Öz
The elements that make up the historical urban
fabric are the most important building blocks in the formation of urban
identity and cultural memory. The cultural heritage areas, which are
transferred from the past to the present day, consisting of archaeological,
cultural, social, economic and aesthetic values, establish a connection between
the past and the future, and enhance the sense of urbanity and ownership. Preserving
the cultural heritage strengthens the common ties that keep the people living
in that city together. Since the historical part of the city is a resource that
can be consumed, but cannot be replaced with another “thing”, a restrictive
attitude should be taken and a protective approach should be used in its use. Since
historical and cultural values are a part of the city and the region as well as
being a common heritage of the country and the world, preserving these values
and addressing them from the perspective of cultural continuity is of great
importance for both the country and the city. The concept of conservation
emerges as a result of a cultural process and conservation is not a cultural
one-dimensional approach, but also includes economic and social processes that
ensure the continuity of urban life. The most important tool for the
preservation of the historical city textures are zoning plans for protection.
Conservation development plans should be
considered as design works that involve social-spatial and economic strategies
that necessitate urban design studies in detail within the scope of priority
planning areas. Urban design connects
planning with architecture and plays an important role in creating livable
urban areas. Urban design is a process of spatial organization that ensures the
sustainability of historical urban textures. In order
to achieve this organization successfully, management of the process with urban
design / urban landscape design guides covering all kinds of elements and
details, from floor coverings to urban furniture, building facades to door
handles, from urban art elements to plant species, forms and colors, is
required. In this study, the components constituting the historical urban
fabric of Yeşilyurt, which is one of the settlements with historical and
cultural heritage in our country, are examined and the examples of traditional
architecture are documented and suggestions for preservation and preservation
and transfer to future generations are presented.
In the research, documentary analysis method
was used. In this context; the zoning plan dated 1958, zoning plan dated 1985,
the urban conservation area determined in 2005 and the conservation development
plan dated 2007 were examined and the land uses and building conditions in the
urban conservation area were evaluated. In addition, the traditional
architectural features in the Urban Protected Area and the Influence Transition
Area, which constitute the historical urban fabric of Yeşilyurt, have been
determined by observing both archival photographs and on-site observations and
examining them through current photographs.
Anahtar Kelimeler
Yeşilyurt Malatya historical urban texture traditional architecture
Kaynakça
- 1. Ahunbay, Z. (2004). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yapı Endüstri Merkezi Yapı Yayın-28, İstanbul.
- 2. Çelikyay, S. (1995). Kentsel sit alanlarında tasarım yönlendiricileri, Bartın Örneği. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Kentsel Tasarım Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- 3. Çelikyay, S. (2016). Spatial Development Strategies for Liveable City: Parthenia, The Sustainable City XI, WIT Transactions on Ecology and The Environment, Vol. 204, 129-141.
- 4. Çelikyay, S. (2017). ‘Kent İmgelerinin Kamusal Alanı Tariflemedeki Rolü’. H. Selma Çelikyay (Ed.). Kamusal Alanların Mekânsal Organizasyonu, Bartın Üniversitesi Yayınları No: 30, s.19-40.
- 5. Durgun, Y. (2006). Geleneksel Malatya evleri üzerine bir inceleme, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 6. İller Bankası (2015). Yeşilyurt Belediyesi İmar Planları.
- 7. Karaarslan, E. (2019). Yeşilyurt Fotoğraf Arşivi.
- 8. Malatya Valiliği (2012). Malatya Kültür Envanteri, Malatya.
- 9. Özcan, K. (2009). Sürdürülebilir Kentsel Korumanın Olabilirliği Üzerine Bir Yaklaşım Önerisi: Konya Tarihi Kent Merkezi Örneği. METU JFA, 26, 2, 1-18.
- 10. Tankut, G. (1975). Tarihi Sit Korunması ve Kalkınma İlişkileri, MTRE Bülteni, İTÜ Mimarlık Fakültesi, Yıl 1 Sayı 4, İstanbul.
- 11. Yeşilyurt Belediyesi (2007). Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu.
- 12. Yeşilyurt Belediyesi (2017). Revizyon Uygulama İmar Planı Açıklama Raporu.
