Lise Türlerine Göre Spor Yapan ve Yapmayan Öğrencilerin Duygusal Zeka ve Problem Çözme Becerilerinin Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 51 - 64, 28.06.2023

Merve Özyıldırım , Gülten Hergüner

Öz

Bu araştırma Sakarya ilindeki spor yapan ve yapmayan lise öğrencilerinin lise türlerine göre duygusal zeka ve problem çözme becerisini karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Yöntem: Araştırmaya Sakarya’da öğretim gören 133 (%33,25) kız, 267 (%66,25) erkek olmak üzere toplam 400 öğrenci (yaş, x̄=16,51) gönüllülük esası ile katılım sağlamıştır. Verileri elde etmek amacıyla kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenen liselere gidilmiş ve araştırmacı tarafından spor yapan ve yapmayan öğrencilere Problem Çözme Envanteri ile Schutte Duygusal Zeka ölçekleri uygulanmıştır. Verilerin analizinde Betimsel İstatistik, Bağımsız Gruplar T-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) kullanılmıştır. Ölçme aracının geçerlik, güvenirlik analizleri sonucunda Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı Problem Çözme Envanteri için 0,83, Duygusal Zeka Ölçeği için 0,87 olarak tespit edilmiştir. Bulgular: Lise türü değişkenine göre problem çözme ve duygusal zeka becerilerinde anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Spor yapma durumu değişkeninde problem çözme ve duygusal zeka becerilerinde anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Sonuç: Lise öğrencilerinin lise türlerine göre problem çözme becerilerinin incelenmesi sonucunda en yüksek beceri seviyesi sırasıyla fen lisesi, anadolu lisesi, spor lisesi ve meslek lisesi olarak tespit edilmiştir. Duygusal zeka becerilerinin incelenmesi sonucunda ise en yüksek duygusal zeka puanları sırasıyla fen lisesi, anadolu lisesi, spor lisesi ve meslek lisesi olarak tespit edilmiştir. Spor yapan ve yapmayan değişkeninde problem çözme becerisi toplam puanlarına bakıldığında spor yapan bireylerin daha yüksek problem çözme becerisine sahip olduğu tespit edilirken duygusal zeka becerisinde spor yapmayan bireylerin daha yüksek duygusal zekaya sahip olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Lise öğrencisi, Problem çözme becerisi, duygusal zeka, spor

