Antik Babil’in Tabiat Ana ve Homo Deus Kavramlarının “Naturalist İktisadi Doktrinlere” Etkisinin İncil ve Risale-i Nur Çerçevesinde Bir Analizi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 378 - 390, 30.06.2024

İpek Madi Erkekoğlu

Öz

“Babil tarihinde, borçlunun yüksek faizi ödeyebilmek için karısını, çocuklarını, hatta kendisini garanti olarak verebilmesi; hükümdarların zâlim uygulamaları (Nemrut’un kendi çıkarı için doğan tüm erkek bebeklerin öldürülmesini emretmesi gibi), Antik Babil’de sosyal ve ekonomik yaşama hükmeden “ana tanrıça/tabiat ana” nın temsil ettiği düzenin bazı neticeleridir. Antik Babil paganizmi, faizle borç verme konusunda da olmak üzere, bireysel çıkarların azamîleştirilmesinde sınırlamaya hiçbir sebep kabul etmeyen Naturalist felsefenin ürünüdür.
Ancak, İsa Peygamber’in dinine göre “açgözlülük putperestlikle özdeştir”. Risale-i Nur’da: “İstirahatim için zahmet çek; sen çalış, ben yiyeyim” içtimaî hayatın intizamını bozan ribanın manasıdır; ve esbaba tesir veren felsefenin birey için kaidesi “uluhiyet iddia etmektir” ve tabiatın icad kudretine sahip olduğunu varsaymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Babil, Tabiat, İktisadî Doktrin, İncil, Risale-i Nur

An Analysis of the Influence of Ancient Babylon's Concepts of Mother Nature and Homo Deus on "Naturalist Economic Doctrines" within the Framework of Gospel and Risale-i Nur

Öz

Throughout Babylonian history, usury-high interest rates for which the borrower could give his wife and children, even himself for guarantee of debt; brutal practices of leaders (such as Nimrod ordering all born baby boys be killed for his own benefit) were some of the consequences of the order represented by “mother goddess/mother nature” ruled over social and economic lives in Ancient Babylon. Ancient Babylonian paganism is a product of Naturalist philosophy that considers no reason to limit the individual to maximize self-interest, in the matter of lending money at interest as well.
However, from the religion of Prophet Jesus: “Covetousness is identical as idolatry”. From the Collection of Risale-i Nur: “You suffer hardship so that I can live in ease; you work so that I can eat” is the usury’s (riba) meaning, destroying the public order; and the principle for the individual of the philosophy which attributes effects to causes is “to claim godhead” and it assumes nature having the power to create.

