ZONGULDAK İLİ’NDE 2015-2017 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ORMAN ÜRÜNLERİ İTHALATINDA BİTKİ KARANTİNASI UYGULAMALARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 100 - 107, 31.12.2018

Ertan Albas , Yafes Yıldız

Öz

Son
yıllarda ulaşım ve ulaştırma sektöründeki gelişmelerden dolayı global ticaret
hacminin artması, zararlı türlerin taşınmasını kolaylaştırarak, zararlıların
doğal yayılış hızlarına oranla, daha hızlı bir şekilde yeni alanlara
bulaşmasına ve yerleşmesine neden olmaktadır. Küresel ticaret hacminin
artmasıyla birlikte, zararlı organizmaların uluslararası ticaret yoluyla
yayılmasını önlemek için karantina kontrolleri her zamankinden daha elzem hale
gelmiştir. Karantina
tedbirleri tarihte ilk olarak, “kara ölüm” olarak bilinen veba hastalığının
yayılmasını engellemek için uygulanmıştır. Orta çağ Avrupası’nda limanlara
giriş yapmak isteyen gemiler, limanlara girmeden önce kırk gün bekletilmiştir.
Uygulama Latince “quadro guinta” olarak ifade edilen 40 günlük bekleme
süresinden dolayı karantina adını almıştır. Tarihsel süreçte değişimler ve
gelişimler gösteren karantina kavramı uluslararası ticarette çok büyük önem arz
etmektedir. Bir zararlının, bir alana bulaşması ve yerleşmesinden sonra
yapılacak mücadelenin maddi yönü ve mücadelede başarılı olma ihtimali,
zararlının bulaşmasını önlemek için alınacak önlemlerin maliyetleri ile
karşılaştırıldığında, zararlıların bulaşmasının engellenmesinin önemi açık bir
şekilde görülmektedir. Ülkemizde orman ürünü ithalinde karantina
kontrolü yapma yetkisine sahip 48 giriş kapısından birisi olan Zonguldak’ta da
Zonguldak Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube
Müdürlüğü tarafından bitki karantinası kontrolleri yürütülmektedir. Yapılan
kontrollerde en fazla iade işlemi/ uygunsuzluk bildirimi Monochamus spp. 
zararı/varlığı sebebiyle gerçekleşmiştir. 2015-2017 yılları arasında
zararlı tespiti nedeni ile gerçekleştirilen 129 uygunsuzluk bildiriminin 120
tanesinin nedeni Monochamus spp.’
dir. Monochmaus spp.’ nin neden
olduğu 120 adet uygunsuzluk bildirimi mahrece iade işlemi ile
sonuçlandırılmıştır. Monochamus spp.
türleri hem Bitki Karantinası Yönetmeliği Ek-1/A listesinde yer almakta hem de Monochamus spp. ile ilgili olarak Bitki
Karantinası Yönetmeliği Ek-4 Listesinde, ürün üzerinde Monochmus spp. larvalarının neden olduğu 3 mm’ den büyük deliklerin
bulunmaması şartı aranmaktadır. Monochamus
spp. Burshaphelenchus xylophilus (Çam
Odun Nematodu) isimli zararlı için vektör olması nedeniyle üzerinde önemle
durulması gereken bir zararlıdır. Mahrece iade işlemine neden olan diğer
zararlı ise Sirex noctilio’ dur ve
yalnızca 1 adet bildirime neden olmuştur. Sirex
noctilio Bitki Karantinası Yönetmeliği Ek-1/A listesinde bulunmaktadır. Arhopalus spp., Tomicus piniperda, Aconthocinus
aedilis ve karantina etmeni olmayan diğer zararlılarla bulaşık 254,987 m³
orman ürününün, uygulanan fümigasyon önleminin ardından gerekli kontrolleri
yapılarak yurda girişi sağlanmıştır. İthalat kaydı ile başvurusu yapılan orman
ürünlerinin miktar bazında; 2015 yılında 
%0,27’si, 2016 yılında %0,55’i, 2017 yılında ise %2,40’ı mahrecine iade
edilmiştir. İthalat kaydı ile başvurusu yapılan orman ürünlerinin miktar
bazında; %0,073’ü fümigasyon işlemine tabi tutulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Karantina, Orman Ürünü İthalatı, Monochamus spp., Zonguldak, Gümrük

