Uşak’taki Tarihi Evlerde Çıkmalar

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 349 - 361, 20.09.2016

Elif Gürsoy

Öz

Geçmişten günümüze kent kimliğinin şekillenmesinde mimari yapılar önemli yer tutmuştur ve mimarlık tarihi içerisinde konutlar, tasarımı ve malzemesi ile bulunduğu coğrafyayı en iyi şekilde yansıtan önemli sivil mimarlık ürünleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk evinin önemli bir öğesi olan çıkmalar, Uşak evlerinin büyük çoğunluğunda kullanılan bir unsur olarak görülmektedir. Genel olarak sade ve gösterişten uzak cephe düzenlemesi ile oluşturulmuş bölge konutlarında zemin kat üzerinde yer alan yaşama katının sokak ile olan ilişkisini sağlayacak şekilde düzenlenmiş çıkmalar, yapıdan yapıya farklılık göstererek çeşitlilik oluşturmaktadır. Tek çıkmalı, çift çıkmalı, kat çıkmalı olarak karşılaşılan örneklerin yanı sıra çıkma kullanılmayan veya tek katlı düzenlemelerinin de bulunduğu bölgede, 112 adet konut inceleme kapsamına alınmıştır. Çıkmaların genel olarak giriş cephesinde yoğunlaştığının tespit edildiği çalışmada kat çıkmalı örnekler sayıca daha fazladır. Dar sokak düzenlemesine rağmen gönyeli çıkmalı evlerin de sevilerek tercih edildiği tespit edilmiştir. Çalışma dahilinde, Uşak İli Merkez İlçede Aybey Mahallesi, Bozkurt Mahallesi, Işık Mahallesi, İslice Mahallesi, Karaağaç Mahallesi, Kemalöz Mahallesi, Küme Mahallesi, Özdemir Mahallesi ve Ünalan Mahallesi’nde inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konut Mimarisi, Geleneksel Konutlar, Cephe Düzenlemeleri, Çıkma, Uşak

Kaynakça

• Akansel, S. (2004). Edirne Kaleiçi Geleneksel Konutlarının Plan ve Cephe Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Müh-Mim. Fakültesi Dergisi, 19/1, 101-112. Çetin, Y. (2006). Geleneksel Türk Evinde Cumba, Sanat Tarihi Dergisi, 15/2, 17-27. Çetinel, S. (2012). Alaçatı Evlerinin Cephe Tipolojisi (Basılmamış Uzmanlık Tezi), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. Demirci, D. (2010). Isparta Evleri (Basılmamış Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Dikmen, Ç. B. ve Toruk, F. (2015). Geleneksel Göynük Evlerinin Mekansal Yapısı ve Koruma Özellikleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17/1, 99-128. İnce, K. (2010). Uşak Yapılarında Batı Sanatı Etkileri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1): 120-151. Kamarlı, E. (2007). Kastamonu Tarihi Dokusunda Yer Alan Geleneksel Konut Yapılarının Cephe Mimarisi Üzerine Tipolojik Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kocamanoğlu, N. M. (2010). Alaçatı 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyıl Konut Mimarisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kurtişoğlu, G. A. (2014). Kırklareli Geleneksel Evlerinde Cephe Düzenlemeleri, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12: 187-219. Perker, Z. S. (2012). Geleneksel Cumalıkızık Konutlarında Cephe Özellikleri ve Günümüzdeki Durum, 6. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, Bursa. Sayan, Y. (1997). Uşak Evleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Sözen, M. ve Tanyeli, U. (1992). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi. Şimşek, D. (2007). Antalya, Ürünlü Köyü İle Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Türker, A. Ç. (2007). Ayvalık Evleri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.