Early Childhood Educators’ Views, Sentiments, Attitudes, Concerns and Practices Related to Students with Special Needs

Yıl 2023, , 632 - 682, 27.10.2023

Şule Alıcı , Melek Keleş

https://doi.org/10.53048/johass.1362554

Öz

This research aims to investigate early childhood educators’ sentiments, attitudes, and concerns towards students with special needs, their efficacy related to inclusive education practices, and how they follow students with special needs in their classrooms. This study uses a convergent/parallel mixed methods research design, including quantitative and qualitative research designs. The sample size of the quantitative part of the study is 135 early childhood educators. The participants for the qualitative part are ten early childhood teachers working with special needs children. The quantitative part of the study uses the scales of sentiments, attitudes, and concerns related to inclusive education and teacher efficacy during inclusive education practices. For the qualitative part of the study, researchers developed interview questions to collect data related to inclusive practices in early childhood education. The quantitative data is analyzed using the Kruskal-Wallis, Mann-Whitney, and Spearman’s rho correlation non-parametric tests. The qualitative data is analyzed with content analysis and open coding. Based on the findings, there is no relationship between sentiments, attitudes, and concerns related to inclusive education and teachers’ efficacy during inclusive education practices. On the other hand, it is found that there is a weak correlation between the dimensions of sentiments attitudes and concerns and teachers’ efficacy and its dimensions. In light of the findings derived from qualitative data, teachers feel less unsatisfied about firstly children with special needs and their parents, then themselves, and finally, typically developed children and their parents during the adaptation process.

