Tarihsel Gerginliklerin Gölgesinde Dış Ticaret: Türk-Yunan İlişkileri

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 529 - 542, 30.12.2023

İsmail Altay , Özgül Bilici , Nasuh Sofuoğlu

Öz

Bu çalışma tarihsel olarak siyasal anlamda kriz yaşayan iki ülke olan Türkiye ve Yunanistan arasındaki çatışma ve diplomatik gerginliklerin, iki ülke arasındaki ticareti etkileyip etkilemediğini incelemektedir. Bu amaçla ilişkilerin önemli ölçüde gergin olduğu 1950-2000 arası dönemde Türkiye’nin Yunanistan ile yaptığı ihracat ve ithalat verileri incelenecektir. İlgili dönemde yaşanan gerginliklerin ihracat ve ithalat serilerinde yapısal kırılma yaratıp yaratmadığı Bai-Perron yapısal kırılma testi ile analiz edilecek olup, kırılmaların bu gerginlik tarihleriyle örtüşüp örtüşmediği araştırılacaktır. Elde edilen sonuçlar Kıbrıs Barış Harekâtı dışında yaşanan siyasi krizlerin Türkiye’nin Yunanistan’dan yaptığı ihracata yansımadığını göstermiştir. Yunanistan’dan yapılan ithalat üzerinde ise herhangi bir siyasi krizin etkisi tespit edilmemiştir. Bu bulgu, iki ülke arasındaki ticaret hacminin oldukça düşük olması ve ülkelerin ekonomik olarak görece büyük olmaması ile açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler

Diplomatik gerginlik, ihracat, ithalat, yapısal kırılma testi

Foreign Trade in the Shadow of Historical Tensions: Turkish-Greek Relations

Öz

The aim of this study is to examine whether the conflicts and diplomatic tensions between Türkiye and Greece, two countries that have historically experienced political crisis, affect the trade accrued between them. To this end, data on Türkiye’s exports to and imports from Greece for the period of 1950-2000, when relations were considerably tense, will be examined. Structural breaks in the export and import series during the period in question will be analysed with the Bai-Perron structural break test in order to determine whether these breaks coincide with the tension dates. The results show that the political crises apart from the Cyprus Peace Operation has not caused any change in Türkiye's exports. On the other hand, none of the political tensions seems to have an impact on imports series. These findings are consistent with the strand of the existing literature which claims no prominent impact from political events to economic relations in the cases of low trade volumes and economically small countries.

