Bir Aile Sağlığı Bölgesindeki 18-49 Yaş Arası Kadınların E-Sağlık Okur Yazarlık Düzeylerinin ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 52 - 58, 26.03.2018

Ümmühan Aktürk

Öz

Amaç: Bu araştırma 18-49 yaş grubu kadınların e-sağlık okuryazarlığı tutumlarının ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla
yapılmıştır.
Yöntem Tanımlayıcı olarak yapılan çalışmada evreni bir İl Merkezinde Sağlık Müdürlüğüne bağlı hizmet veren bir aile sağlığı merkezine başvurmuş
olan, 18–49 yaş arası, kadınlarla gerçekleştirilmiş, tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Aile Sağlı Merkezinde 18- 49 yaş grubu 2496 kadın yer
almaktadır. Araştırmanın örneklem büyüklüğü güç analizi ile %95 güven aralığında 0.05 yanılgı düzeyinde 0.25 etki büyüklüğünde 0.95
evreni temsil gücüyle 212 kişi olarak belirlenmiştir. Veriler; Kişisel Bilgi Formu, E Sağlık Okur Yazarlık Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
Verilerin dağılımında, aritmetik ortalama, standart sapma, minimum, maksimum ve yüzde parametreleri, karşılaştırılmalarda ise Anova
varyans analizi ve Student t-testi kullanılmıştır.
Bulgular Araştırmada kadınların E-Sağlık Okur Yazarlık ölçek puan ortalaması 28.87±9.1’dir. Araştırmada kadınların yaş, medeni durum,
algıladıkları aile gelir düzeyi, eğitim düzeyi, algılanan sağlık durumu ile E-Sağlık Okur Yazarlık ölçek puanı arasında anlamlı bir ilişki
saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç Kadınların E-Sağlık Okur Yazarlık puanlarının yüksek olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kadın, E Sağlık Okur Yazarlık

Determination of Health Literacy Levels and Factors Affecting the E Literacy Levels of Women 18-49 in a Family Health Area

Öz

Object This study was conducted to determine the attitudes of e-health literacy among 18-49 age group women and the factors affecting them
Methods In the descriptive study, the universe is a descriptive type work done with women between the ages of 18-49, who applied to a family
health center that is affiliated to the Health Directorate in a city center. The Family Health Center has 2496 women aged 18 to 49 years.
The sample size of the study was determined as power of 0.25 at the 95% confidence interval and 0.25 at the magnitude of effect.
Data; The Personal Information Form was collected using the E Health Literacy Scale. Arithmetic mean, standard deviation, minimum,
maximum and percentage parameters were used in the distribution of data, while Anova variance analysis and Student t-test were
used in comparison.
Results The mean E-Health Literacy Scale score of women in the study was 28.87 ± 9.1. There was a significant relationship between the age,
marital status, perceived family income level, education level, perceived health status and E-Health Literacy scale score in the survey
(p <0.05).
Conclusion Women’s E-Health Literacy scores were found to be high

