Archeology in Understsanding Ancient History: Its Birth And Development

Yıl 2021, , 314 - 325, 30.10.2021

Ayten Akcan

https://doi.org/10.53048/johass.993067

Öz

Archeology has an important place in ancient history research. This discipline sheds light on ancient researchers, especially to illuminate the periods when there was no writing. Ancient history also assists archeology in providing resources. Continuing ancient history research with the support of archeology paves the way for accurate knowledge. Each new finding of archaeological excavations allows knowing the human history and transfer this information to future generations. This situation provides significant benefits to the ancient researchers. With the contributions of this discipline, researchers can reveal the changes that have emerged over the centuries, the contribution of the relationship between humans and nature to humanity, the problems that societies deal with, and the solutions that people find to these problems. This discipline has become important for ancient researchers in terms of how tribes disappeared over time, under what conditions they came together and formed the future, that is, the power to make concrete interpretations within concrete data. At the same time, it continued its development by feeding on other branches of science and giving life to them on the one hand. Thanks to technology, humanity has taken firm steps towards becoming a respected discipline by revealing the way of life, economic activities, and artistic understanding of communities from the first man to the present with the knowledge it offers from the underground. The fact that this science is progressing with knowledge is visible in the historical process.

Anahtar Kelimeler

Ancient History, archaeology, culturel heritage, residue, excavation.

Eskiçağ Tarihini Anlamada Arkeoloji Bilimi: Doğuşu ve Gelişimi

Öz

Arkeoloji bilimi, Eskiçağ Tarihi araştırmalarında oldukça önemli bir yer teşkil eder. Bu bilim özellikle yazının olmadığı dönemleri aydınlatmak için eski dönem araştırıcılarına ışık tutar. Eskiçağ Tarihi Bilimi de kaynak sunma noktasında arkeolojiye yardımda bulunur. Eskiçağ Tarihi araştırmalarının arkeoloji bilimi ile birlikte destekli olarak sürdürülmesi, bilginin daha net bir şekilde ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Arkeolojik kazılar sonucu çıkan her yeni bulgu, insanlık tarihini tanıma ve gelecek nesillere bu bilgileri aktarma imkanını vermektedir. Bu durum da Eskiçağ dönemi araştırmacılarına mühim fayda sağlamaktadır. Yüzyıllar boyunca ortaya çıkan değişimleri, insan ve doğa arasındaki ilişkinin insanlığa getirdiği katkıyı, insan topluluklarının uğraştığı sorunları ve insanların bu sorunlara bulduğu çözümleri bu bilimin katkılarıyla araştırmacılar ortaya koyabilmektedirler. Bu bilim zamanla kavimlerin nasıl yok olduğunu, hangi koşullarda tekrar bir araya gelerek gelecek oluşturduklarını, yani somut veriler dahilinde somut yorumlar yapabilme gücünü sunmuş olması bakımından da eski dönem araştırıcıları açısından mühim bir disiplin haline gelmiştir. Aynı zamanda diğer bilim dallarından beslenerek, bir taraftan da onlara da hayat vererek gelişimini devam ettirmiştir. Büyüyen teknoloji sayesinde insanlık eskiyi anlama çabasına yardımcı olan arkeoloji bilimi, toprağın altından sunduğu bilgiler ile ilk insandan günümüze toplulukların yaşam biçimlerini, ekonomik faaliyetlerini, sanatsal anlayışlarını ortaya koyarak saygın bir bilim olma yolunda emin adımlarla ilerlemiştir. Bu bilimin bilgi birikimi ile ilerliyor olması tarihsel süreçte açıkça görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eskiçağ tarihi, arkeoloji, kültür mirası, kalıntı, kazı.

