Sağlık Harcamalarına Etki Eden Faktörler: Hekim ve Hemşire İstihdamı Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 224 - 232, 30.12.2022

Muhammed Esat Çetin Abdullah Miraç Bükey Mehmet Berkun Denli

Öz

Sağlık hizmetlerinin sürdürülebilir ve etkin şekilde sağlanabilmesi, için sağlık harcamalarına etki eden faktörlerin araştırılması önemlidir. Çalışmamızın amacı profesyonel olarak aktif çalışan hekim ve hemşire sayısının toplam sağlık harcamalarına etkisinin araştırılmasıdır. Panel veri analizi yöntemiyle yapılan ampirik çalışmanın örneklemi Türkiye, Fransa, Almanya ve ABD’nin 2000-2020 yılları arasındaki verilerini kapsamaktadır. Çalışma sonucunda aktif çalışan hemşire sayısının toplam sağlık harcamalarını pozitif yönde etkilediği belirlenirken, aktif çalışan hekim sayısının ise istatistiksel olarak anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Yıllar içinde sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması ve gelişmesi ile orantılı şekilde hekim istihdamı artmamıştır. Bir başka açıdan ise farklı branşlarda istihdam edilen hekimlerin verdikleri hizmete bağlı olarak sağlık harcamalarına olan etkilerinin farklı olması gibi nedenler, aktif hekim sayısı ile sağlık harcamaları arasındaki anlamlı bir ilişki olmamasını açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcaması, Hekim Sayısı, Hemşire Sayısı, Health Expenditure, Number of Physicians, Number of Nurses

Factors Affecting Health Expenditures: A Study on Employment of Physicians and Nurses

Öz

The right of individuals to benefit from health services in accordance with justice and equity necessitates the provision of health services in a sustainable and effective manner. In this context, it is important to investigate the factors affecting health expenditures. The aim of our study is to investigate the effect of the number of professionally active physicians and nurses on total health expenditures. In this context, the literature was reviewed. In our study, panel data analysis was used as a method. Data from Turkey, Germany, France and the USA between 2000 and 2020 were used. As a result of the study, it was determined that the number of active nurses affected the total health expenditures positively, while there was no significant effect between the number of active physicians and total health expenditures. The results of the study in terms of the effect on health expenditures, in line with the current state of the health system, that is, the excess of physician workload disproportionately with the growth, and the differences in the effects of the health services provided by the physicians on the health expenditures, support the lack of a relationship between the number of active physicians and health expenditures.

Anahtar Kelimeler

Health Expenditure, Number of Physicians, Number of Nurses

Kaynakça

• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Akıncı, A., & Tuncer G. (2016). Türkiye’de Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, Sayıştay Dergisi, (102), 47- 61.
• TC Anayasa (1982). 56. Madde, Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması.
• Arslan, İ., Eren, V., & M., Kaynak, S. (2016). Sağlık ile Kalkınma Arasındaki İlişkinin Asimetrik Nedensellik Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 287- 310.
• Atasever, M. (2014). Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi. Sağlık Bakanlığı: Sağlık Bakanlığı.
• Ay, A., Kızılkaya, O., & Koçak, E. (2013). Sağlık Göstergeleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 163- 172.
• Baltagi, B. H., & Moscone, F. (2010). Health Care Expenditure and Income in The OECD Reconsidered: Evidence from Panel Data, IZA Discussion Paper, (4851), 1-22.
• Bhargava, A., Jamison, D. T., Lau, L. J., & Murray, C. J. L. (2001). Modeling The Effects of Health on Economic Growth. Journal Of Health Economics, 20(3), 423-440.
• Bloom, D. E., Cannıng, D., & Sevılla, J. (2004). The Effect of Health on Economic Growth: A Production Function Approach. World Development, 32(1), 1-13.
• Braendle, T., & Colombier, C. (2016). What Drives Public Health Care Expenditure Growth? Evidence From Swiss Cantons, 1970–2012. Health Policy, 120(9), 1051-1060.
• Çalışkan, G. & Sanisoğlu, Y. (2022). Sağlık Harcamalarını Etkileyen Faktörlerin Dinamik Panel Veri Analizi ile İncelenmesi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (35), 1-16.
• Daştan, İ., & Çetinkaya, V. (2015). OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması. Sgd-Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 104-134.
• Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics, Fourth Edition. Mcgraw-Hill Companies Inc. United States.
• Güven, E., Tevfik, A. T., & Ramazan, E. (2020). Sağlık Ekonomisi Kapsamında Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı: Bir Uygulama. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-81.
• Hansen, P., & King, A. (1996). The determinants of Health care expenditure: A Cointegration approach, Journal of Health economies, 15(1), 127- 137.
• Hemşirelik Yönetmeliği (2010). Hemşirelik Yönetmeliği, Resmî Gazete Tarihi: 08.03.2010 Resmî Gazete Sayısı: 27515.
• Hsiao, C. (2003). Analysis Of Panel Data, Second Edition. Cambridge University Press.
• Newhouse, P., & Joseph (1977). Medical-Care expenditure: A Cross-National survey, The journal of Human Resources, 12 (1), 115-125.
• OECD (2022a). Current Expenditure on Health (All Functions)/Share Of Gross Domestic Product. (Erişim: 09.08.2022), https://stats.oecd.org/ındex.aspx.
• OECD (2022b). Professionally Active Nurses/Density Per 1 000 Population (Head Counts). (Erişim: 09.08.2022), https://stats.oecd.org/ındex.aspx.
• OECD (2022c). Professionally Active Physicians/Density Per 1 000 Population (Head Counts). (Erişim: 09.08.2022), https://stats.oecd.org/ındex.aspx.
• OECD (2022d). Current Expenditure on Health (All Functions)/ Current Prices. (Erişim:30.08.2022) https://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=SHA
• Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M., Yıldırım, H. H., & Kantar, L. (2019). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Selim, S., Uysal, D., & Eryiğit, P. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13- 24,
• SGK (2013). Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği. Resmî Gazete.
• Sezgin, F., & Budak, Y. (2022). İnsani Gelişmişliğin Büyümeye Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Karşılaştırması. İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), 81-104.
• Sezgin, F., Haykır Hobikoğlu, E., & Budak, Y. (2022). Yoksulluk Algı Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 229-244.
• Sheytanova, T. (2014). The Accuracy of The Hausman Test in Panel Data: A Monte Carlo Study, (Unpublished Thesis). Sweden: Öreboro University.
• Şen, A., & Bingöl, N. (2018). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
• Taş, N., (2012). Ekonomik Değişkenlerin Panel Veri Analizi ile Çözümlenmesi. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul, Beta Yayınları.
• TÜİK (2021). Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2020. (Erişim:19.12.2021), https://data.tuik.gov.tr/bulten/ ındex?p=saglik-harcamalari-ıstatistikleri-2020-37192.
• WHO (2020). Basic Documents/Cover and Contents. (Erişim: 30.08.2022), https://apps.who.ınt/gb/bd/pdf_files/bd_49th-en.pdf#page=1.