Çevre Tutkusunun, Yeşil Dönüştürücü Liderliğin ve Yeşil Örgüt İkliminin Çevreci Çalışan Davranışları Üzerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2022

Ömer Faruk Coşkun

Öz

Bu araştırmanın amacı, çevreci çalışan davranışları üzerinde çevre tutkusunun, yeşil örgüt ikliminin ve yeşil dönüştürücü liderliğin etkisini belirlemek ve çevreci çalışan davranışları ile yeşil dönüştürücü liderlik arasındaki ilişkide yeşil örgüt ikliminin aracılık rolünün olup olmadığını tespit etmektir. Bireysel bir unsur olarak çevre tutkusu, yönetsel bir unsur olarak yeşil dönüştürücü liderlik ve örgütsel bir unsur olarak yeşil örgüt iklimi çalışanların çevreci davranışlar göstermelerini etkileyen değişkenler olarak ele alınmış ve araştırma modeli ve hipotezler geliştirilmiştir. Araştırma verileri, basit rasgele örneklem yöntemi ile seçilen 244 bireyden çevrim içi anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma hipotezleri, pearson korelasyon analizi, regresyon analizi ve Sobel Testi ile test edilmiştir. Araştırma sonuçları; çevre tutkusunun, yeşil dönüştürücü liderliğin ve yeşil örgüt ikliminin çevreci çalışan davranışlarını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca araştırma sonuçları, yeşil örgüt ikliminin yeşil dönüştürücü liderlik ile çevreci çalışan davranışları arasındaki ilişkide tam aracılık rolünün olduğunu ortaya koymaktadır. Bu araştırma, örgütlerin sürdürülebilir çevre performansını iyileştirmeye yönelik yöneticilere önemli ipuçları sunmakta ve örgüt ortamında çevreci çalışan davranışlarını arttırmak için yapılması gerekenler konusunda onlara yol göstermektedir. Bu çalışmanın, yeşil örgütler konusunda ileriki yıllarda yapılacak araştırmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevreci Çalışan Davranışı, Çevre Tutkusu, Yeşil Dönüştürücü Liderlik, Yeşil Örgüt İklimi, Yeşil Örgüt

The Effect of Environmental Passion, Green Transformational Leadership, Green Organizational Climate on Employee Green Behaviors

Öz

The purpose of this research is to determine the effect of environmental passion, green organizational climate and green transformational leadership on employee green behaviors and to establish whether the green organizational climate has a mediating role in the relationship between employee green behaviors and green transformational leadership. Environmental passion as an individual factor, green transformational leadership as a managerial factor and green organizational climate as an organizational factor are considered as variables that affect the employee green behaviors and research model and hypotheses have been developed. Research data were collected from 244 individuals selected by simple random sampling method using online questionnaire technique. Research hypotheses were tested with Pearson correlation analysis, regression analysis and Sobel Test. The results of the research show that environmental passion, green transformational leadership and green organizational climate positively affect employee green behaviors. In addition, the results of the research present that the green organizational climate has a full mediating role in the relationship between green transformational leadership and employee green behaviors. This research provides important clues to managers to improve the sustainable environmental performance of organizations and guides them on what needs to be done to increase employee green behaviors in the organization. It is thought that this study will contribute to future research on green organizations.

Anahtar Kelimeler

Employee Green Behavior, Environmental Passion, Green Transformational Leadership, Green Organizational Climate, Green Organization

