Milli Parklardaki Rekreasyon Faaliyetlerinin Toplumsal İşlevleri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 13 - 26, 31.12.2023

Ramazan Açıkdilli

https://doi.org/10.55142/jogser.1353858

Öz

Milli parklar, doğal kaynakların korunmasında ve insanların doğayla bağ kurmasında önemli bir rol oynamaktadır. Milli parklarda sunulan rekreasyonel faaliyetler, ziyaretçilerin doğal çevrenin değerini kavramasına ve doğanın korunmasına katkıda bulunmaktadır. Bu makalede, milli parklardaki rekreasyonel etkinliklerin işlevlerini eğitim, koruma, yeniden kullanıma ve atıl ormanların kazanılmasına odaklanılarak incelenmiştir.
Çalışma yöntemi olarak, milli parklardaki rekreasyonel etkinliklerin işlevlerini keşfetmek için kapsamlı bir belge incelemesi yapılmıştır. Belgelerde yer alan veriler, milli parklardaki rekreasyonel etkinliklerin eğitim, koruma ve yeniden kullanma işlevlerine odaklanılarak tematik olarak analiz edilmiş ve düzenlenmiştir.
Araştırma bulgularına göre rekreasyonel faaliyetler, milli parkların işleyişinde, eğitim, koruma, bilinçlendirme, yeniden kullanma ve atıl ormanların kazandırılması gibi birçok amaca hizmet etmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu faaliyetler, insan faaliyetleri ile doğa arasında bir denge oluşturmaya yardımcı olur ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlar. Sonuç olarak milli parklar, ziyaretçilere doğa ile bağlantı kurma ve doğanın değerini anlama fırsatı sunarak çevre bilincini aşılar ve ziyaretçileri çevre dostu uygulamaları benimsemeye teşvik eder. Bu nedenle, milli parklarda rekreasyon uygulamalarını teşvik etmek ve koruma çabalarına ziyaretçileri ve yerel toplulukları dahil etmek önemli rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