Anahtar Kelimeler

Babylon, Nature, Economic Doctrine, Gospel, Risale-i Nur

Kaynakça

• Albayrak, K. (2015). Bâbil, Doğu'dan Batı'ya Düşüncenin Serüveni Akli Düşünce Ve Felsefenin Doğu’dan Doğuşu: Babil-Keldani-Çin-Hint-İran-İbrani Gelenekleri, Birinci Baskı, 1.Cilt, Ali Osman Kurt (Ed.), İstanbul: İnsan Yayınları, 881-886.
• Altunay, E. (2015). Paganizm-1: Kadim Bilgeliğe Giriş, Yedinci Basım, İstanbul:Hermes Yayınları.
• Altunay, E. (Aralık 2015). Paganizm-2: Mezopotamya-Mısır, İstanbul:Hermes Yayınları.
• Armstrong, M.A., ArmstrongEconomics. 3000 B.C.-500 A.D. the Ancient Economy, Part I of IV-A Brief History of World Credit&Interest Rates, (06.08.2023) Retrieved from https://www.armstrongeconomics.com/research/a-brief-history-of-world-credit-interest-rates/3000-b-c-500-a-d-the-ancient-economy/
• The Basics of Philosophy. Babylonian Philosophy, (15.05.2023), Retrieved from https://www.philosophybasics.com/general_eastern_babylonian.html
• Balaam, D. N. & Dillman, B. (Şubat 2020). Uluslararası Ekonomi Politiğe Giriş, Nasuh Uslu (Trans.). Original name: Introduction to International Political Economy (5th edition), 3.Baskı, Ankara: Adres Yayınları.
• Berthelot, A., Bury, E., Charpentier, J. & Charpentier, M. (1992). Langue et Littérature, Anthologie Moyen Âge XVIe-XVIIe-XVIIIe Siècles, Sous la direction D’Henri Mitterand, Paris: Editions Nathan.
• BibleGateway, Retrieved from https://www.biblegateway.com/
• Blaug, M. (1978). Economic Theory In Retrospect: Third Edition, USA: Press Syndicate of the University of Cambridge.
• Bottéro, J. (Mart 2015). Kültürümüzün Şafağı Babil, Ali Berktay (Trans.). Original name: Babylone- À l’aube de notre culture, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bozkurt, İ.M. & Erkekoğlu, L.C. (29.04.2017). “Seküler Firma Davranış İlkeleri”nin Ortadoğu-İslam Ekonomik Entegrasyonu Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Özet, Uluslararası İslam Ekonomisi, Finansı Ve Etik Kongresi, (İSEFE’17); (19.06.2023), Retrieved from https://www.isefe.org/dosyalar/arsiv/2017_1/April-2017-Abstract-Book.pdf
• Burun, F. (Temmuz 2017). Ekonomi Politiğin Tarihsel Süreci, Birinci Baskı, İstanbul: Cinius Yayınları.
• Cevizci, A. (2017). Aydınlanma Felsefesi, 1. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• ClearQuran, Itani, T. (Trans. in 2012). Retrieved from https://www.clearquran.com/
• Cranston, M. & Jessop, T.E. (Last Updated: June 24, 2023). David Hume Scottish Philosopher, Encyclopaedia Britannica, (06.08.2023), Retrieved from https://www.britannica.com/biography/David-Hume
• Darwin, C. (Şubat 2022). Türlerin Kökeni, Bahar Kılıç (Trans.). 18. Basım, Original name: On The Origin of Species, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım San.ve Tic. Ltd. Şti.
• Demir, Ö. (Nisan 2013). Din Ekonomisi, Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Doğan, A. (Nisan 2012). Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm, Birinci Basım (Gözden Geçirilmiş), İstanbul: Küre Yayınları.
• Erkekoğlu, L.C. (2017). “Homo-Zeus Economicus” Tehlikesi, In: Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli, Durmuş Çağrı Yıldırım (Eds.). International Congress Of Islamic Economy, Finance And Ethics Abstract Book, October 28-29/2017, Istanbul, 74, Retrieved from https://www.isefe.org/en/dosyalar/arsiv/2017_1/ISEFEAbstract.pdf
• Erkekoğlu L.C. (2015). Seküler İktisadi Doktrinin Eleştirisi Çerçevesinde Ortadoğu-İslam Toplumunda Ekonomik Entegrasyonun Esasları, Doctoral Dissertation. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Ortadoğu ve İslâm Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü.
• Erkekoğlu, L.C. & Madi, İ. (2016). The Influence of the Ancient Roman Philosophy on the “Secular Economic Mentality”, The International Academic Forum, The European Conference on Ethics, Religion & Philosophy 2016 Official Conference Proceedings, Brighton, United Kingdom, Official Conference Proceedings, ISSN: 2188-966X, pp.57-68. Retrieved from https://papers.iafor.org/submission32334/
• Garelli, P. (1975). The Changing Facets of Conservative Mesopotamian Thought. Daedalus, Spring, 1975, 104 (2), Wisdom, Revelation, and Doubt: Perspectives on the First Millennium B.C. pp. 47-56. The MIT Press on behalf of American Academy of Arts & Sciences. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/20024329
