Bireyleri Bisiklet Festivallerine Katılmaya Motive Eden Faktörler Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Türk Popülasyonu İçin Geçerlilik Güvenirliliğinin Yapılması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 15 - 35, 31.12.2021

İrem Evlivan Faik Ardahan

Öz

Öz

Bu çalışmanın amacı; Bireyleri Bisiklet Festivallerine Katılmaya Motive Eden Faktörler ölçeğinin geliştirilmesi ve Türk populasyonu için geçerlilik ve güvenirlilik çalışmasının yapılmasıdır.

Çalışmanın ana kütlesini Türkiye’de 2018 yılında yapılan toplam 33 bisiklet festivaline katılan bireyler oluşturmaktadır. Veriler kararsal örnekleme yoluyla belirlenen bu festivallerin dokuzunda yüz yüze anket, diğerlerin de ise elektronik anket aracılığıyla toplanmıştır.

Veri toplama aracı olarak çalışmanın amacına uygun şekilde geliştirilen anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü, demografik bilgilerin alındığı sorular meydana getirmektedir. İkinci bölümü ise bireyleri bisiklet festivaline katılmaya motive eden nedenlerin olduğu madde havuzu oluşturmaktadır. Madde havuzunun belirlenmesinde; literatürde benzer etkinliklerde kullanılan ölçeklerden seçilen maddeler, uzman görüşü ve bisiklet festivallerine daha önce katılmış bireylerin görüşlerinden faydalanılmıştır.

Toplam 51 maddeden oluşan Bireyleri Bisiklet Festivallerine Katılmaya Motive Eden Faktörler Ölçeğine (BFKMF), Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanmıştır. Dört maddenin ortak varyans değerleri, 0.50 altında olduğu için madde listesinden çıkarılmış ve kalan 47 maddeye yeniden AFA uygulanmıştır.

Çalışmada; KMO (0.888) ve Bartlett küresellik testlerinin (X2=27009,021, SD=1081, p=0.000) sonuçlarına göre, ölçeğe Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanabilir olduğu için AFA uygulanmıştır. Ayrıca modelin geçerlilik ve güvenirliliği için AFA yapılmış, BFKMF’nin alt boyutları da ortaya konmuştur. Faktör analizi sonucunda oluşan BFKMF’nin yapı geçerliliğini test etmek için madde-faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını değerlendirmek için Cronbach’s Alpha katsayılarına, elde edilen ölçeğin maddeleri ve faktörleri arasındaki ilişkiye bakmak için Person Corelation Testi kullanılmış ve modelde Varimax döndürme yöntemi kullanılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığı (0.941) ve açıklanan varyans oranı %72,38 olarak bulunmuştur. Modele, Doğrulayıcı Faktör Analizi uygulanmıştır. Ayrıca tüm parametreler istatistiki olarak geçerli limitler içindedir.

Sonuç olarak ölçek, toplam 12 faktörden oluşmaktadır ve sonuçlar, BFKMF’nin Türk populasyonu için geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bisiklet Festivalleri, Motivasyonel Faktörler, Rekreasyon