milli park, rekreasyon, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Ajayi, O. O., Tichaawa, T. M. (2023). Environmental attitude, motivation, and place attachment in a wildlife park. Tourism, 71(1), 145-161. https://doi.org/10.37741/t.71.1.9.
• Altunışık, A. ve Efe, R. (2019). Rekreasyonel faaliyetlerin doğal alanlar üzerindeki çevresel etkileri: Ilgaz Dağı Milli Parkı örneği. Sürdürülebilir Turizm Dergisi, 27(3), 268-283.
• Anderson, D. H. ve Deuser, R. (1984). The Experience of Leisure in Natural Environments: A Phenomenological Study. Research Quarterly for Exercise and Sport, 55(4), 362-370.
• Astawa, I. K., Armoni, N. L. E., Suardani, A. A. P., ve Ruki, M. (2022). Green tourism in education and research to build Bali State Polytechnic’s brand image and loyalty. Technium Social Sciences Journal, 35, 448-461. https://doi.org/10.47577/tssj.v35i1.7231.
• Balmford, A., Clegg, L., Coulson, T., Taylor, J., Cooper, J. ve Daily, G. (2009). Vahşi doğayı korumanın ekonomik nedenleri. Bilim, 320(5877), 1044-1045.
• Brymer, E. ve Davids, K. (2016). Nature-based sports and recreation for mental health and wellbeing. In Mental Health and Wellbeing through Schools (pp. 81-93). Springer, Cham.
• Coley, R. L., Sullivan, W. C. ve Kuo, F. E. (1997). Where does the community grow? The social context created by nature in urban public housing. Environment and Behavior, 29(4), 468-494.
• Demir, M. ve Aras, A. (2016). Açık hava sınıfları olarak milli parklar: Yedigöller Milli Parkı örneği. Çevre Eğitimi Dergisi, 47(3), 212-223.
• Doğaner S. (1985). Turizmde Doğanın Önemi ve Türkiye’de Doğayı Koruma Çalışmaları. Cilt:2, Sayı:2. İstanbul 1985. 117-124.
• Dünya Vahşi Yaşam Fonu. (2020). Milli parklar ve biyoçeşitlilik. https://www.worldwildlife.org/places/national-parks-and-biodiversity Erişim Tarihi: 29 Mart 2023.
• Eagles P. F. J. ve McCool S. F. (2002). Tourism in National Parks and Protected Areas- Planning and Management. UK 2002.
• Falk, J.H. ve Dierking, L.D. (2000). Müzelerden öğrenmek: Ziyaretçi deneyimleri ve anlam oluşturma. Altamira Basın.
• Focht, B., Glynn, M. A. ve Abernathy, T. J. (2010). Does nature contact in outdoor recreation improve mood? A field test. Journal of Leisure Research, 42(2), 249-262.
• Ghimire, R., Poudel, S. ve Baral, JC (2014). Turizmle ilgili kentsel katı atık azaltma potansiyelinin değerlendirilmesi: Yellowstone Milli Parkı'na ilişkin bir vaka çalışması. Kaynaklar, Koruma ve Geri Dönüşüm, 89, 48-57.
• Gökalp, E. (2019). Milli parkların sürdürülebilir turizme katkısı: Ayder Yaylası örneği. Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi, 7(2), 890-901.
• Gössling, S., Scott, D. ve Hall, CM (2012). Turizm ve su: Etkileşimler, etkiler ve zorluklar. Sürdürülebilir Turizm Dergisi, 20(1), 1-8.
• Ham, S. H., Marbach-Ad, G. ve Schelhas, J. (2009). Çevre eğitimi ve doğa temelli turizm arasındaki ilişkiyi keşfetmek. Ekoturizm Dergisi, 8(3), 224-240.
• Hammitt, W. E., Cole, D. N. ve Monz, C. A. (2006). Eğitim programlarının çevresel davranış üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'daki çalışmaların metodolojik bir incelemesi. Çevre Yönetimi, 37(4), 554-567.
• Hammitt, W. E., Cole, D. N. ve Monz, C. A. (2006). Wildland recreation: Ecology and management (Vol. 2). John Wiley ve Sons.
• Jim CY. (1989). Visitor Management in Recreation Areas. Environmental Conservation. 16(1):19-32. doi:10.1017/S037689290000847X
• John, A.A., ve Xiaolan, T. (2021). Biodiversity Conservation of National Parks and Nature-Protected Areas in West Africa: The Case of Kainji National Park, Nigeria. Preprints. https://doi.org/10.20944/preprints202112.0485.v1
• Kaplan, S. (1995). The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework. Journal of Environmental Psychology, 15(3), 169-182.
• Karadeniz, N. ve Kaynakçı, N. (2016). Atıl ormanlık alanlarda rekreasyon ve turizm planlaması: Sultansazlığı Milli Parkı örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2), 302-312.
