READING URBAN INTERFACE/ IN BETWEEN SPACE QUALITY ON TAKSİM/ ASMALIMESCİT NEIGHBORHOOD

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 18 - 35, 31.07.2020

Berivan Eren Tülay Cengiz

Öz

Many problems caused by unplanned urbanization with the changing world make cities unhealthy places in terms of living conditions. Urban areas, which cannot respond to the physical, social and psychological needs of people, also create sharp boundaries between the public spaces that form the ground for interaction. The quality of the urban space, which is also defined as a meeting place where people come together and a micro-cosmos that brings people closer, is evaluated in terms of the happiness and social integrity of the inhabitants. At this stage, intermediate spaces and interfaces are discussed in current urban studies as dynamics that make public life strong, providing spatial and temporal continuity between the borders not designed within the urban fabric.

The hierarchical arrangement of these interfaces, which remain between the public and the private sphere, creates flexible, permeable spaces in the city. Therefore, the interface and in between space space potentials of the city should be revealed, not only for residual areas outside of planned production, but also for well-designed sustainable public space types. In this study, Asmalımescit Neighborhood of Beyoğlu District of Istanbul Province was selected as the study area. In the research, the concepts of interface and in between space were explained on an urban scale. In the sample of Asmalımescit Neighborhood, the interaction between the public space and the individual of the city was analyzed and the interfaces and in between spaces of the neighborhood, which is located in the center of a large urban area, were determined. In order to measure the quality of public space, new quality criteria for urban interfaces / in between spaces have been defined using the Project for Public Space (PPS) Method developed by Willliam Whyte and the GEHL Method developed by Jan Gehl. Aiming for the process of creating a qualified place in the public, open spaces of the Project for Public Space (PPS), which aims to increase the quality of life by creating a social relationship between people, to produce a better structure and environment, and to live in a cultural, social and physical environment. Sociability, Usage & Activity, Access & Connection, Comfort & Image features; Satisfaction, Protection and Comfort features of the GEHL Method, which support spatial features, activity at the eye level, urban areas that allow human interaction, are overlapped.

By combining these features on common grounds, 4 key features were studied under the titles of Publicity, Density, Relationship and Perception.

İn public feature, public open spaces, urban public spaces, walkable streets and streets and interfaces with public use grounds are examined. Variations arising from usage, accessibility and user profile in density feature were examined. In the relationship feature, the sensory bonds formed between the ground and the human are examined. In the perception feature, the factors affecting the perception of spatial features on the urban were analyzed.

These quality criteria were examined in the example of Istanbul Asmalımescit Neighborhood. The spatial quality graphs obtained as a result of the analysis were transferred to the map. Suggestions have been made to areas that spatially contain hidden dynamism.

Anahtar Kelimeler

Public space, interface/ in between space, PPS, Gehl, İstanbul, Asmalımescit

KENTSEL ARAYÜZ /ARA MEKÂN KALİTESİNİN TAKSİM ASMALIMESCİT MAHALLESİ ÜZERİNDEN OKUNMASI

Öz

Kentte yer alan ara mekânlar, kendiliğinden aktivite ve karşılaşmaların zemini olarak mekânsal ve sosyal olarak birtakım tecrübeler sunar. Ara mekânlar ve arayüzler kent dokusu içerisinde tasarlanmayan sınırların arasında kalan iletişim ve bağlantı noktalarıdır. Şehircilik ve mimarlık arasında işlevsel bağlantı kuran bu noktalar mekân ve zamansal süreklilikleri sağlayarak kamusal yaşamı güçlü kılar. Kamu ve özel alan arasında kalmış arayüzler hiyerarşik olarak düzenlenmesi durumunda kentte esnek, geçirgen mekânlar oluşmasını sağlar. Bundan dolayı, sadece planlı üretimin dışında kalan artık alanlar değil, iyi tasarlanmış sürdürülebilir kamusal mekân tipleri için, kentin arayüz ve ara mekân potansiyelleri açığa çıkarılmalıdır.