Anahtar Kelimeler

Inclusive education, early childhood education, early childhood teacher

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2021). Engelli ve yaşlı istatistik bülteni-temmuz 2021. https://www.aile.gov.tr/media/88684/eyhgm_istatistik_bulteni_temmuz2021.pdf
• Akalın, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin gereksinimleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 6 (1), 115-142. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/230388/
• Akalın, S. (2015). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimine ilişkin görüşleri ve gereksinimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16 (3), 215-234. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ozelegitimdergisi/issue/17172/179470
• Akdağ, Z., & Haser, Ç. (2017). Beginning early childhood education teachers’ struggle with inclusion in Turkey. Asia Pacific Journal of Education, 37 (2), 219-231. https://doi.org/10.1080/02188791.2016.1273197
• Aral, N. (2011). Okul öncesi eğitimde kaynaştırma. Morpa Kültür Yayınları.
• Artan, İ., & Uyanık-Balat, G. (2003). Okul öncesi eğitimcilerinin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11 (1), 65-80. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/81124/
• Ataman, A. (Ed.). (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Gündüz Eğitim Yayıncılık.
• Bakkaloğlu, H., Yılmaz, B., Altun Könez, N.ve Yalçın, G. (2018). Türkiye’de okul öncesi kaynaştırma konusunda yapılan araştırmalar bize neler söylüyor? İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 119-150. https://doi.org/10.17679/inuefd.302031
• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine İlişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi.
• Batu, E. S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2 (4), 35-45. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000050
• Batu, E. S. (2010). Factors for the success of early childhood inclusion and related studies in Turkey. International Journal of Early Childhood Special Education, 2 (1), 57-71. https://doi.org/10.20489/intjecse.107958
• Batu, S., & Kırcaali İftar, G. (2007). Kaynaştırma. Kök Yayıncılık.
• Batu, S., & Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma. (6. Baskı). Kök Yayıncılık.
• Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13, 544-559.
• Bayar, A. (2015). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yeterliği ölçeğinin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 71-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59449/854073
• Bayar, A., Özaşkın, A. G. & Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeğinin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (3), 175-186. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7556
• Buysse, V., Goldman, B. D., & Skinner, M. L. (2002). Setting effects on friendship formation among young children with and without disabilities. Exceptional Children, 68 (4), 503-517. https://doi.org/10.1177/001440290206800406
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri, (26. Baskı). Pegem Akademi.
• Cakiroglu, O., & Melekoglu, M. A. (2014). Statistical trends and developments within inclusive education in Turkey. International Journal of Inclusive Education, 18 (8), 798–808. https://doi.org/10.1080/13603116.2013.836573
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2nd Ed.). Sage Publications Ltd.
• Creswell, J.W. (2008). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (3rd Ed.) Upper Saddle River. Pearson.
• Çulhaoğlu İmrak, H. (2009). Okul öncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen ve ebeveyn tutumları ile kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Demir, M. K., & Açar, S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (3), 719-732. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49049/625711
• Dias, P. C., & Cadime, I. (2016). Effects of personal and professional factors on teachers’ attitudes towards inclusion in preschool. European Journal of Special Needs Education, 31 (1), 111-123. https://doi.org/10.1080/08856257.2015.1108040
• Dikici-Sığırtmaç, A., Hoş, G. & Abbak, B.S. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara yönelik kullandıkları çözüm yolları ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (4), 205-223. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/169054/okul-oncesi-ogretmenlerinin-kaynastirma-egitiminde-yasanan-sorunlara-yonelik-kullandiklari-cozum-yollari-ve-onerileri
• Dimitrova-Radojichikj, D. B., Chichevska-Jovanova, N., & Rashikj-Canevska, O. (2016). Attitudes of the Macedonian preschool teachers toward students with disabilities. Alberta Journal of Educational Research, 62 (2), 184-198. https://eric.ed.gov/?id=EJ1122804
• Ekşi, K. (2010). Sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ile ilgili tutumlarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Emam, M. M., & Mohamed, A. H. M. (2011). Preschool and primary school teachers’ attitudes towards inclusive education in Egypt, the role of experience and self efficacy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 976-985. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.331
• Ergin, E., & Bakkaloglu, H. (2019). Examination of in-classroom transitions in inclusive preschool classrooms. Early Child Development and Care, 189 (5), 820-834. https://doi.org/10.1080/03004430.2017.1345891
• Forlin, C., Earle, C., Loreman, T., & Sharma, U. (2011). The sentiments, attitudes, and concerns about inclusive education revised (SACIE-R) scale for measuring pre service teachers’ perceptions about inclusion. Exceptionality Education International, 21 (3), 50–65. https://eric.ed.gov/?id=EJ949538
• Gal, E., Schreur, N., & Engel-Yeger, B. (2010). Inclusion of children with disabilities teachers’ attitudes and requirements for environmental accommodations. International Journal of Special Education, 25 (2), 89-99. https://eric.ed.gov/?id=EJ890588
• Gezer, M. S. (2017). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik rol algılarının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Gök, G. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri ve önerileri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3 (1), 66-87. https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjecse/issue/8649/107947
• Greene, J. C., Caracelli, V. J., & Graham, W. F. (1989). Toward a conceptual framework for mixed-method evaluation designs, educational evaluation and policy analysis, 11 (3), 255–274. https://doi.org/10.3102/01623737011003255
• Gülsün,İ. Malinen,O.P., Yada, A.,& Savolainen, H. (2023).Exploring the role of teachers’ attitudes towards inclusive education, their self-efficacy, and collective efficacy in behaviour management in teacher behaviour. Teaching and Teacher Education,132 (104228), 1-12. https://doi.org/10.1016/j.tate.2023.104228
• Higher Education Council (2018). Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programı [Early Childhood Teacher Education Undergraduate Program]. Yüksek Öğretim Kurumu [Higher Education Council]. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• Hsieh, W. Y., & Hsieh, C. M. (2012). Urban early childhood teachers’ attitudes towards inclusive education. Early Child Development and Care, 182 (9), 1167-1184. https://doi.org/10.1080/03004430.2011.602191