Anahtar Kelimeler

Diplomatic tension, exports, imports, structural break test

Kaynakça

• Akıncılar Köseoğlu, N. (2021). A Comparative Analysis on the EU’s Reactions to Military Interventions in Turkey and Greece. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 63-81.
• Aksu, F. (2004). Confidence Building, Negotiation and Economic Cooperation Efforts in Turkish-Greek Relations (1990–2004). Turkish Review of Balkan Studies. 9, 31–109.
• Aksu, F., (2014). Uyuşmazlık-Kriz Sarmalından Algı Değişimine Türkiye-Yunanistan İlişkileri. Rodos ve İstanköy Türklüğü, (1-11). İzmir, Türkiye.
• Alogoskoufis, G. (2021). Historical Cycles of the Economy of Modern Greece from 1821 to the Present. Department of Economics Athens University of Economics and Business, Working Paper no. 01-2021.
• Anderton, C. H.; Carter, J. R. (2001). The Impact of War on Trade: An Interrupted Times-Series Study. Journal of Peace Research, 38(4), 445-457.
• Armaoğlu, F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). Alkım Yayınevi: İstanbul.
• Bai, J.; Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 66 (1), 47–78.
• Bai, J.; Perron, P. (2003a). Computation and analysis of multiple structural change models. Journal of Applied Econometrics, 18 (1), 1–12.
• Bai, J.; Perron, P. (2003b). Critical values for multiple structural change tests. The Econometrics Journal, 6(1), 72–78.
• Barbieri, K.; Levy, J. S. (1999). Sleeping with the Enemy: The Impact of War on Trade. Journal of Peace Research, 36(4), 463-479.
• Batur, N. (1997). S-300 Krizi Dorukta. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/s-300-krizi-dorukta-39263528. (9 Eylül 1997. Erişim tarihi: 03.07.2023).
• Berberakis, S. (2021). Kardak Krizinin 25. Yılı: Türkiye ve Yunanistan Nasıl Savaşın Eşiğine Geldi? https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55882481. (1 Şubat 2021. Erişim tarihi: 03.07.2023).
• Bilge, A. S. (1996). Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Türk-Sovyet İlişkileri. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995) içinde, Ed., Gönlübol, M., Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Boratav, K. (2018). Türkiye İktisat Tarihi, Ankara: İmge Kitabevi.
• Cem, İ. (2004). Türkiye, Avrupa, Avrasya: Strateji-Yunanistan-Kıbrıs. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
• Che, Y.; Du, J.; Lu, Y.; Tao, Z. (2015). Once an Enemy, Forever an Enemy? The Long-Run Impact of the Japanese Invasion of China from 1937 to 1945 On Trade and Investment. Journal of International Economics, 96(1), 182-198.
• Cumhuriyet (1955). Menderesin Basına Dünkü Mühim Beyanatı. Ağustos 25, 1955.
• Çelik, M. M. (2020). Yunanistan ve Türkiye Arasındaki Siyasi Krizlerin Kazananı Kim? https://www.indyturk.com/node/226141/siyaset/yunanistan-ve-türkiye-arasındaki-siyasi-krizlerin-kazananı-kim. (12 Ağustos 2020. Erişim tarihi: 03.07.2023).
• Du, Y.; Ju, J.; Ramirez, C. D.; Yao, X. (2017). Bilateral Trade and Shocks in Political Relations: Evidence from China and Some of Its Major Trading Partners, 1990-2013. Journal of International Economics, 108, 211-225.
• Fırat, M. (2018). Yunanistan’la İlişkiler. Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar: Cilt II: 1980-2001 içinde, Ed., Oran, B., İletişim: İstanbul.
• Fırat, M. (2019). Yunanistan’la İlişkiler. Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar: Cilt I: 1919-1980 içinde, Ed., Oran, B., İletişim: İstanbul.
• Hegre, H.; O'neal, J. R.; Russett, B. (2010). Trade Does Promote Peace: New Simultaneous Estimates of the Reciprocal Effects of Trade and Conflict. Journal of Peace Research, 47(6), 763-774.
• Heraclides, A. (2010). The Greek-Turkish Aegean Conflict: Imagined Enemies. Palgrave Macmillan: New York NY.Gibbons, H. S. (2001). Genocide. Perceptions, 4(3).
• Gönlübol, M.; Kürkçüoğlu, Ö. (1996). 1973-1980 Dönemi. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995) içinde, Ed.,Gönlübol, M., Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Gürel, Ş. S. (2018). Tarihsel Boyutları İçinde Türk-Yunan İlişkileri (1821-1993). İmge Kitabevi Yayınları: İstanbul.
• Keser, U. (2011). 21 Aralık 1963 Kanlı Noel, Kumsal Faciası ve Bugüne Yansımaları. ÇTTAD, 9(23), 93-121.
• Kol, J.; Mennes, L. B. M. (1987). European Trade Policies and Developing Countries, 1. Basım, Routledge, USA.
• Kutlay, M. (2009). A political Economy Approach to the Expansion of Turkish-Greek Relations: Interdependence or not?. Perceptions, 14(1), 91-119.
• Küçük, A. (2015). 1997 S-300 Füzeleri Krizi. https://tdpkrizleri.org/index.php/1997-s-300-fuezeleri-krizi. (Erişim tarihi: 03.07.2023).
• Li, Q.; Sacko, D. (2002). The (Ir)Relevance of Militarized Interstate Disputes for International Trade. International Studies Quarterly, 46(1), 11-43.
• Long, A. G. (2008). Bilateral Trade in the Shadow of Arm Conflict. International Studies Quarterly, 52(1), 81-101.
• Mert, M.; Çağlar, A.E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Pamuk, Ş. (2018). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pantsios, A. L. (2007). Trade and conflict: The dyad of Greece and Turkey. Economics of Peace and Security Journal, EPS Publishing, vol. 2(2), ss 81-88.
• Papanikos, G.T. (2015). The real exchange rate of euro and Greek economic growth. The Journal of Economic Asymmetries, 12(2), 100-109.
• Pollins, B. M. (1989a). Does Trade Still Follow the Flag?. American Political Science Review, 83(2), 465-480.
• Pollins, B. M. (1989b). Conflict, Cooperation, and Commerce: The Effects of International Political Interactions on Bilateral Trade Flows. American Journal of Political Science, 33(August), 737-61.
• Reuveny, R.; Kang, H. (1998). Bilateral Trade and Political Conflict/Cooperation: Do Goods Matter?. Journal of Peace Research, 35(5), 581–602.
• Tsarouhas, D.; Yazgan, N. (2018). Trade, non-state actors and conflict: evidence from Greece and Turkey. Cambridge Review of International Affairs, 31(3-4), 291-313.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2010). İstatistik Göstergeler 1923-2009, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Yenal, O. (2017). Cumhuriyetin İktisadi Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yenigün, M. C. (2004). Soğuk Savaş Sonrasında TBMM ve Dış Politika: Belgeler-Yorumlar. Nobel: Ankara.
• Yeşilada, B. A. (2020). Turkey’s Cyprus Policy in Transition The Routledge Handbook of Turkish Politics içinde, Ed., Özerdem, A.; Whiting, M., Routledge: New York, NY.
• Yücel, O. (2021). 1963-1974 Yılları Arasında Kıbrıs’ta Rumların Türklere Karşı Saldırıları Soykırım Olarak Değerlendirilebilir Mi?. Harp Tarihi Dergisi, 4, 103-130.
• Zenginoğlu, C. (2018). 6-7 Eylül 1955 Olayları’na Götüren Etkenler ve Faktörler. Libra: İstanbul