Bu araştırmada, arayüz ve ara mekân kavramları kentsel ölçekte açıklanmıştır. Kamusal mekân kalitesini ölçmek amacıyla, Willliam Whyte tarafından geliştirilen Project for Public Space (PPS) Yöntemi ve Jan Gehl tarafından geliştirilen GEHL Yöntemi’ nden faydalanılarak çalışma özelinde kentsel arayüz/ ara mekânlar için yeni kalite ölçütleri tanımlanmıştır. Bu kalite ölçütleri İstanbul Asmalımescit Mahallesi örneğinde irdelenmiştir. Mevcut arayüz ve ara mekânlara ait mekânsal kalite verileri incelenerek haritalandırılmıştır.

Araştırma sonucunda elde edilen bilgilerle Asmalımescit Mahallesi’nde potansiyel arayüz/ara mekânlar tespit edilerek önerilerde bulunulmuş ve mekânsal olarak tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamusal mekan, arayüz / ara mekan, PPS, Gehl, İstanbul, Asmalımescit

Kaynakça

• 1. Akpınar A. (2013). Kentsel Açık Alanlar: Başarılı Bir Kentsel Açık Alan İçin Gerekli Olan Kriterler Nelerdir, Peyzaj Mimarlığı 5.Kongresi, 14-17 Kasım 2013, Adana.
• 2. Alpak E.M., Düzenli T. & Mumcu S. (2018). Açık Mekân Nişleri. Social Sciences Studies Journal, 4(18): 1845-185.
• 3. Arslan S. (2016). Kentsel Arayüz oluşumunda Hukuki Yönlerin Rollerinin Anlaşılması, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir Bölge Planlama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• 4. Aydemir K.P.K. (2018). Yavaş Kent Hareketi Üzerinden Yaşanabilir Aramekân/Arayüz Geliştirmede Bir Model Önerisi: İstanbul/Beşiktaş-Sinanpaşa Mahallesi Örneği, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bartın.
• 5. Bala H.A. (2006). Mimarlık-Şehircilik, Bine-Kent, İç-Dış, Özel-Kamusal Arasında Kentsel Arayüzler. Yapı Dergisi. http://www.yapi.com.tr/haberler/mimarlik---sehircilik-bina---kent-ic---dis-ozel---kamusal-arasinda-kentsel-arayuzler_61114.html (Erişim Tarihi: 04.12.2019).
• 6. Bayfidan D. (2018). 19.Yüzyıl Beyoğlu Çeşmeleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• 7. Çelikyay H.S. & Karayılmazlar A.S. (2018). Kentlerde Kamusal Alanların Tasarımı ve Önemi. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(17): 83- 90.
• 8. Çelikyay H.S. (2019). İç Mekân Dış Mekân İlişkisi Bağlamında Mimarlık ve Peyzaj Tasarımı. Mimarlıkta Peyzaj Tasarımı.
• 9. Dirik İ.E. (2009). Arakesitler Üzerinden Sınır ve Arayüz Kavramlarının Kentsel ve Mimari Ögelerle İrdelenmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 10. Dündar Z. (2015). Kentin Eşiklerinde Beliren Bir İmkân Olarak Karşılaşma Mekânı, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 11. Erdönmez M.E. & Akı A. (2005). Açık Kamusal Kent Mekânlarının Toplum İlişkilerindeki Etkileri. Megaron Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, 1(1): 67- 87.
• 12. Gehl J. & Svarre B. (2013). How to Study Public Life. Island Press, 193 s.
• 13. Gehl J. (2011). Life Between Buildings. Island Press, 211 s.
• 14. George A. (2019). Reclaiming Back The Spaces That Belong To All Of Us: Placemaking In The Urban Context. https://worldarchitecture.org/architecture-news/ecgnz/reclaiming-back-the-spaces-that-belong-to-all-of-us-placemaking-in-the-urban-context.html (Erişim Tarihi: 06.08.2019).