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1999). Tarihi Çevre, Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Gem Yayınları.
• Armağan, E. (2000). “Arkeoloji”. Atatürk’ün Ölümünün 62. Yılında Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bilimsel Gelişmeler Sempozyumu, Ankara, 93-101.
• Başaran, C. (1988). Arkeolojiye Giriş 1. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Black, M. S. (2001). “Maturing Gracefully? Curriculum Standarts For History And Archeology”. The Social Studies, 103-108.
• Boorstin, J. D. (1994). Keşifler ve Buluşlar. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bray, W. and Trump, D. (1979). Archaeology. Middlesex: Penguin Books.
• Breasted, J. H. (1916). Ancient Times a History Of The Early World. Boston: Ginn and Company Pro Prietors.
• Carcopino, J. (1991). Daily Life in Ancient Rome: The People and the City at the Height of the Empire. Publısher: Penguin: New Ed basım. ISBN-13: 978-0140124873.
• Childe, V. G. (2019). Geçmişi Bir Araya Getirmek. Alfa Yayıncılık.
• Dyson, S. L. ( 1993). “From New to New Age Archaeology: Archaelogical Theory and Classical Archaeology-A 1990s Perspective”. American Journal of Archaeology. 97(2), 195-206.
• Ebcioğlu, İ. (1983). "Türkiye'den Batı Ülkelerine Götürülen Arkeolojik Eserler". Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1(2), 76-80.
• Edward, W. S. (2016). Şarkiyatçılık. (B. Ünler, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Evans, R. J. (1999). Tarihin Savunusu. (U. Kocabaş, Çev.). Ankara: İmge Yayınevi.
• Eyice, S. (1985). “Arkeoloji Müzesi ve Kuruluşu”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları, 6, 1596-1603.
• Foucault, M. (2004). The Archaeology of Knowledge. (Çev. A. M. Sheridan Smith). Londra and New York: Routledge Classics.
• Friedell, E. (2008). Antik Yunan'ın Kültür Tarihi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Gamble, C. (2014). Arkeolojinin Temelleri. (D. Kayıhan, Çev.). İstanbul: Aktüel Arkeoloji Yayınları.
• Hingley, R. (2005). Globalizing Roman Culture; Unity, Diversity and Empire. London: Routledge.
• Landels, J. G. (1998). Engineering in Ancient World (B. Bıçakçı, ). Ankara: Tübitak Yayınları.
• Landsberger, B. (1944). “Mezopotamya’da Medeniyetin Doğuşu”. (M. Tosun, Çev.). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 2(3), 419-429.
• Mcintosh, J. R. (2005). Ancient Mesopotamia (Understanding Ancient Civilizations). California/USA: ABC-CLIO İncorporated.
• Mülayim, S. (1994). Sanat Tarihi Metodu. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Oates, J. (2015). Babil. (F. Çizmeli, Çev.). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Öğün B. (1990). “Arkeoloji ve Tarih” Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kolokyumu. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Özdoğan, M. (2006). Arkeolojinin Politikası ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Özdoğan, M. (2011). Arkeolojik Kazılar Bilimsel Çalışma mı? Toprak Hafriyatı mı?. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Özdoğan, M. (2012). 50 Soruda Arkeoloji. İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
• Özkan, S. (2007). “Ülkemizde Bulunan Eski Mısır Eserlerine Göre Anadolu-Mısır İlişkileri”. Tarih İncelemeleri Dergisi. 12(1), 77-116.
• Paor, L. (1969). Archaeology. ASİN: B00E1LQJRC. Publisher: Penguin Books.
• Pausanias (2017). Hellas’ın Tasviri. (N. Eraydın, Çev.). Libri III, DOI: 10.20480/lbr. 2017043, 512-529.
• Preucel, R. W. (2019). "Arkeolojik Göstergebilim" Arkeoloji ve Göstergebilim. TAS 3. (Yay. Haz. Y. Ersoy, E. Koparal, G. Duru, Z. Aktüre). İstanbul: Ege Yayınları, 3(1), 3-20.
• Saltuk, S. (1997). Arkeoloji Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
• Schneider, T. J. (2011). An Introduction to Ancient Mesopotamian Religion. Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
• Shaw, W. (2004). Osmanlı Müzeciliği Müzeler, Arkeoloji ve Tarihin Görselleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taner, M. T. (1995). Tarih Yazımında Arkeolojinin Önemi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Tekin, H. (2017). Tarih Öncesinde Mezopotamya, Yeni Yaklaşımlar, Yeni Yorumlar ve Yeni Kronoloji. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Tekin, O. (2008). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Tekin, O. (2012). Hellen ve Roma Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Trigger, B. G. (2014). Arkeolojik Düşünce Tarihi. (F. Aydın, Çev.). Ankara: Eskiyeni Yayınları.
• Uçankuş, T. (2000). Arkeoloji. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ünlüsoy, S. (2018). "Stratigrafik Yöntem". Arkeolojide Temel Yöntemler. (Ed: S. Ünlüsoy, C. Çakırlar, Ç. Çilingiroğlu). İstanbul: Ege Yayınları, 159- 180.
• Woolley, L. (1956). Digging Up The Past. Great Britain: Penguin Books.
• Yücel, E. (1999) . Türkiye'de Müzecilik. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Zoroğlu L. K. (2013). "Arkeolojinin Doğuşu ve Kuramsal Gelişimi Konusunda Bir Deneme". Jeofizik Bülteni Arkeoloji Jeofiziği. (72), 66-69.