• Johnson, R.B., & Christensen, L. B. (2014). Educational research quantitative, qualitative, and mixed approaches, (5th Ed). ‎Sage Publications.
• Kale, M., Dikici-Sığırtmaç, A., Nur, İ., & Abbak., B. S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 39-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjecse/issue/8649/107947
• Kaya, Ö. (2013). Özel eğitimde roller ve sorumluluklar. İçinde Vuran, S. (Ed.), Özel eğitim içinde (ss.31-56), Maya.
• Kayhan, N., Şengül, A., & Akmeşe, P.P. (2012). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 268-278. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/28k.kayhan.pdf
• Koçyiğit, S. (2015). Ana sınıflarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen rehber öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4 (1), 391-415. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/191218/
• Küçük-Doğaroğlu, T., & Bapoğlu Dümenci, S. (2015). Sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), 460-473. https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7893/103909
• Kuz, T. (2001). Kaynaştırma eğitimine yönelik tutumların incelenmesi. [Uzmanlık Tezi]. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Metin, Ş. (2013). Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırmaya ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi,8 (1), 159-185. https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/23144/247216
• Miles, M.B., Huberman, A.M., & Saldana, J. (2014) Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Milli eğitim istatistikleri. örgün eğitim http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2014_2015.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (2021). Milli eğitim istatistikleri. örgün eğitim. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_09/15142558_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2021_2022.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitimi programı. MEB.
• Nacaroğlu, G. (2014). Okul öncesi kaynaştırma eğitimi uygulamalarının öğretmen tutumlarına göre incelenmesi: Gaziantep İli Örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Odom, S. L. (2000). Preschool inclusion: What we know and where we go from here. Topics in Early Childhood Special Education, 20 (1), 20-27. https://doi.org/10.1177/027112140002000104
• Özcan, İ. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çankırı ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Özcan, İ., & Karaoğlu, İ.B. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları, tutumları, kaygıları ile öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23 (4), 1366-1385. https://doi.org/10.32709/akusosbil.912016
• Özdemir, H. & Ahmetoğlu, E. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin yaşları ve mesleki deneyimleri açısından kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerin incelenmesi. Journal of Educational Studies in the World, 2 (1), 68-74. https://www.researchgate.net/profile/PinarSali/publication/315706946_AN_INQUIRY_INTO_EFL_TEACHERS'_AND_LEARNERS'_PERSPECTIVES_ON_CLASSROOM_DISCIPLINE/links/58dd7c80a6fdcc3c6abf95d4/AN-INQUIRY-INTO-EFL-TEACHERS-AND-LEARNERS-PERSPECTIVES-ON-CLASSROOM-DISCIPLINE.pdf#page=74
• Özdemir, H. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Özen, A., Ergenekon, Y., Ülke, K. B., & Genç, D. (2013). Kaynaştırma öğrencisi olan okulöncesi öğretmenlerinin sınıflarında yaptıkları öğretim uygulamalarının belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2), 153-166. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/146820/
• Resmi Gazete [Official Gazette]. (1983). Özel eğitime muhtaç çocuklar yasası. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18192.pdf. Resmi Gazete [Official Gazette]. (2014). Okul öncesi ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726-4.htm
• Sadioğlu, O., Bilgin, A., Batu, S., & Oksal, A. (2013). Problems, expectations, and suggestions of elementary teachers regarding inclusion. Educational Sciences: Theory and Practice, 13 (3), 1760-1765. https://eric.ed.gov/?id=EJ1017690
• Sargın, N. & Sünbül, A.M. (2002). Okul öncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen tutumları: Konya ili örneği. Doğu Akdeniz Üniversitesi, XI. Eğitim Bilimleri Kongresi.
• Seçer, Z., Çeliköz, N., Sarı, H., Çetin, Ş., & Büyüktaşkapu, S. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları (Konya ili örneği). Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 393-406.
• Sharma, U., Loreman, T., & Forlin, C. (2011). Measuring teacher efficacy to implement inclusive practices. Journal of Research in Special Educational Needs,12 (1), 12-21. https://eric.ed.gov/?id=EJ954381
• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory. Sage Publications, Inc.
• Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., Karasu, F. İ., Demir, Ş. & Akalın, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin bilgi düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice. 14 (4), 1467-1485. https://doi.org/10.12738/estp.2014.4.2078
• Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin engellerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 148-155. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88015
• Temiz, Z., & Parlak-Rakap, A. (2018). Uyarlama çalışmaları ile kaynaştırma için hazırlanmak. İlköğretim Online, 17 (3), 1738-1750. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466428
• Tuş, Ö., & Çiftçi Tekinarslan, İ. (2013). Okul öncesi kaynaştırma eğitimine devam eden özel gereksinimli çocukların karşılaştıkları güçlüklerin annelerin görüşlerine göre belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35 (Ocak), 151-166. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4777/65822
• UNESCO. (2017). Education for sustainable development goals learning objectives. Paris, France: UNESCO.
• Üstün, A., & Bayar, M. (2017). İlkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (17), 73-88. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11872
• Vural, M., & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 141-159. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/16657
• Yıkmış, A., Aktaş, B., Karabulut, A. H., & Terzioğlu, N. K. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma sürecinde yaptıkları çalışmalar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1841-1860. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/555051
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, B. (2020). Okul öncesi kaynaştırma sınıfı öğretmenlerine uygulama temelli koçluk ile sunulan mesleki gelişim programının sınıflarin kalitesine, öğretmenlere ve çocuklara etkisinin incelenmesi.[Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yükselen, A. İ., & Akar, A.S. (2021). İlkokula hazırbulunuşluk ve uyum sürecinde özel gereksinimli çocuklar. İçinde Alıcı, Ş ve Şahin, V. (Ed.), Her yönüyle ilkokula hazırbulunuşluk ve uyum süreci: Öğretmenin el kitabı. (ss.49-84). Nobel Yayıncılık.