The Mediating Role of Body Satisfaction and Attitude Towards Sports in the Relationship Between Self-Esteem and Appearance Anxiety: A Study on Female University Students

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 1 - 20

Emirhan Kan , Mehtap Susan

https://doi.org/10.55142/jogser.1748225

Öz

This study aims to examine the impact of self-esteem on social appearance anxiety among female university students, as well as the mediating role of body satisfaction and attitude towards sports in this relationship. Data from 396 female participants were analyzed using structural equation modeling and Hayes PROCESS Model 4. The findings indicate a strong negative relationship between self-esteem and social appearance anxiety (r = -0.612, p < .01). Self-esteem positively influences body satisfaction (B = 0.1917, p < .001), and body satisfaction negatively predicts social appearance anxiety (B = -0.5233, p < .001). Accordingly, body satisfaction was found to play a significant mediating role (indirect effect B = -0.1003, 95% CI [-0.1440, -0.0596]), whereas the mediating effect of attitude towards sports was not statistically significant (B = 0.0003, 95% CI [-0.0116, 0.0126]). The model explains 41.9% of the variance in social appearance anxiety. These results highlight the critical role of self-esteem and body satisfaction in reducing social appearance anxiety, suggesting intervention programs for university women should target these dimensions.

Anahtar Kelimeler

Self-Esteem , Social Appearance Anxiety , Body Satisfaction , Attitude Towards Sports , Mediating Variable

Proje Numarası

1919B012410297

Özgüven ve Görünüş Kaygısı İlişkisinde Beden Memnuniyeti ve Spor Tutumunun Aracı Rolü: Üniversiteli Kadınlar Üzerine Bir Çalışma

Öz

Bu araştırma, üniversiteli kadın öğrencilerde özgüvenin sosyal görünüş kaygısı üzerindeki etkisini ve bu ilişkide beden memnuniyeti ile spora yönelik tutumun aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. 396 kadın katılımcıdan elde edilen veriler, yapısal eşitlik modellemesi ve Hayes PROCESS Model 4 ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre, özgüven ile sosyal görünüş kaygısı arasında güçlü ve negatif bir ilişki bulunmaktadır (r = -0.612, p < .01). Özgüvenin beden memnuniyetini pozitif yönde etkilediği (B = 0.1917, p < .001) ve beden memnuniyetinin de sosyal görünüş kaygısını negatif yönde yordadığı görülmüştür (B = -0.5233, p < .001). Bu doğrultuda, beden memnuniyetinin anlamlı bir aracı rol oynadığı (dolaylı etki B = -0.1003, %95 GA [-0.1440, -0.0596]) belirlenmiştir. Ancak, spora yönelik tutumun aracılık etkisi istatistiksel olarak anlamlı değildir (B = 0.0003, %95 GA [-0.0116, 0.0126]). Model, sosyal görünüş kaygısındaki varyansın %41.9’unu açıklamaktadır. Sonuçlar, özgüvenin ve beden memnuniyetinin sosyal görünüş kaygısını azaltmada kritik rol oynadığını göstermekte, üniversite kadınlarına yönelik müdahale programlarının bu boyutları hedeflemesi gerektiğini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Özgüven , Sosyal Görünüş Kaygısı , Beden Memnuniyeti , Spor Tutumu , Aracı Değişken

