Bütçe Dengesinin Devlet Tahvil Faizleri Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 498 - 507, 30.12.2023

Halit Yalçın

Öz

Kamu giderlerinin gelirler ile karşılanamaması durumunda bütçe açıkları oluşmaktadır. Bütçe açığının vergiler arttırılarak ya da harcamalar azaltılarak kapatılması pek tercih edilmemektedir. Bu durumda açığın kapatılması için borçlanma gerekli hale gelmektedir. Kamu kesiminin borçlanması devlet iç borçlanma senetlerinin fiyatlarını dolayısıyla faiz oranlarını etkiler. Bu bağlamda çalışmada Türkiye ekonomisinde bütçe dengesinin GSYİH’ye oranının 2 yıl vadeli tahvil faiz oranları ile ilişkisi araştırılmıştır. Çeyrek dönemlik veriler 2006Q1:2023Q2 periyodu için ARDL yöntemi ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak, bütçe dengesinin GSYİH’ye oranının 2 yıl vadeli tahvil faiz oranları ile uzun dönemde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bütçe Dengesi, ARDL Sınır Testi, Tahvil Faiz Oranı

The Effect of Budget Balance on Government Bond Rates: The case of Turkey

Öz

If public expenses cannot be covered by revenues, budget deficits occur. It is not preferred to close the budget deficit by increasing taxes or reducing expenditures. In this case, borrowing becomes necessary to close the deficit. Public sector borrowing affects the prices of government debt securities and therefore interest rates. In this context, in the study, the relationship between the budget balance to GDP ratio and 2-year bond interest rates in the Turkish economy was investigated. Quarterly data were analyzed with the ARDL method for the period 2006Q1:2023Q2. As a result, it has been determined that the ratio of budget balance to GDP is related to 2-year bond interest rates in the long term.

Anahtar Kelimeler

Budget Balance, ARDL Bound Test, Bond Interest Rate

Kaynakça

• Akinboade 1, O. A. (2004). The relationship between budget deficit and interest rates in South Africa: some econometric results. Development Southern Africa, 21(2), 289-302.
• Aksu, H., Emsen, Ö. S., & Başar, S. Türkiye'de Bütçe Açıkları İle Nominal ve Reel Faiz Oranları İlişkileri: 1985-2000. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2).
• Ataç, B. (2002). Maliye politikası: gelişimi, amaçları, araçları ve uygulama sorunları. TC Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Aytaç, D., & Sağlam, M. (2014). Kamu Açıkları İç Borç ve Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 131-148.
• Bağcı, E. (2018). Bütçe Açığı, Ticari Kredi Faiz Oranı ve Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Akademik Hassasiyetler, 5(10), 203-217.
• Barro, R. J. (1989). The Ricardian approach to budget deficits. Journal of Economic perspectives, 3(2), 37-54.
• Börü, M. K. (2022). Bütçe Açığının Enflasyon Üzerindeki Etkisi: 1980-2019 Yılları Arasında Türkiye Örneği. Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Bulut, E., Ulusoy, M. (2018). Analiz Tetra, Ankara, Monopol Yayınları.
• Bulut., E. Ulusoy. M. (2019). Analiz Makro İktisat. Ankara, Monopol Yayınları.
• Cebula, R. (2008). Impact of the Federal Budget Deficit on the Nominal Interest Rate Yield on New 30-Year Fixed-Rate Home Mortgages: Recent Evidence. Journal of Housing Research, 17(2), 155-164.
• Dar, A. A., & AmirKhalkhali, S. (2002). Government size, factor accumulation, and economic growth: evidence from OECD countries. Journal of policy modeling, 24(7-8), 679-692.
• Demir, M., & Sever, E. (2008). Kamu İç Borçlanmasının Büyüme, Faiz Ve Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 25(7), 170-196.
• Dirimtekin, H. (1989). Genel iktisat teorisi. Bilim Teknik Yayınları.
• Ergül, Y. T. (1999). Türkiye'de Bütçe Açıklarının Makro Ekonomik Dengeler Üzerindeki Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Gamber, E., & Seliski, J. (2019). The Effect of Government Debt on Interest Rates: Working Paper 2019-01 (No. 55018).
• Gill, I. S., & Pinto, B. (2005). Public debt in developing countries: has the market-based model worked? (Vol. 3674). World Bank Publications.
• İnançlı, S., & Torusdağ, M. (2021). Cari açık-bütçe açığı ve faiz oranı ilişkisi bağlamında ikiz açık ve üçüz açık hipotezinin geçerliliği: 1990-2019 dönemi Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 29(50), 299-315.
• Kangal, N. (2023). Türkiye’de Üçüz Açık Hipotezi Bağlamında Cari Açık, Bütçe Açığı ve Tasarruf Açığı İlişkisi. Journal of Emerging Economies and Policy, 8(1), 129-138.
• Konya, S., & Duran, M. S. (2022). Kamu Borcunun Uzun Dönem Faiz Oranları Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 29(1), 159-183.
• Laopodis, N. T. (2012). Dynamic linkages among budget deficits, interest rates and the stock market. Fiscal Studies, 33(4), 547-570.
• Laubach, T. (2009). New evidence on the interest rate effects of budget deficits and debt. Journal of the European economic Association, 7(4), 858-885.
• Mishkin, F. S., (2006), Para Bankacılık ve Finansal Piyasalar İktisadı. (Çev.) Serçin Şahin, Serkan Çiçek, Çiğdem Boz, Nazım Engin. İstanbul: Akademi Yayıncılık
• Mondal, S. P., & Maitra, B. (2022). Deficits, Debt and Interest Rates in Sri Lanka: Does the Spillover of Foreign Interest Rates Matter?. Margin: The Journal of Applied Economic Research, 16(1), 28-48.
• Ogawa, K., Sterken, E., & Tokutsu, I. (2016). Public debt, economic growth and the real interest rate: A panel VAR approach to EU and OECD countries. Economic Growth and the Real Interest Rate: A Panel VAR Approach to EU and OECD Countries. ISER Discussion paper No 955.
• Paesani, P., Strauch, R., & Kremer, M. (2006). Public debt and long-term interest rates: the case of Germany, Italy and the USA (No. 656). ECB working paper.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
• Susam, N. (2005). Türkiye’de Devlet İç Borçlarının Devlet İç Borçlanma Senetleri Faiz Oranları İle İlişkisi: 1990-2004 Granger Nedensellik Testi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (48), 87-105.
• Şahan, Ö. (2016). Analiz Maliye Ders Notları. Ankara, Monopol Yayınları.
• Türk, M. M. (2023). Enflasyon İle Bireysel Emeklilik Sistemi Yapısı Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi İle Analizi: Türkiye Üzerine Kanıtlar. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 669-681.