• Gellner, E. (2012). Milliyetçiliğe Bakmak, Simten Coşar, Saltuk Özertürk, Nalan Soyarık (Trans.). Original name: Encounters with Nationalism (1994), 4. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Genel Ekonomi Ansiklopedisi (Mart, 1988). Hazırlayan: Akbank, Milliyet Tesisleri.
• Gray, J. N. (2013). Kara Ayin-Apokaliptik Din ve Ütopyanın Ölümü, Bahar Tırnakçı (Trans.). Original name: Black Mass: Apocaliptic Religion and the Death of Utopia (2007), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Harari, Y.N. (Eylül 2015). Hayvanlardan Tanrılara: Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, Ertuğrul Genç (Trans.). Original name: Sapiens A Brief History of Humankind (2012), İstanbul: Kolektif Kitap.
• Harari, Y.N. (Aralık 2016). Homo Deus Yarının Kısa bir Tarihi, Poyzan Nur Taneli (Trans.). 2. Baskı, Original name: Homo Deus-A Brief History of Tomorrow. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Hazan, E. (2016). Fransız Devrimi Tarihi, Nazlı Ceyhan Sümter (Trans.). 1. Baskı, Original name: Une Histoire de la Révolution Française (2012), İstanbul: Say Yayınları.
• Heywood, A. (1999). Political Theory, Second Edition, England: Macmillan Press Ltd.
• Hill, R. & Myatt, T. (2017). İktisat: Eleştirel Ders Kitabı: Eleştirel Düşünürün Mikroiktisat Klavuzu, Hüsnü Bilir (Trans.). 1. Baskı, Original name: The Economics Anti-Textbook: A Critical Thinker’s Guide to Microeconomics (2010), Ankara: Heretik Yayınları.
• Hunt, E.K. & Lautzenheiser, M. (Eylül 2016). İktisadi Düşünce Tarihi Eleştirel Bir Perspektif, Vedat Ulvi aslan (Trans.). Original name: History of Economic Thought a Critical Perspective (2011), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• İncil-Tevrat-Zebur. Authorized King James Version (1611) Retrieved from https://incil.info/
• İşler, O. (2011). Anaakım İktisadın Temelden Eleştirisine Doğru: Gizli Felsefi Varsayımların Somutlaşması Üzerine bir Deneme. In: Levent Cantek, (Ed.), İktisadı Felsefeyle Düşünmek, Birinci Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Jursa, M. (Nisan 2017). Babilliler, Firuzan Gürbüz Gerhold (Trans.). Original name: Die Babylonier (2008), İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım San. Ve Tic. Ltd. Şti.
• Kaliç, S. (Mart 2013). 100 Büyük Düşünür, İstanbul: Maya Kitap.
• Kaya, Y. (2000). Aydınlanma Çağı ve Felsefesi, 1.Baskı, İstanbul: Tiglat Matbaacılık A.Ş.
• Kazgan, G. (Haziran 2004). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. 11. Basım, İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Köksal, M.A. (2003). Peygamberler Tarihi, 1.Cilt, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Lange, F.A. (2016). Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi, Prof.Dr. Ahmet Arslan (Trans.). Original name: Histoire du matérialisme et critique de son importance à notre époque (1866), 4. Basım, İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Law, S. (2014). Jeremy Bentham, Feza Çakır (Trans.). In: Senem Davis (Ed.). Büyük Filozoflar, Original name: The Great Philosophers (2007), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Lonsdale & Ragg, L. (August 6, 2008). Gospel of Barnabas, by newshamcoate, Retrieved from https://www.barnabas.net/category/book-gospel-of-barnabas/
• Madi, İ. (2017). Antik Babil Felsefesinin “Seküler İktisadi Doktrin’e Yansımasının Değerlendirilmesi, Abstract. In: Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli, Durmuş Çağrı Yıldırım (Eds.). International Congress Of Islamic Economy, Finance And Ethics Abstract Book, October 28-29/2017, Istanbul, 60-61, Retrieved from https://www.isefe.org/en/dosyalar/arsiv/2017_1/ISEFEAbstract.pdf
• Madi, İ. (2015). Homo Economicus’un Doyumsuzluk-“Açgözlülük” Aksiyomunun Semavi Dinler Perspektifinden Değerlendirmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14(53),145-162.
• Madi, İ. (2014). Ortadoğu Dinleri Açısından Homo Economicus’un Analizi, Doctoral Dissertation, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü.
• Madi, İ. (2021). A Critique On Some Naturalistic Philosophers’ Doctrines Of Political Economics-Adam Smith, Premium E-Journal Of Social Sciences, 5(14), 292-304.
• Minois, G. (2012). Dictionnaire Des Athées, Agnostiques, Sceptiques Et Autres Mécréants, Paris: Éditions Albin Michel.
• Nursî, S. (2017). Âsâr-ı Bedîiyye, Beşinci Baskı, İstanbul: Envâr Neşriyat.
• Nursî, S. (2005). Bediüzzaman Cevap Veriyor, İkinci Baskı, İstanbul: Envâr Neşriyat.
• Nursî, S. (2011). İşârat-ül İ’caz, Altıncı Baskı, İstanbul: Envâr Neşriyat.