Kaynakça

• Ardahan, F. ve Mert, M. (2014). “Bireyleri Bisiklet Kullanmaya Motive Eden Faktörler Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Türk Popülasyonu İçin Güvenirlilik Geçerlilik Çalışması”. The Journal of Academic Social Science, 2(1): 409-427.
• Ardahan, F., Turgut, T. ve Kalkan, K. A. (2016). Her Yönüyle Rekreasyon. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Ardahan, F. ve Çalışkan, A. (2017). “Bireyleri Spor Festivallerine Katılmaya Motive Eden Faktörler Ölçeği geçerlilik ve güvenirlilik çalışması: RUNATOLIA örneği”. Journal of Human Sciences, 14(2): 1405-1419. doi:10.14687/jhs.v14i2.4433
• Ardahan, F. ve Evlivan, İ. (2019). Bireyleri Bisiklet Festivallerine Katılmaya Motive Eden Faktörler Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Bu Faktörlerin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Blair, S. N., LaMonte, M. J. ve Nichman, M. Z. (2004). “The evolution of physical activity recommendations: how much is enough? Am J Clin Nutr”. 79 :913 -933.
• Brown, T.D., O’connor, J.P. ve Barkatsas, A.N, (2009),Instrumentation andmotivationsfororganisedcycling: thedevelopment of the Cyclist MotivationInstrument (CMI), Journal of Sports ScienceandMedicine, 8: 211-218.
• Champoux, J. E. (2006). Organizational Behavior. Third Edition, United States of America: Thomson South-Western.
• Çulha, O. (2008). “Kültür Turizmi Kapsamında Destekleyici Turistik Ürün Olarak Deve Güreşi Festivalleri Üzerine Bir Alan Çalışması”. Journal of Yaşar University, 3(12): 1827-1852.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000/1). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25: 54-67.
• Dizdar, A. (2009). Çalışanların İçsel Motivasyon Algısı ve Konuyla İlgili Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Downs, A. ve Ashton, J. (2011). Vigorous physical activity, sports participation, and athletic identity: implications for mental and physical health in college students. J Sport Behav, 34: 228 – 249.
• Driver, B. L, (1983), Master list of items for recreation experience preferences scales and domains. Unpublished document. USDA Forest Service, Fort Collins, CO: Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, p.15-75.
• Duffy, M. (2005). “Performing Identity Within a Multicultural Framework”. Social and Cultural Geography, 6 (5): 677-692.
• Engeström, Y., Mıettınen, R. ve Punamakı, R.L. (2003). Perspective On Activity Theory, Cambiridge University Press, Second Edition, NY, 10011-4211, USA, p.22-80.
• Frederıck-Recascıno, C.M. ve Schuster-Smıth, H. (2003). Competition andIntrinsic Motivation in Physical Activity: A Comparision of two Groups, Journal of Sport Behavior, 26(3):240-254.
• Grescoe, T. (2012). Straphanger. Holt, Henry &Company, Inc.p. 12-45.
• Kitterlin, M. ve Yoo, M. (2014). Festival Motivation And Loyalty Factors. Tourism & Management Studies, 10(1).
• LaChausse, R.G. (2006). Motives of Competitiveand Non-Competitive Cyclists, Journal of Sport Behavior, 29(4): 304-315.
• Maeng, H. Y., Jang, H. Y. ve Li, J. M. (2015). A Critical Review Of The Motivational Factors For Festival Attendance Based On Meta-Analysis. Tourism Management Perspectives, (17), 16-25.
• Pintrich, P.R, (2000). An Achievement Goal Theory Perspective on Issues in Motivation Terminology, Theory and Research, Contemporary Educational Psychology, 25: 92-104
• Rietveld, P. Ve Daniel, V. (2004). Determinants Of Bicycle Use: Do Municipal Policies Matter?. Transportation Research Part A. 38 (7): 531-550.
• Ritchie, B. W., Tkaczynski, A. ve Faulks, P. (2010). UnderstandingtheMotivationand Travel Behavior of CycleTourists Using InvolvementProfiles, Journal of Travel &Tourism Marketing, 27(4): 409-425.
• Robbins, S. R. (2003). Essentials Of Organizational Behavior. Prentice Hall. New Jersey.
• Skar, M., Odden, A. ve Vıstad, O.I. (2008). Motivationformountainbiking in Norway: Changeandstability in late-modern outdoorrecreation, NorskGeografiskTidsskrift – Norwegian. Journal of Geography, 62:1:36-45.
• Stipek, D. (1998). Motivation To Learn: From Theory To Practice, (3. Bs.). A Viacom Company, Massachusetts.
• Streıcher, H. ve Saayman, M. (2010). Travel Motives Of Participants InThe Cape ArgusPick N Pay CycleTour, South African Journalfor Research in Sport, Physical Educationand Recreation, 32(1):121-131.
• Ulukuş, K. S. (2016). “Motivasyon Teorileri ve Lider Yöneticilik Unsurlarının Bireylerin Motivasyonuna Etkisi”. The Journal of Academic Social Science, 4(25): 247-262.
• Yolal, M., Çetinel, F. ve Uysal, M. (2009). An Examination of Festival Motivation and Perceived Benefits Relationship: Eskişehir International Festival. Journal of Convention & Event Tourism. 10:4, 276-291, DOI: 10.1080/15470140903372020.