Kaynakça

• Abbas, A. A., & Al Hasnawi, H. H. (2021). The impact of environmental leadership on entrepreneurial success: The moderating role of green organizational behavior. Jurnal Pengurusan, 63, 1-15. https://doi.org/10.17576/pengurusan-2021-63-12
• Afsar, B., Badir, Y., & Kiani, U. S. (2016). Linking spiritual leadership and employee pro-environmental behavior: The influence of workplace spirituality, intrinsic motivation, and environmental passion. Journal of Environmental Psychology, 45, 79-88. http://dx.doi.org/10.1016/j.jenvp.2015.11.011
• Akandere, G. (2019). Çalışanların çevresel tutkusunun yeşil davranışları üzerindeki etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(04), 387-404.
• Andersson, L., Jackson, S. E., & Russell, S. V. (2013). Greening organizational behavior: An introduction to the special issue. Journal of Organizational Behavior, 34(2), 151-155. https://doi.org/10.1002/job.1854
• Beyazıt, E. & Yarım, S. (2020), Kırılgan Dünyanın Küresel Sorunu Çöp. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Biswas, S. R., Dey, M., Bhattacharjee, S., & Uddin, M. A. (2021). How does corporate environmental strategy contribute to voluntary environmental behavior? Influence of psychological green climate, firms’ size, and employees’ age. Sage Open, 11(1), 1-11. https://doi.org/10.1177/215824402110060
• Chen, Y. S. & Chang, C. H. (2012). The determinants of green product development performance: Green dynamic capabilities, green transformational leadership and green creativity. Journal of Business Ethics, 116, 107–119.
• Crucke, S., Servaes, M., Kluijtmans, T., Mertens, S., & Schollaert, E. (2021). Linking environmentally‐specific transformational leadership and employees' green advocacy: The influence of leadership integrity. Corporate Social Responsibility and Environmental Management. 1-15. https://doi.org/10.1002/csr.2208
• Erbaşı, A. (2019a). Yeşil örgütsel davranış ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Istanbul Management Journal, 86, 1-23. http://doi.org/10.26650/imj.2019.86.0001
• Erbaşı, A. (2019b). Çevrenin sürdürülebilirliğine örgütsel davranış yazınının yaratıcı katkısı: Yeşil örgütsel davranış. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi, May 2-4, in Şırnak, Türkiye
• Eroymak, S., İzgüden, D., & Erdem, R. (2018). Çalışanların yeşil davranışının kavramsal çerçevede incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 961-971.
• Graves, L. M., Sarkis, J., & Zhu, Q. (2013). How transformational leadership and employee motivation combine to predict employee proenvironmental behaviors in China. Journal of Environmental Psychology, 35, 81–91. http://doi:10.1016/j.jenvp.2013.05.002
• Hicklenton, C., Hine, D. W., & Loi, N. M. (2019). Can work climate foster pro-environmental behavior inside and outside of the workplace?. Plos One, 14(10), 1-13. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0223774
• Kerse, G., Maden, Ş., & Tartan Selçuk, E. (2021). Yeşil dönüştürücü liderlik, yeşil içsel motivasyon ve çalışanın yeşil davranışı: Ölçek uyarlama ve ilişki tespiti. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1574-1591. doi.org/10.20491/isarder.2021.1216
• Kura, K. M. (2016). Linking environmentally specific transformational leadership and environmental concern to green behaviour at work. Global Business Review, 17(3S), 1-14. https://doi.org/10.1177/0972150916631069
• Li, Z., Xue, J., Li, R., Chen, H., & Wang, T. (2020). Environmentally specific transformational leadership and employee’s pro-environmental behavior: The mediating roles of environmental passion and autonomous motivation. Frontiers in Psychology, 11(June), 1-13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01408
• Nakip, M. (2013). Pazarlamada Araştırma Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ng, L. P., Choong, Y. O., Tee, C. W., Kuar, L. S., Teoh, S. Y., & Chen, I. C. (2019). Green work climate and pro-environmental behaviour among academics: The mediating role of harmonious environmental passion. International Journal of Management Studies, 26(2), 77-97.
• Norton, T. A., Zacher, H., Parker, S. L., & Ashkanasy, N. M. (2017). Bridging the gap between green behavioral intentions and employee green behavior: The role of green psychological climate. Journal of Organizational Behavior, 38(7), 996-1015. https://doi.org/10.1002/job.2178
• Norton, T. A., Zacher, H., & Ashkanasy, N. M. (2012). On the importance of pro-environmental organizational climate for employee green behavior. Industrial and Organizational Psychology, 5(4), 497-500. https://doi.org/10.1111/j.1754-9434.2012.01487.x
• Norton, T. A., Zacher, H., & Ashkanasy, N. M. (2014). Organisational sustainability policies and employee green behaviour: The mediating role of work climate perceptions. Journal of Environmental Psychology, 38, 49-54. http://dx.doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.12.008
• Omarova, L., & Jo, S. J. (2022). Employee pro-environmental behavior: The impact of environmental transformational leadership and GHRM. Sustainability, 14, 1-18. https://doi.org/10.3390/su14042046
• Ones, D. S., & Dilchert, S. (2012). Environmental sustainability at work: A call to action. Industrial and Organizational Psychology, 5(4), 444-466.
• Özalp, Ö., & Erbaşı, A. (2021). Yeşil örgüt iklimi algısının yeşil örgütsel davranış üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 22(1), 43-73. https://doi.org/10.24889/ifede.768115
• Peng, J., Yin, K., Hou, N., Zou, Y., & Nie, Q. (2020). How to facilitate employee green behavior: The joint role of green transformational leadership and green human resource management practice. Acta Psychologica Sinica, 52(9), 1105-1120. https://dx.doi.org/10.3724/SP.J.1041.2020.01105
• Robertson, J. L., & Barling, J. (2013). Greening organizations through leaders' influence on employees' pro‐environmental behaviors. Journal of organizational behavior, 34(2), 176-194. https://doi.org/10.1002/job.1820
• Saifulina, N., & Carballo‐Penela, A. (2017). Promoting sustainable development at an organizational level: An analysis of the drivers of workplace environmentally friendly behaviour of employees. Sustainable Development, 25(4), 299-310. https://doi.org/10.1002/sd.1654
• Saleem, M., Qadeer, F., Mahmood, F., Han, H., Giorgi, G., & Ariza-Montes, A. (2021). Inculcation of green behavior in employees: A multilevel moderated mediation approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 1-21. https://doi.org/10.3390/ijerph18010331
• Sembiring, M. J., Eliyana, A., ve Ningrum, L. S. W. (2020). Effect of workplace spirituality on pro-environmental behaviour mediated by environmental passion. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(11), 1282-1290.
• Sönmez, R. V. (2020). Okul yöneticilerinin yeşil örgütsel davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1107-1119.
• Wang, X., Zhou, K., & Liu, W. (2018) Value congruence: A study of green transformational leadership and employee green behavior. Frontiers in Psychology. 9(October), 1-8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01946
• Xiao, J., Mao, J. Y., Huang, S., & Qing, T. (2020). Employee-organization fit and voluntary green behavior: a cross-level model examining the role of perceived insider status and green organizational climate. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 1-18. https://doi.org/10.3390/ijerph17072193
• Yiğit, B. (2017). Örgütsel davranışta yeni bir yaklaşım: Yeşil işgören davranışı. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 1(1), 67-70.
• Yiğit, B. (2022). Yeşil örgütsel davranış alanındaki makalelerin kategorik olarak incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(1), 189-196.
• Yin, C., Ma, H., Gong, Y., Chen, Q., & Zhang, Y. (2021). Environmental CSR and environmental citizenship behavior: The role of employees’ environmental passion and empathy. Journal of Cleaner Production, 320, 128751, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.128751