Kaynakça

• Aküzüm, C. ve Gültekin, S.Ö. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 88-107.
• Aydın, S. (2021). Eğitsel oyunların çocukların problem çözme becerisi ve değer gelişimlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Aydın, Ş. (2022). Lise öğrencilerinin bireysel rekabet davranışları ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Baki, E. (2019). Gençlerin spora katılım düzeylerine göre iletişim becerileriyle problem çözme yeteneklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Bar- on, R. (2006). The bar- on model of emotional- social intelligence (ESI). The consortium for research on emotional intelligence in organizations, 18(1), 13- 25.
• Bar-On, R. (1997). The emotional quotient inventory (EQ-i): A test of emotional intelligence. Toronto, Canada: Multi-Health Systems, Inc.
• Çağlayan, H. S., Taşğın, Ö. ve YILDIZ, Ö. (2008). Spor yapan lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 62-77.
• Çaparlar, C. Ö. Ve Dönmez, A. (2016). Bilimsel araştırma nedir, nasıl yapılır. Turk J Anaesthesiol Reanim, 44(4), 212-218.
• Dalbudak, İ. (2020). 18-20 yaş arası spor yapan ve yapmayan B2 ve B3 görme engelli bireylerin duygusal zekâ ve saldırganlık düzeyleri bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Demir, M., ve Arslan, N. (2022). Examination of the relationship between high school students'problem solving skills, perceived stress, and life satisfaction. International Journal of Educational Research Review, 7(4), 339-344.
• Deniz, M. E., Arslan, C. ve Hamarta, E. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 31(31), 374-389.
• Doğan, E., Yılmaz, A. K., Kabadayı, M. ve Mayda, M. H. (2018). Spor bilimleri öğrencileri ile farkli fakültelerde okuyan öğrencilerin sosyalleşme ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, (22), 403-411.
• Doğan, S., Demiral, Ö., (2007). Kurumların başarısında duygusal zekanın rolü ve önemi. Celal Bayar Üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi, yönetim ve ekonomi dergisi; 14 (1), 209-230
• Eraslan, M. (2015). Gençlerde duygusal zekâ ve empatik eğilim düzeylerinin yaş, cinsiyet ve spor yapma değişkenlerine göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1839-1852.
• Erbaş, Ş. S. (2019). Benlik saygısı ve ego gücünün problem çözme becerisi ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erdem, A. R. ve Galip, G. (2014). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2).
• Erdemli, E. ve Yaşartürk, F. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyi ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1871-1882.
• Gayathri, M. ve Vimala, B. (2015) A study on relationship of emotional intelligence and stress coping strategies of employees in chemical industry. International Journal of Advanced Scientific Research and Development. 2.
• Görücü, A. ve Cantav, E. (2017). A Comparison of Students in Physical Education and Sports College and the Students in Other Departments in Terms of Problem Solving Skills. Journal of education and training studies, 5(5), 36-45.
• İşeri, İ. (2016). Lise öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Kant, R. (2019). Emotional intelligence: A study on university students. Journal of Education and Learning (EduLearn), 13(4), 441-446.
• Karademir, T., Döşyilmaz, E., Çoban, B. ve Kafkas, M. E. (2010). Beden eğitimi ve spor bölümü özel yetenek sinavina katilan öğrencilerde benlik saygisi ve duygusal zeka. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 653-674.
• Köksal, N. ve Çöğmen, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme ve iletişim becerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 278-296.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23).
• Mayer, J. D. ve Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey & D. J. Sluyter (Ed.), Emotionnl deaelopment ønd emltional intelligence: EducøtionøI implications (pp.3-31). New York: Basic Books
• Öncü, E. Ç. Ve Uğurlular, Ş. (2021). Ergenlerin Duygusal Zekaları ile Mizah Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 388-411.
• Özdenk, S. (2018). Spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(18).
• Özerbaş, M. A. ve Bulut, M. (2007). Öğretmen adaylarinin algiladiklari iletişim becerisi düzeylerinin incelenmesİ. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 123-135.
• Özkan, L. (2019). Lise öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özocak, O., Başçıl, S. G. ve Gölgeli, A. (2019). Egzersiz ve nöroplastisite. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 31-38.
• Pektaş, S. (2013). Güzel sanatlar ve spor lisesi müzik bölümü öğrencileri ile diğer lise öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Pelit, E., Karaçor, M. ve Kılıç, İ. (2018). Duygusal zekânin iletişim becerilerine etkisi: turizm öğrencileri üzerinde bir araştirma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 85-107.
• Şahin N. H., Şahin N ve Heppner P. (1993). Psychometric Properties of The Problem Solving Inventory in A Group of Turkish University Students. Cognitive Therapy and Research. 17 (3), 379-385.
• Şahin, F. İ. (2018). Ergenlerde duygusal zeka ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Salovey P. J. D. Mayer 1990. Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185- 211
• Sarıkabak, M., Karakulak, İ. ve Sunay, H. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal fizik kaygı durumları ve duygusal zeka düzeylerinin spor yapma değişkenine göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3).
• Sarıkaya, Ö. Gül, Yalçın ve Sinmez, E (2017). Lise öğrencilerinde aleksitimi ve benlik saygısının duygusal zeka ile ilişkisi. Sosyal Bilimler Dergisi.
• Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerisi ile yaratıcılık ve zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tatar, A., Tok, S. ve Saltukoğlu, G. (2011). Gözden geçirilmiş Schutte duygusal zeka ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması ve Psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 21(4), 325-338.
• Taylan, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanterinin uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uğurlular, Ş. (2019). Lise öğrencilerinin yaşadıklari aile sorunlarının duygusal zeka ve mizah tarzına etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Veziroğlu, A. (2019). Ortaöğretim düzeyi spor yapan ve yapmayan öğrencilerin problem çözme ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişki (Şırnak İli örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yavuz, G., Arslan, C. ve Gulten, D. C. (2010). The perceived problem solving skills of primary mathematics and primary social sciences prospective teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1630-1635.
• Yavuz, M., Gülmez, D. ve Özkaral, T. C. (2016). Fen lisesi öğrencilerinin akademik başarıları ile ilgili deneyimlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1655-1672.
• Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P. ve Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921
• Yusuf, E. R., Aktaş, S., Türker, A., Güven, F. ve Alkan, N. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin benlik saygısı ile problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 16-29.