• 15. İnan Z. (2008). Kentsel Açık Alanların Kullanıcı Gereksinimlerine Göre Tasarımı. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(1-2): 12-23.
• 16. Kahya G. (2011). Mekân-Zamansal Kentsel Asamblajlar-Kentin Yeniden Tanımlanan Ortak Mekânlar, Mekân ve Kültür, Tetragon İletişim Yayınevi, s:190-198. 17. Karabacak G. (2015). İnsan-Kent İlişkisinde Bir Arayüz Olarak Mimarlıkta Kamusal Mekân, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 18. Karakuş F. (2019). İstanbul’daki Osmanlı Dönemi Tarihi Su Sistemleri’nin İncelenmesi. Türk Hidrolik Dergisi, 3 (1):14-30.
• 19. Köprülü M. (2018). Kentsel Dinamiklerin Sosyal Kentsel Veri Aracılığı ile Temsili ve Kentsel Tasarıma Yönelik Bir Arayüz Önerisi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilişim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 20. Kürkçüoğlu E. (2016). Etkileşim Arayüzü Olarak Meydanlar ve Yönetimi. Meydanlarda Tasarım, Yönetim ve Organizasyon Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 19 Ekim 2016, İstanbul, s:165-176.
• 21. Lynch K. (2019). Kent İmgesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 215 s.
• 22. Masters J. (2012). Environmental Design Research and the Design of Urban Open Space: A Study of Current Practice in Landscape Architecture. University of Massachusetts – Amherst Department of Landscape Architecture and Regional Planning, Masters Theses 1896-February 2014. Paper 928. http://scholarworks.umass.edu/theses/928
• 23. Nazifoğlu B. & Birer E. (2019). Yürünebilirlik Deneyiminin Alanya Üzerinden Okunması. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi.
• 24. Özbilen A. (2012). Kamusal Alanların Oluşturduğu Arayüzlerin, Fiziksel ve Kavramsal Niteliklerine Göre Berlin-Alexanderplatz Örneğinde İrdelenmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 25. Özsel S.B. (2009). Bina- Kentsel Mekân Arayüz Özelliklerinin Kentsel Yaya Mekânlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Tasarım Programı. İstanbul, 91 s.
• 26. Pektaş C. (2019). Hem Bir Vaad, Hem Bir Buhran: İstanbul’da Kentsel Eşikleri Aramak, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Tarihi, Teorisi ve Eleştirisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 27. PPS (2015). What Makes a Successful Place. Project for Public Space. https://www.pps.org/article/grplacefeat. Erişim Tarihi (07.12.2019).
• 28. Sanrı N. (2015). Mimari Paralaks Yorumuyla Mekân Kavramı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 131 s.
• 29. Şevik E. & Çalışkan O. (2018). Heterotopyanın Alansallığı: Heterotopolojinin Temel Mekânsal Koşulu Olarak Kentsel Eşikler. Değişen Kent, Mekân ve Biçim, Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 31 Ekim-22 Kasım 2018, İstanbul, s:889-909.
• 30. Topönder H.S. (2015). Bir İletişim Arayüzü Olarak Kent: İz Bırakma ve Haritalama, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 31. Uluengin Ö. (2011). Tüm Öteki’lerin Kenti. İdealkent Dergisi. Sayı 3: 130-141.
• 32. URL-1 (2018). https://www.pps.org/article/what-is-placemaking/, Erişim Tarihi: 07.12.2019
• 33. URL-2 (2020). https://tiyatromuzesi.org/drupal/tepebasi_dram_tiyatrosu.html /, Erişim Tarihi: 12.01.2020
• 34. URL-3 (2019). https://www.pps.org/article/11steps /, Erişim Tarihi: 24.11.2019