• Krasny, M. E., Tidball, K. G., Wheeler, M. M. ve Ghazoul, J. (2017). Kentsel alanlarda topluluk temelli ağaçlandırma ve ekolojik restorasyonu birbirine bağlamak: New York City'den bir vaka çalışması. Kent Ormancılığı ve Kent Yeşillendirme, 22, 121-129.
• Kyle, G., Absher, J., Graefe, A. ve Hammitt, W. (2015). Açık hava rekreasyonunun doğal kaynaklara ve iklim değişikliğine yönelik tutum ve davranışlara etkisi. Koruma Biyolojisi, 29(2), 341-350.
• Manning, R.E. ve Anderson, L.E. (2017). Managing outdoor recreation: Case studies in the national parks. Managing Outdoor Recreation: Case Studies in the National Parks. 1-243.
• Mason, C W., Carr, A., Vandermale, E., Snow, B., ve Philipp, L. (2022). Rethinking the Role of Indigenous Knowledge in Sustainable Mountain Development and Protected Area Management in Canada and Aotearoa/New Zealand. Mountain Research and Development, 42(4), A1-A9 https://doi.org/10.1659/mrd.2022.00016
• Miller, HM ve Loomis, JB (2015). Rekreasyon faaliyetlerinin tehdit altındaki ve nesli tükenmekte olan türler üzerindeki etkisi: Bir araştırma incelemesi. Açık Hava Rekreasyon ve Turizm Dergisi, 9, 61-69.
• Monroe, M. C., Plate, R. R., Oxarart, A. ve Bowers, A. (2014). Çevre eğitiminin sorumlu tutum ve davranışlar üzerindeki etkisi. Biyolojik Koruma, 176, 64-71.
• Monz, C. A., Pickering, C. M. ve Hadwen, W. L. (2009). The contribution of non-motorized trail user groups to the management of national parks. Journal of Ecotourism, 8(3), 211-228.
• Neshteruk CD, Skinner AC, Counts J, D'Agostino EM, Frerichs L, Howard J, Story M ve Armstrong SC. (2023). Parks and Recreation ile ortaklaşa olarak çocuklarda obezite tedavisine yönelik bilginin eyleme dönüştürülmesi: hibrit tip II denemesi için çalışma protokolü. Uygulama Sci 18, 6 https://doi.org/10.1186/s13012-023-01264-5
• Öztürk, S. (2009). Kastamonu – Bartın Küre Dağları Milli Parkı'nın Rekreasyonel Kaynak Değerlerinin İrdelenmesi. Turkish Journal of Forestry, 6 (2), 138-148.
• Parks, S.A., Miller, C., Nelson, C.R., Stedman, R.C., Wendel, J. ve Young, M.K. (2015). Vahşi doğada dağ bisikleti ve yürüyüş: doğal ve sosyal kaynaklar üzerindeki etkiler. Çevre Yönetimi Dergisi, 147, 284-293.
• Pretty, J., Peacock, J., Sellens, M., ve Griffin, M. (2005). The mental and physical health outcomes of green exercise. International Journal of Environmental Health Research, 15(5), 319-337.
• Situmorang, R. ve Hussain, M. (2022). Assessing the impacts of local intention on community-based wildlife ecotourism in Tangkahan, Gunung Leuser National Park (GLNP) and the development strategy in the post-COVID-19 outbreak. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1115/1/012005
• Stedman, R. C., Wallace, S. ve Bowen, L. (2017). Milli parklarda ziyaretçinin yer duygusu ve çevreye duyarlı davranışları. Yorum Araştırmaları Dergisi, 22(1), 39-51.
• Thompson Coon, J., Boddy, K., Stein, K., Whear, R., Barton, J., ve Depledge, M. H. (2011). Does participating in physical activity in outdoor natural environments have a greater effect on physical and mental well-being than physical activity indoors? A systematic review. Environmental Science and Technology, 45(5), 1761-1772.
• Ward, J. (2019). Rekreasyon Faaliyetleri ve Çevre Bilinci. Çevre Psikolojisi Dergisi, 63, 19-26.
• Yellowstone National Park. (2021). In National Park Service. https://www.nps.gov/yell/index.htm Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
• Yu, H., Zheng, X., Li, C. ve Li, Z. (2017). Çin'de ekoturizm ve orman restorasyonu: Fırsatlar ve zorluklar. Çevre Bilimi ve Politikası, 76, 158-165.
• Zawilińska, B. ve Hołuj, A. (2014). Impact of Protected Areas on the Development of Suburban Areas: The Case Of Kraków Metropolitan Area. European Spatial Research and Policy. 21. https://doi.org/10.2478/esrp-2014-0010
• Zhou, Y., Wang, X., Liu, Y. ve Chang, Y. (2019). ABD milli parklarında yenilenebilir enerji uygulaması: Mevcut durum ve beklentiler. Enerjiler, 12(20), 3875.