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012410297

Teşekkür

Bu araştırma, “2209-A- Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı” tarafından desteklenen proje doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Sağladığı destekten ötürü TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Aggarwal, S., Joshi, S. & Mangal, S. (2023). Effect of body image on self esteem: A systematic literature review and future implication. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 7(2), 245-262. https://doi.org/10.48047/ecb/2023.12.si4.5412023.09/05/2023
• Akagündüz, N. (2006). İnsan yaşamında özgüven kavramı. İstanbul: Ümraniye Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Yayınları, (1).
• Akgün, N. (1992). Spor hekimliği kavramı. Spor Hekimliği. Ankara: Maya Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti, 1-3.
• Allen, M. S. & Walter, E. E. (2016). Personality and body image: A systematic review. Body image, 19, 79-88. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.08.012
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American psychologist, 55(5), 469.
• Avalos, L., Tylka, T. L. & Wood-Barcalow, N. (2005). The body appreciation scale: Development and psychometric evaluation. Body image, 2(3), 285-297. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2005.06.002
• Bakalım, O. & Taşdelen-Karçkay, A. (2016). Beden memnuniyeti ölçeği: Türk kadın ve erkek üniversite öğrencilerinde faktör yapısı ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 410-422. https://doi.org/10.17860/efd.38032
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman.
• Byrne, B. M. (2016). Structural equation modeling with AMOS. New York: Routledge.
• Christensen, L. B., Johnson, B. & Turner, L. A. (2014). Research methods, design, and analysis. Global Edition.
• Collantes, L. H., Saputro, N. A., Akmaluddin, R., Liliana, S. A., Umam, Y. K. & Harviansyah, Y. R. (2022). The Psychological Effects of Using Instagram: Its Effects on Anxiety, Self-Confidence, and Body Image. Bulletin of Social Informatics Theory and Application, 6(1), 31-52. https://doi.org/10.31763/businta.v6i1.414
• Creswell, J. W. & Clark, V. L. P. (2016). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Sage Publications.
• Çetinkaya, B., Gülaçtı, F. & Çiftci, Z. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal görünüş kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 10(17), 904-922. https://doi.org/10.26466/opus.523444
• Dakanalis, A., Clerici, M., Bartoli, F., Caslini, M., Crocamo, C., Riva, G. & Carrà, G. (2017). Risk and maintenance factors for young women’s DSM-5 eating disorders. Archives of women's mental health, 20(6), 721-731. https://doi.org/10.1007/s00737-017-0761-6
• Daniali, S., Azadbakht, L. & Mostafavi, F. (2013). Relationship between body satisfaction with self esteemand unhealthy body weight management. Journal of education and health promotion, 2(1), 29. https://doi.org/10.4103/2277-9531.115804
• De La Torre-Cruz, T., Luis-Rico, I., di Giusto-Valle, C., Escolar-Llamazares, M. C., Hortigüela-Alcalá, D., Palmero-Cámara, C. & Jiménez, A. (2021). A mediation model between self-esteem, anxiety, and depression in sport: the role of gender differences in speleologists. International journal of environmental research and public health, 18(16), 8765. https://doi.org/10.3390/ijerph18168765
• Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Doğan, T. (2010). Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği’nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 151-159. Erişim: https://l24.im/pUuIh
• Durukan, E. & Aydın, G. (2025). Fiziksel aktivitenin sosyal görünüş kaygısı ve özgüven düzeylerine etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1), 13-24. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1481301
• Fardouly, J., Diedrichs, P. C., Vartanian, L. R. & Halliwell, E. (2015). Social comparisons on social media: The impact of Facebook on young women's body image concerns and mood. Body image, 13, 38-45. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2014.12.002
• Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A. & Lang, A. G. (2009). Statistical power analyses using G* Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior research methods, 41(4), 1149-1160. Erişim https://l24.im/GaRVNui
• Feltz, D. L. (1988). Self-confidence and sports performance. Exercise and sport sciences reviews, 16(1), 423-458. https://doi.org/10.1249/00003677-198800160-00016
• Fredrickson, B. L. & Roberts, T. A. (1997). Objectification theory: Toward understanding women's lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173-206. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x
• Gao, J., Feng, Y., Xu, S., Wilson, A., Li, H., Wang, X. & Wang, Y. (2023). Appearance anxiety and social anxiety: A mediated model of self-compassion. Frontiers in public health, 11, 1105428. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1105428
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simpleguide and reference. 11.0 update (4 th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Gizir, C. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(28), 113-128. Erişim https://l24.im/LwsOM
• Gündüz, A. & Bilge, Y. (2023). Beden algısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide atılganlığın aracı rolü. International Journal of Social Sciences and Education Research, 9(2), 157-167. https://doi.org/10.24289/ijsser.1263599
• Gürbüz, S. (2021). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güven, G. & Solmaz, D. Y. (2022). Kadın ve erkek bireylerin fiziksel aktivite düzeyleri ve beden algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences-IJSETS, 8(2), 56-70. https://doi.org/10.18826/useeabd.1081183
• Hagger, M. S., Chatzisarantis, N. & Biddle, S. J. (2001). The influence of self-efficacy and past behaviour on the physical activity intentions of young people. Journal of sports sciences, 19(9), 711-725. https://doi.org/10.1080/02640410152475847