- 13. URL-1 (2019). http://www.yesilyurt.bel.tr/fotograflarla-yesilyurt/fotograflarla-yesilyurt
Öz
Tarihi
kent dokularını oluşturan ögeler, kent kimliğinin ve kültürel belleğin meydana
gelmesindeki en önemli yapı taşlarıdır. Geçmişten günümüze aktarılan,
arkeolojik, kültürel, toplumsal, ekonomik ve estetik değerlerden oluşan
kültürel miras alanları geçmiş ile gelecek arasında bağ kurmakta, kentlilik
bilinci ve sahiplik duygusunu geliştirmektedir. Kültür mirasının, korunarak
yaşatılması o kentte yaşayanları bir arada tutan ortak bağları da
güçlendirmektedir. Tarihi kent parçası tüketilebilen, ancak yerine bir başka
“şey” konulamayacak bir kaynak niteliğinde olduğundan tüketiminde kısıtlayıcı
bir tutuma, kullanımında ise koruyucu bir yaklaşıma gidilmelidir. Kültürel
değerler, kent ve bölgenin bir parçası olmasının yanı sıra, ülke ve dünyanın
ortak mirası olduğundan bu değerlerin korunması ve kültürel süreklilik bakış
açısıyla ele alınması, hem ülke hem de kent için büyük önem taşımaktadır. Koruma
kavramı, kültürel bir sürecin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Koruma,
kültürel anlamda tek boyutlu bir yaklaşım olmayıp, kentsel yaşamın
sürekliliğini sağlayan, ekonomik ve toplumsal süreçleri de kapsamaktadır. Tarihi
kent dokularının korunmasına yönelik en önemli araç koruma amaçlı imar
planlarıdır. Koruma amaçlı imar planları, öncelikli planlama alanları
kapsamında ayrıntıda kentsel tasarım çalışmalarını zorunlu kılan
sosyal–mekânsal ve ekonomik stratejileri içeren tasarım çalışmaları olarak
değerlendirilmelidir. Kentsel tasarım, planlama ile mimarlığın arasında bağ kurmakta
ve yaşanabilir kentsel alanlar oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır.
Kentsel
tasarım, tarihi kent dokularının da sürdürülebilirliğini sağlayan bir mekânsal
organizasyon sürecidir. Bu organizasyonun başarılı bir şekilde
gerçekleştirilmesi için, döşeme kaplamasından kent mobilyasına, bina
cephelerinden kapı kulpuna, kentsel sanat ögelerinden bitki türü, formu ve
rengine kadar, yapısal ve bitkisel olmak üzere her tür öge ve detayı kapsayan
kentsel tasarım/kentsel peyzaj tasarımı rehberleri ile sürecin yönetilmesi
gerekmektedir. Bu çalışmada, ülkemizdeki kültürel mirasa sahip olan
yerleşmelerden biri olan Yeşilyurt’un tarihi kent dokusunu oluşturan bileşenler
irdelenmiştir. Geleneksel mimari örnekleri belgelenmiş ve korunması-yaşatılması
ve gelecek kuşaklara aktarılması için öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Ahunbay, Z. (2004). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yapı Endüstri Merkezi Yapı Yayın-28, İstanbul.
- 2. Çelikyay, S. (1995). Kentsel sit alanlarında tasarım yönlendiricileri, Bartın Örneği. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Kentsel Tasarım Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- 3. Çelikyay, S. (2016). Spatial Development Strategies for Liveable City: Parthenia, The Sustainable City XI, WIT Transactions on Ecology and The Environment, Vol. 204, 129-141.
- 4. Çelikyay, S. (2017). ‘Kent İmgelerinin Kamusal Alanı Tariflemedeki Rolü’. H. Selma Çelikyay (Ed.). Kamusal Alanların Mekânsal Organizasyonu, Bartın Üniversitesi Yayınları No: 30, s.19-40.
- 5. Durgun, Y. (2006). Geleneksel Malatya evleri üzerine bir inceleme, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 6. İller Bankası (2015). Yeşilyurt Belediyesi İmar Planları.
- 7. Karaarslan, E. (2019). Yeşilyurt Fotoğraf Arşivi.
- 8. Malatya Valiliği (2012). Malatya Kültür Envanteri, Malatya.
- 9. Özcan, K. (2009). Sürdürülebilir Kentsel Korumanın Olabilirliği Üzerine Bir Yaklaşım Önerisi: Konya Tarihi Kent Merkezi Örneği. METU JFA, 26, 2, 1-18.
- 10. Tankut, G. (1975). Tarihi Sit Korunması ve Kalkınma İlişkileri, MTRE Bülteni, İTÜ Mimarlık Fakültesi, Yıl 1 Sayı 4, İstanbul.
- 11. Yeşilyurt Belediyesi (2007). Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu.
- 12. Yeşilyurt Belediyesi (2017). Revizyon Uygulama İmar Planı Açıklama Raporu.
- 13. URL-1 (2019). http://www.yesilyurt.bel.tr/fotograflarla-yesilyurt/fotograflarla-yesilyurt
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 2 |
