Lisanslı Spor Yapan Öğrencilerle Yapmayan Öğrencilerin Bazı Değişkenler Açısından Sosyal-Duygusal ve Ahlaki Gelişim Düzeyleri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 35 - 44, 30.06.2019

Ahmet Enes Sağın , Taylan Akbuğa

Öz

Bu araştırmanın
amacı, lisanslı olarak okul spor takımlarında yer alan öğrencilerle yer almayan
öğrencilerin sosyal-duygusal ve ahlaki gelişimleri ile okul spor takımlarında
olma, sınıf düzeyi, cinsiyet, spor yapma yılı arasındaki ilişkiyi
belirlemektir. Bunu için Ji, DuBois ve Flay (2013) tarafından geliştirilen
“Sosyal-Duygusal ve Ahlaki Gelişim Ölçeğinin” (SDAGO) Bozgün ve Baytemir (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan hali
kullanılmıştır. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu
Malatya İline bağlı ortaokullarda okuyan 579 öğrenci oluşturmaktadır. Elde
edilmiş olan veriler normal dağılım göstermesinden dolayı betimsel
istatistiklerle beraber Tek Yönlü Varyans Analizi ve Bağımsız Örneklem t testi
kullanılmıştır. Hangi gruplar arasında farkın olduğunu anlayabilmek için de
Tukey testi tercih edilmiştir. Sonuçlar için anlamlılık düzeyi 0.05 baz
alınmıştır. Araştırma bulgularına göre; okul spor takımlarında yer alan
öğrencilerin, yer almayan öğrencilere göre sosyal-duygusal ve ahlaki
gelişimleri daha yüksek düzeyde bulunmuş ve dürüstlük, benlik gelişimi, olumlu
sosyal davranış, evde saygı alt boyutlarında sporcu öğrenciler lehine anlamlı
bir farklılık olduğu saptanmıştır. Sınıf düzeyi, cinsiyet, spor yapma yılı
değişkenleri ile sosyal-duygusal ve ahlaki gelişimleri düzeyleri arasında ise
anlamlı bir fark çıkmamıştır. 