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis. 7th Edition. Hawlow: Pearson.
• Hart, T. A., Flora, D. B., Palyo, S. A., Fresco, D. M., Holle, C. & Heimberg, R. G. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15(1), 48-59. https://doi.org/10.1177/1073191107306673
• Hayes, A. F. (2022). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (3rd ed.). Guilford Press.
• Hofmann, S. G. & Otto, M. W. (2008). Cognitive behavioral therapy for social anxiety disorder: Evidence-based and disorder-specific treatment techniques. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315617039
• Jenkins, E. (2025). Exploring body image, confidence, and anxiety in university athletes (Doctoral dissertation, University of Prince Edward Island).
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (37. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3. bs.). New York: The Guilford Press.
• Koçak, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumları: bir ölçek geliştirme çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(1), 59-69. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000254
• Koivula, N., Hassmén, P. & Fallby, J. (2002). Self-esteem and perfectionism in elite athletes: Effects on competitive anxiety and self-confidence. Personality and individual differences, 32(5), 865-875. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00092-7
• Liao, J., Xia, T., Xu, X. & Pan, L. (2023). The effect of appearance anxiety on social anxiety among college students: Sequential mediating effects of self-efficacy and self-esteem. Behavioral Sciences, 13(8), 692. https://doi.org/10.3390/bs13080692
• Lo Destro, C. (2024). Unraveling the impact of self-esteem on the utilization of Instagram filters: the mediating role of fear of negative evaluation. Frontiers in Psychology, 15, 1302662. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1302662
• Luthar, S. S., Cicchetti, D. & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child development, 71(3), 543-562. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00164
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M. & Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9(2), 111-131. https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.111
• MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M. & Williams, J. (2004). Confidence limits for the indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivariate behavioral research, 39(1), 99-128. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr3901_4
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research (6th ed.). Sage Publications.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American psychologist, 56(3), 227. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.227
• Murray, R. M., Gilchrist, J. D., Conroy, D. E., & Sabiston, C. M. (2022). Examining associations between self-conscious emotions and implicit and reflective processes among adolescent girls and boys. Psychology of Sport and Exercise, 61, 102196. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2022.102196
• Musa, M. (2020). Fitness Merkezlerinde Spor Yapan Bireylerin Sosyal Görünüş Kaygısı Ve Özgüven Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 503-518. Erişim: https://l24.im/EgL7re
• Orth, U., Robins, R. W. & Widaman, K. F. (2012). Life-span development of self-esteem and its effects on important life outcomes. Journal of personality and social psychology, 102(6), 1271.
• Raosoft, (2025). Sample Size Calculator by Raosoft, Inc. Access: http://www.raosoft.com/samplesize.html
• Shavelson, R. J., Hubner, J. J. & Stanton, G. C. (1976). Self-concept: Validation of construct interpretations. Review of Educational Research, 46(3), 407-441. https://doi.org/10.3102/00346543046003407
• Sowislo, J. F. & Orth, U. (2013). Does low self-esteem predict depression and anxiety? A meta-analysis of longitudinal studies. Psychological bulletin, 139(1), 213. https://doi.org/10.1037/a0028931
• Strong, W. B., Malına, R. M., Blımkıe, C. J., Danıels, S. R., Dıshman, R. K., Gutın, B. & Vefrancxoıs Trudeau, S. T. (2005). Evidence Based Physical Activity for School-Age Youth. The Journal of Pediatrics, 1(3), 183-189. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2005.01.055
• Şanlı, Y. & Çelik, D. (2023). Genç Kızlarda Beden Algısı Ve Obezite Fobinin, Sosyal Görünüş Kaygısı Ve Psikolojik İyi Oluşa Etkisi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı), 350-368. https://doi.org/10.38021/asbid.1341211
• Tekeli, Ş. C. (2017). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adayları ile diğer öğretmen adaylarının sosyal görünüş kaygısı ve akademik öz-yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması (Master's thesis, Bartin University (Turkey).
• Thompson, J. K., Heinberg, L. J., Altabe, M. N. & Tantleef-Dunn, S. (1999). Theory assessment, and treatment of body image disturbance. Thomson JK, Heinberg LJ, Altabe MN, Tantlee-Dunn. Exacting beauty: theory, assessment, and treatment of body image disturbance. Washington, DC: American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10312-000
• Tylka, T. L. & Wood-Barcalow, N. L. (2015). What is and what is not positive body image? Conceptual foundations and construct definition. Body Image, 14, 118-129. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2015.04.001
• Yılmaz, A. & Ağgön, E. (2023). Aktif spor yapan üniversite öğrencilerinin beden memnuniyeti, mental iyi oluş ve özgüven düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 14(1), 31-42. https://doi.org/10.17155/omuspd.1185626
• Yurtçiçek Ergüntop, S. (2019). Kadın Öz Güven Ölçeğinin geliştirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul. Erişim: https://l24.im/7cOAzn
• Zartaloudi, A., Christopoulos, D., Kelesi, M., Govina, O., Mantzorou, M., Adamakidou, T. & Vlachou, E. (2023). Body image, social physique anxiety levels and self-esteem among adults participating in physical activity programs. Diseases, 11(2), 66. https://doi.org/10.3390/diseases11020066