• Nursî, S.(2006). Kastamonu Lâhikası, Dördüncü Baskı, İstanbul:Envâr Neşriyat.
• Nursî, S. (2008). Mesnevî-i Nuriye, Beşinci Baskı, İstanbul: Envâr Neşriyat.
• Nursî, S. (Ağustos 2011). The Flashes, Şükran Vahide (Trans.). Original name: Lem’alar, İstanbul: Sözler Neşriyat Tic. ve San. A.Ş.
• Nursî, S. (2014). The Letters, Şükran Vahide (Trans.). Original name: Mektûbat, İstanbul: Sözler Neşriyat Tic. ve San. A.Ş.
• Nursî, S. (2013). The Rays, Şükran Vahide (Trans.). Revised edition, Original name: Şuâlar, İstanbul: Sözler Neşriyat Tic. ve San. A.Ş.
• Nursî, S. (2013). The Words, Şükran Vahide (Trans.). Original name: Sözler, İstanbul: Sözler Neşriyat Tic. ve San. A.Ş.
• Özkan, D.D. (2019). Antik Çağ’da Ortadoğu İktisadi Ve Siyasi Düşüncesinde ‘Para’, Master Thesis, İstanbul: T.C. Marmara Üniversitesi, Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Ortadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı.
• Özkazanç Ö., Berberoğlu C. N. et al. (2003). In: Kemal Yıldırım, Mustafa Özer (Eds.). İktisat Teorisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Plamenatz, J.P. & Duignan, B., (Last Updated: December 15, 2023). Jeremy Bentham. In: Abella, J., Anderson, M. et al. (Eds.). Encyclopædia Britannica, Retrieved from https://www.britannica.com/biography/Jeremy-Bentham
• Porter, R. (2001). The Enlightenment, Second Edition, New York: Palgrave Macmillian.
• Quran.com, (1995). Retrieved from https://quran.com/
• Roaf, M. (1996). Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi 9 Mezopotamya ve Eski Yakındoğu, Zülal Kılıç (Trans.). Original name: Cultural Atlas of Mesopotamia and the Ancient Near East (1990), İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Rothschild, E. (2001). Economic Sentiments: Adam Smith, Condorcet, and the Enlightenment, Second Printing, U.S.A.: Harvard University Press.
• Sarfati, M. (2010). “Ekonomi Politiğin İnsanı” “kim”dir?, İstanbul: Derin Yayınları.
• Sarfati, M. (2011). Spinoza-Smith ve İktisat Teorisine Bir Eleştiri, In: Levent Cantek (Ed.). İktisatta Yeni Yaklaşımlar, Birinci Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Seyrek, İ. & Mızırak, Z. (2009). Faiz Teorileri Üzerine Bir İnceleme: Finansal İstikrarsızlık Hipotezinin Temel Dayanağı, Selçuk Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 383-394.
• Sinanoğlu, M., (2010). Şirk, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (39) 193-198. Retrieved from https://islamansiklopedisi.org.tr/sirk
• Smith, A. (2018). Ahlaki Duygular Kuramı. Derman Kızılay (Trans.). Original name: The Theory of Moral Sentiments, by Dugald Stewart (1853). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Smith, A. (Mart 2016). Milletlerin Zenginliği, Haldun Derin (Trans.). Original name: The Wealth of Nations, XI. Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Södersten, B. & Reed, G. (1994). International Economics. Third Edition, London: Macmillan Press Ltd.
• Tabakoğlu, A. (23-24 Eylül 2010). “İslam İktisadı ve Modern Kapitalizm”-Sosyal Piyasa Ekonomisi ve İslam’daki Algılanışı, Baskı 2011, Ankara: Konrad-Adenauer-Stiftung e.V. (06.08.2023), Retrieved from: http://www.kas.de/wf/doc/kas_23417-1522-12-30.pdf?110816144632
• Tabakoğlu, A. (Kasım 2005). Toplu Makaleler II İslâm İktisadı, İstanbul: Kitabevi.
• Taşar, M.O. (Ekim 2016). İktisadî Doktrinler ve Tarihsel Gelişimi, Konya: Palet Yayınları.
• Théma Larousse Tematik Ansiklopedi (1993-1994). Bugünün Dünyası, Ülkeler Coğrafyası, Demografi, İktisadi Coğrafya, Ekonomi, Jeostrateji, Toplum, Diller, Larousse Milliyet.
• Théma Larousse Tematik Ansiklopedi, (1993-1994). İnsan ve Tarih Larousse 1993, Milliyet.
• Turkish/English New Testament (2004). Second Print, İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
• Unicara (2016). Marxism-Unit-Theories, (06.08.2023), Retrieved from https://sociologysaviour.wordpress.com/2016/02/13/marxism-unit-4-theories/
• Usta, S. (Mart 2016). Dünyayı Değiştiren Düşünürler-II Rönesans’tan Aydınlanma’ya Yeni Bir Çağın Doğuşu, 1. Basım, İstanbul: Yordam Kitap.
• Wagner-Tsukamoto, S. A. (2015). The Economics of Paradise, USA: Palgrave Macmillan.
• Wolff, R.D. & Resnick, S.A. (2016). Çatışan İktisadi Teoriler. Neoklasik, Keynesçi ve Marksçı, Can Evren (Trans.). Original name: Contending Economic Theories. Neoclassical, Keynesian, and Marxian, 1.Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zeytinoğlu, E. (1981). Ekonomik Sistemler, İstanbul: İ.İ.T.İ.A. Ekonomi Fakültesi Yayınları.