Anahtar Kelimeler

Ahlaki gelişim, sosyal-duygusal gelişim, sporcu öğrenciler

Kaynakça

• Akandere, M., Baştuğ, G., Güler, E. D. (2009). Orta Öğretim Kurumlarında Spora Katılımın Çocuğun Ahlaki Gelişimine Etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, (3 (1), 59-68.
• Akbuğa, T. (2018). Ortaöğretimde Okul Takımlarında Oynayan Öğrencilerin Ahlaki Karar Alma Tutumlarının Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Malatya.
• Akyüz, Ü. (2009). Siyaset ve Ahlak. Yasama Dergisi, 11(1), 93-129.
• Al-Ansari, E. M. (2002). Effects of gender and education on the moral reasoning of Kuwait university students. Social Behavior and Personality: an international journal, 30(1), 75-82.
• Altın, M. ve Özsarı, A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3(1), 133-145.
• Arslan, B. (2018). Türkiye'deki Bocce ve Dart Sporcularının Ahlaki Karar Alma Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın.
• Atalay, A. (2016). Türkiye’de üniversitelerde eğitim gören öğrenci-sporcuların ahlaki karar alma tutumları, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (4)31, 53-66.
• Belfield, C., Bowden, A. B., Klapp, A., Levin, H., Shand, R., ve Zander, S. (2015). The Economic Value Of Social And Emotional Learning. Journal Of Benefit-Cost Analysis, 6(3), 508-544.
• Bozgün, K., ve Baytemir, K. (2019). Sosyal-Duygusal ve Ahlaki Gelişim Ölçeğinin (Sdago) Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Turkish Studies, 14(1). 139-156.
• Butcher, J. E. (1989). Adolescent girls' sex role development: Relationship with sports participation, self-esteem, and age at menarche. Sex Roles, 20(9-10), 575-593.
• Büyüköztürk Ş, Çakmak E, Akgün Ö E Karadeniz Ş, Demirel F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 19. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Clouse, B. (1991). Ergenlerde Ahlâk Gelişimi ve Cinsellik. Gündüz, T. (çev.) Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 9 (9), 1-39.
• Comer, J. (2003). Transforming the lives of children. In M. J. Elias, H. Arnold ve C. Steiger Hussey (Ed.), EQ + IQ: Best practices in leadership for caring and successful schools içinde (s. 11-22). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Doğan, B. (2007). Spor Sosyolojisi ve Uygulamalı Spor Sosyolojisine Giriş. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Elias, M. J. (2009). Social-Emotional And Character Development and Academics As A Dual Focus Of Educational Policy. Educational Policy, 23(6), 831-846.
• Evli, F. (2018). Üniversite Takımlarında Farklı Branşlardaki Sporcuların Ahlaki Olgunluk ve Sosyal Bütünleşme Düzeyleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Hitit Üniversitesi, Çorum.
• Frolov, I. (1997). Felsefe Sözlüğü, Çalışlar, A. (çev.)., İstanbul: Cem Yay.
• Gardner, H. (1993). Multiple Intelligences: The Theory İn Practice, Basic UK, 2000. Books, New York, 25.
• Güler, E. D. (2006). Orta Öğretim Kurumlarında Beden Eğitimi Dersinin Çocuğun Ahlaki Gelişimine Etkisi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Güler, E. D. (2006). Orta Öğretim Kurumlarında Beden Eğitimi Dersinin Çocugun Ahlaki Gelişimine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gürpınar, B. (2014). Sporcu Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Spora Ait Değişkenler Açısından Ahlaki Karar Alma Tutumları. Eğitim ve Bilim, 39(176).Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
• İnal, A. N. (2003). Beden Eğitimi ve Spor Bilimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ji, P., DuBois, D. L., ve Flay, B. R. (2013). Social-Emotional and Character Development Scale. Journal of Research in Character Education, 9(2), 121-147.
• Kandır, A., ve Alpan, U. Y. (2008). Okul Öncesi Dönemde Sosyal-Duygusal Gelişime Anne-Baba Davranışlarının Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 33-38.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel yayın dağıtım, 81-83.
• Kavussanu, M., ve Roberts, G. C. (2001). Moral functioning in sport: An achievement goal perspective. Journal of sport and Exercise Psychology, 23(1), 37-54.
• Kaye, M. P. ve Ward, K. P. (2010). Participant-related differences in high school athletes’ moral behavior. Athletic Insight, 12(1), 1-17.
• Koul, R. (2012). Multiple motivational goals, values, and willingness to cheat. International Journal of Educational Research, (56), 1-9.
• Lee, M. J., Whitehead, J., & Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decision-making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.
• Mehmedoğlu, Y. (2004). Ahlâki ve Dinî Gelişim. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5‐8. Sınıflar). Ankara.
• Morris, L., Sallybanks, J., Willis, K., & Makkai, T. (2003). Sport, physical activity and antisocial behaviour in youth. Canberra: Australian Institute of Criminology.
• Özsarı, A. İşitme Engelli Voleybolcuların Sportmenlik Yönelimleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 112-121.
• Özsarı, A., Demirel, H., Altın, M., Yalçın, Y. G. ve Demir, H. (2018). Kadın Basketbolcuların Sportmenlik Yönelimleri. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 66-71.
• Öztürk, F. (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. Ankara: Bağırgan Yayımevi
• Saarni, C. (2001). Cognition, Context, And Goals: Significant Components İn Social-Emotional Effectiveness. Social Development, 10(1), 125-29.
• Salovey, P. E., ve Sluyter, D. J. (1997). Emotional Development And Emotional İntelligence: Educational İmplications, New York: Basic Books.
• Sklad, M., Diekstra, R., Ritter, M. D., Ben, J., ve Gravesteijn, C. (2012). Effectiveness of school‐based universal social, emotional, and behavioral programs: Do they enhance students’ development in the area of skill, behavior, and adjustment?. Psychology in the Schools, 49(9), 892-909.
• Stephens, D.G. (2009). A correlation study on parental attachement and moral judgment competence of millenial generation college students. Unpublished doctoral dissertation, The Graduate College at the University of Nebraska, Lincoln, Nebraska.
• Şengün, M. (2007). Ahlaki Gelişimin Psiko-Sosyal Dinamikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23), 201-221.
• Şengün, M. (2008). Lise Öğrencilerini Ahlaki Olgunluk Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Şirin, P., Arif, Ö., Hamdi, P., Bülent, F. ve Aydın, P. (2017). A Scrutiny on the Moral Decision-Making Attitudes of the Youth Sportspeople in Combat Branches. European Journal of Physical Education and Sport Science, 3(11), 32-50. doi: 10.5281/zenodo.896961.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6). Boston, MA: Pearson.
• Taşkıran, C., Selçuk, M. H. ve Doğar, Y. (2014). Beden eğitimi dersinin sosyalleşmeye olan etkisine ilişkin ilköğretim öğrenci velilerinin görüşleri. International Journal of Social Science, (26), 159-166.
• Tosun, A., Yüksel, A., Uçkun, C. S., ve Konak, O. (2017). Spor Aktivitelerinin MYO Öğrencilerinin Sosyalleşmesine Etkisi 503. Turan: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 9(35), 436.
• Walker, L. J. (1986). Experiential and cognitive sources of moral development in adulthood. Human Development, 29(2), 113-124.
• Wang, C. C., Chia, F., ve Chang, C. M. (2013). The study of college athletes’ moral self-concept and sport-related moral development. Life Science Journal, 10(4), 2361-2367.
• Weissberg, R. P., Durlak, J. A., Domitrovich, C. E., ve Gullotta, T. P. (Ed.). (2015). Social and emotional learning: Past, present, and future. In J. A. Durlak, C. E. Domitrovich, R. P. Weissberg, ve T. P. Gullotta (Ed.), Handbook of social and emotional learning: Research and practice (pp. 3-19). New York, NY, US: The Guilford Press.