QUARANTINE INSPECTION OF FOREST PRODUCTS IMPORTER BETWEEN 2015-2017 IN ZONGULDAK PROVINCE

Öz

In recent years, due to the developments in the communication and
transportation sector, the increase in the global trade volume facilitates the transportation
of the harmful species and causes the pests to spread and settle into new areas
more rapidly than the natural spread rates. With the increase in global trade
volume, quarantine controls have become more essential than ever to prevent the
spread of harmful organisms through international trade. Quarantine measures
were first applied in history to prevent the spread of plague disease, known as
dark death. Ships seeking to enter ports in Medieval Europe were kept for forty
days before entering the ports. The application was named quarantine due to the
40 days waiting time in Latin “quadro guinta”. The concept of quarantine which
shows changes and developments in historical process is of great importance in
international trade. The importance of preventing the transmission of pests is
clearly seen in comparison with the cost of the measures to be taken in order
to prevent the contamination of the pest, the financial dimension of the
struggle and the possibility of being successful in the struggle. In Zonguldak,
one of the 48 entrance gates that have the authority to make quarantine control
in the importation of forest products in Turkey, plant quarantine controls are
carried out by Zonguldak Directorate of Agriculture and Forestry, Directorate
of Plant Production and Plant Health. The highest return / non-compliance
statement at the inspections performed is that of Monochamus spp. harmfull / existence. Monochamus spp. is the reason of 120 non-compliance notice of 129
non-compliance notice that were carried out due to detection of pest between
2015-2017 years. The 120 non-compliance notice that is caused by Monochamus spp. was resulted in returned
to the origin country. There are Monochamus
spp. both the list of Annex-1/A of Plant Quarantine Regulation of Turkey and
there are a reguirement statement that “there are not group holes which is
bigger than 3 mm caused by Monochamus
spp. larvaes” on the list of Annex-4 of Plant Quarantine Regulation of Turkey. Monochamus spp is an important pest
because of being vector of Burshaphelenchus
xylophilus nematode which is the known as pine wood nematode. Sirex noctilio is the other pest that
cause of the return and caused only 1 notification. Sirex noctilio is in the Annex-1/A List of Plant Quarantine
Regulation. 254,987 m3 forest product which is contaminated with Arhopalus spp., Tomicus piniperda, Aconthocinus
aedilis and the harmful organizms that is not in the quarantina lists, was
imported after had been fumigated and controlled. On the basis of quantity of forest
products applied with import registration; In 2015, 0,27%, in 2016, 0,55% and
in 2017, 2,40% of them were returned. On the basis of quantity of forest
products applied with import registration; 0.073% of them were fumigated.

Anahtar Kelimeler

Monochamus spp., Zonguldak, Quarantine, Import of Forest Product, Custom

Kaynakça

• 1. Anonim (2012). Bitki Karantinası Yönetmeliği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• 2. Anonim (2011). Bitki Karantinası İnspektör Yönetmeliği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• 3. Anonim (2013). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kontrolüne Tabi Belirli Ürünlerin Girişine Yetkili Gümrük İdareleri İle Resmi Kontrollerini Yapmaya Yetkili İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinin Belirlenmesine Dair Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• 4. Devorshak, C. (2012). History of Plant Quarantine and the Use of Risk Analysis, 20.
• 5. Ebbels, D. L. (2003). Principles of Plant Health and Quarantine. CAB International, Wallingford.
• 6. Fulling, E. H. (1942). Plant Life and Law of Man III, Barbeery Eradication, Journal of the New York Botanical Garden 43, New York.
• 7. Fulling, E. H. (1943). Plant Life and Law of Man IV, Barbeery Currant and Gooseberry and Cedar Control, Botanical Review 9, New York.
• 8. Mathys, G. & Baker, E.A. (1980) An appraisal of the effectiveness of quarantines. Annual Review of Phytopathology 18, 85–101.