Anahtar Kelimeler

Women, E Health Literacy

Kaynakça

• 1. Nielsen-Bohlman L, Panzer MA, Kindig DA. Health Literacy: A Prescription to End Confusion. Institute of Medicine, The National Academies Press, Washington, 2004: 20-65.
• 2. Tones, Keith. “Health literacy: new wine in old bottles?.” Health Education Research17.3 2002:287-290.
• 3. World Health Organization. “Health promotion glossary.” (1998). Accessed February 12, 2018, at http://www.who.int/healthpromotion/about/ HPR%20Glossary%201998.pdf.
• 4. Nancy D, Berkman , Terry C, Davis L. Health Literacy: What Is It?,Journal of Health Communication: International Perspectives 2010; 15:S2, 9-19.
• 5. Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, Brand H; (HLSEU) Consortium Health Literacy Project European. Health literacy and publichealth: a systematic review and integration of definitions and models. BMC PublicHealth. 2012; 25;12:80.
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2012). Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. 1. basım, Bakanlık Yayını, Ankara.
• 7. Özer Ö, Şantaş B, Budak F. Sağlık web sitelerinin kullanım düzeylerinin incelenmesi: örnek bir uygulama. E-journal of faculty of communication 2012; 4(1): 128-140.
• 8. Birru MS, Monaco VM, Charles L, Drew H, Nije V, Bierria T, Detlefsen E, Steinman RA. Internet usage by lowliteracy adults seeking health information: an observational analysis. Journal of Medical Internet Research 2004; 6(3): 25-29.
• 9. Johnston MV, Diab ME, Kim SS, Kirshblum S. Health Literacy, Morbidity and Quality of Life among Individuals with Spinal Cord İnjury. J Spinal Cord Med 2005; 28(3): 230–40.
• 10. Howard DH, Gazmararian J, Parker RM.The Impact of Low Health Literacy on The Medical Costs Of Medicare Managed Care Enrollees. Am J Med 2005; 118(4): 371-7.
• 11. Safer RS, Kenan J. Health Literacy: The Gap Between Physicians and Patients. Am Fam Physician 2005; 72(3): 463-68.
• 12. Eichler K, Wieser S, Brugger U. The Costs of Limited Health Literacy: A Systematic Review. Int J Public Health 2009; 54(5): 313-24.
• 13. Entwistle V, Williams B. Health Literacy: The Need to Consider Images as well as Words. Health Expectations 2008; 11(2): 99-101.
• 14. Ayşe AKIN, Çiğdem ESİN, Kezban ÇELİK, 2004, Kadının Sağlık Hakkı ve Dünya Sağlık Örgütü’nün Avrupa’da Kadın Sağlığının İyileştirilmesine Yönelik Stratejik Eylem Planı, s. 2.
• 15. Norman CD, Skinner HA. eHEALS: The eHealth Literacy Scale. Journal of Medical Internet Research 2006; 8(4): 1-7.
• 16. Çoşkun S, Bebiş H. Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Derg 2015;57: 378-384.
• 17. Çimen Z. Temel BA. Kronik Hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı ilişkisi ve sağlık okur yazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2017; 33(3):105-125.
• 18. Kutner, M., Greenberg, E., Jin, Y & et al. The Health Literacy of America‖s Adults: Results From the 2003 National Assessment of Adult Literacy (NCES 2006–483). U.S. Department of Education. Washington, DC: National Center for Education Statistics, (2006) . Retrieved July 31, 2017, from https://nces.ed.gov/pubs2006/2006483.pdf.
• 19. Özdoğan P Ş. Radyoterapi Alan Hasta ve Yakınlarının Sağlık Okuryazarlığı ve Gereksinimlerine Yönelik Öğretim Materyali Geliştirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 2014.
• 20. Toci E, Burazeri G, Sorenson K, &amp; et al. Health Literacy and Socioeconomic Characteristics Among Older People in Transitional Kosovo. British Journal of Medicine &amp; Medical Research 2013;3(4): 1646- 1658.
• 21. Özdemir H, Alper Z, Uncu Y& et al. Health Literacy Among Adults: A Study From Turkey. Health Education Research 2010;25(3): 464-477.
• 22. Pink B. Health Literacy in Australia. Canberre Time 2008:9-13. Retrieved December 20, 2018, from http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/ mf/4233.0
• 23. Tokuda Y, Doba N, Butler JP &amp; et al. Health Literacy and Physical and Psychological Wellbeing in Japanese Adults. Patient Education and Counseling 2009;75: 411-417.
• 24. HLS-EU CONSORTIUM (2012): Comparative report of health literacy in eight EU member states. The European Health Literacy Survey HLS-EU, online publication: Retrieved July 31, 2017, from http://www.health-lıteracy. eu
• 25. Baker DW.The Mean in Hand the Measure of Health Literacy. International Medicine 2006; 21,878-883.
• 26. Mancusa MJ. Health Literacy: A Concept / Dimensional Analysis. Nursing and Health Sciences 2008;10: 248-255.
• 27. Uğurlu Z, Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitim Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.34-90
• 26. Mancusa MJ. Health Literacy: A Concept / Dimensional Analysis. Nursing and Health Sciences 2008;10: 248-255.
• 27. Uğurlu Z, Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitim Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.34-90.