• Hesari B. S. J. (2016). The role of ethical climate in service sector: organizational justice, employee job satisfaction and turnover intentions. Master dissertation: Eastern Mediterranean University.
• Irak, D. U. (2004). Örgütsel adalet: Ortaya çıkışı, kuramsal yaklaşımlar ve bugünkü durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 25-43.
• Johnson, J. S. (2007). Organizational justice, moral ıdeology, and moral evaluation as antecedents of moral ıntent. Doctor of Philosophy in Human Development. Falls Church: Virginia.
• Kavak, O. (2016). Örgütsel adalet algısının örgütsel sessizlik ve örgütsel muhalefet davranışı üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars: K.Ü.
• Köroğlu, P. (2015). Sağlık Kurumu çalışanlarının örgütsel adalet algılarının örgütsel sinizm tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: OMU.
• Leblebici, D.N., Yıldız, H. H. & Karasoy, A. (2009). Örgütsel yaşamda dedikodunun algılanışı ve araçsallığı. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18), 561-574.
• Luna, A. & Chou, S. Y. (2013). Drivers for workplace gossip: An application of the theory of planned behavior. Journal of Organizational Culture, Communications and Conflict, 17(1), 115.
• Müezzinoğlu, A. (2003). Mühendislikte Etik. Türkiye Mühendislik Haberleri. 423(1), 20-22.
• Namasivayam, K. & Zhao, X. (2007). An investigation of the moderating effects of organizational commitment on the relationships between work–family conflict and job satisfaction 122 among hospitality employees in India. Tourism Management, 28, 1212-1223.
• Nauta, A., van Vianen, A., van der Heijden, B., van Kam, K., & Willemsen, M. (2009). Understanding the factors that promote employability orientation: The impact of employability culture, career satisfaction, and role breadth self-efficacy. Journal of occupational and organizational psychology, 82(2), 233-251.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özer, P. S. & Urtekin, G. E. (2007). Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. EÜ İİBF Dergisi, 28, 107-125
• Pelit, E. & Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 95-119.
• Sabuncuoğlu, Z. (2005). İnsan kaynakları yönetimi. Bursa; Alfa Yayınları.
• Sakal, Ö. & Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve toplulukçuluk değerleri, kariyer çapaları ve kariyer tatmini ilişkisi. Journal of Yasar University, 10(40), 6612-6623.
• Schermelleh-Engel, K. & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Şimşek, S., Çelik, M., Akgemci, T. & Soysal, A. (2009). Kariyer yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Trevino, L. K. & G. R. Weaver. (2001). Organizational justice and ethics program "follow-through": ınfluences on employees' harmful and helpful behavior. Business Ethics Quarterly. 11(4), 651-671.
• Yıldız, B. & Ayaz A., Ö. (2018). İyi bir asker mi? İyi bir illüzyonist mi? Kariyerizm ile zorunlu vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkide işten ayrılma niyetinin rolü. Business and Economics Research Journal, 9(1), 151-167.
• Yılmaz, G. (2004). İnsan kaynakları uygulamalarına ilişkin örgütsel adalet algısının tutum ve davranışları üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İ.Ü.
• Yurtseven, O. (2016). Çalışanların örgütsel adalet algılarının örgütsel sessizlik üzerine etkisi: Konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yalova: Y.Ü.
• Yürür, Ş. (2005). Ödüllendirme sistemi ile örgütsel adalet arasındaki ilişkilerin analizi ve bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bursa: U.Ü.
• Waddington, K. (2005). Using diaries to explore the characteristics of work-related gossip: Methodological considerations from exploratory multimethod research. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(2), 221–236.