The impact of globalization on the administration of treasury real estates

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 21 - 43, 28.12.2023

Mustafa Özkayalar

Öz

This study focuses on the effects of globalization and the dynamics it creates on Treasury real estate. The boundaries of public policy on Treasury real estate in Turkey cannot be easily drawn. While there are no direct and comprehensive legal regulations for the administration of Treasury real estates until 2000s, it is seen that new structural/legal regulations have been made in the process that can be linked to the effects of globalization in Turkey. Important regulations have been made both legally and institutionally in line with aim of bringing the Treasury real estates into economy in short, medium and long term. In this study, descriptive and historical research methods are used. Legal regulations regarding Treasury real estates are included in the study when appropriate. Annual Activity Reports of the General Directorate of National Real Estate are examined. Through legal regulations, it is observed that significant structural and functional changes have occurred. One of the main claims of this study is that, with the effects of globalization, Treasury real estate begin to attract attention as a public resource and a radical change is experienced in its management. The changes in the intensity of management of Treasury real estate due to the impact of globalization are explained. In this study, it is discovered that with target of integration of treasury real estate into the economy, there is an increase in transactions of renting, establishment of right of easement and sales, thus in income. It is also observed that information technologies are used effectively in real estate management in this process,

Anahtar Kelimeler

Globalizations, Rentings, Selling., Treasury real estates, Establishment of easements rights

Küreselleşmenin hazine taşınmazlarının yönetimine etkileri

Öz

Küreselleşme ve onun yarattığı dinamiklerin Hazine taşınmazları üzerindeki etkileri bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Türkiye’de Hazine taşınmazları ile ilgili kamu politikasının sınırlarını çizmek kolay değildir. Hazine taşınmazlarının idaresine yönelik 2000’li yıllara kadar doğrudan ve kapsamlı yasal düzenleme yok iken küreselleşmenin Türkiye’de etkileriyle ilişkilendirilebilecek süreçte yeni yapısal/yasal düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir. Bu çerçevede, Hazine taşınmazlarının kısa, orta ve uzun vadede ekonomiye kazandırılması hedefi doğrultusunda gerek hukuki gerekse kurumsal açıdan önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada, betimsel ve tarihsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Taşınmazlara ilişkin yasal düzenlemelere de yeri geldikçe çalışmada yer verilmiştir. Milli Emlak Genel Müdürlüğü (MEGM) Yıllık Faaliyet Raporları incelenmiştir. Yasal düzenlemelerle birlikte, yapısal ve işlevsel olarak önemli değişimlerin gerçekleştiği görülmektedir. Araştırmanın temel iddialarından biri, küreselleşmenin etkileriyle devlet anlayışında yaşanan değişimler sonucu Hazine taşınmazlarının bir kamu kaynağı olarak dikkat çekmeye başladığı ve yönetiminde köklü bir değişimin yaşandığıdır. Araştırma, bu değişim ve dönüşüm sürecinin Hazine taşınmazlarının yönetimi boyutunda nasıl gerçekleştiğini ve etkilerini ortaya koymaya çalışmaktadır. Küreselleşmenin etkisiyle Hazine taşınmazlarının yönetim işlemlerinin yoğunluğunda meydana gelen değişimler açıklanmaktadır. Bu çalışmada, küreselleşmenin etkisiyle Hazine taşınmazlarını ekonomiye kazandırmanın ana hedef olarak belirlendiği; bu hedef doğrultusunda kira, irtifak hakkı tesisi ve satış işlemlerinde, dolayısıyla gelirlerde artış olduğu, bilgi teknolojilerinin etkin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Hazine taşınmazları, irtifak hakkı tesisi, kiralama, satış.

Kaynakça

• 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2018). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanunu (1969). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (1994). https://www.mevzuat.gov.tr/#mulga (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 2006-2008 Dönemi Orta Vadeli Mali Plan (2005). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2006-2008 Orta vadeli mali plan. https://www.sbb.gov.tr/orta-vadeli-programlar/ (Erişim Tarihi:10.01.2020)
• 2009-2011 Dönemi Orta Vadeli Mali Plan (2008). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2009-2011 Orta vadeli mali plan. https://www.sbb.gov.tr/orta-vadeli-programlar/ (Erişim Tarihi:10.01.2020)
• 324 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği (2009). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun (1994). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4698 sayılı Konut Müsteşarlığının Kurulması ve Arsa Ofisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2001). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması hakkında Kanun (2001). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (2002). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4749 Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (2002). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 4875 Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanun (2003). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanun (2003). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 543 sayılı KHK (1993). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21970_1.pdf (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (2019). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2018). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 10.01.2023)
• Akdeniz, İ. (2010). Kamu mali yönetimi reformunda strateji geliştirme birimleri. Maliye Dergisi (159), 463-475.
• Ataay, F., & Ergül A. (2008). Devletin yeniden yapılandırılması ve yerelleşme. İktisat Dergisi (500), 30-38.
• Bahçe, A.B., & Gümüş, Ö. (2014). Neoliberalizm ekseninde ecrimisil gelirleri üzerine bir inceleme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar (51), 71-83.
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi (32), 25-35. http://www.mfa.gov.tr/data/kutuphane/yayinlar/ekonomiksorunlardergisi/sayi32/firatbayar.pdf (Erişim tarihi: 10.01.2019)
• Capital (2002). Kamudaki örnek proje. https://www.capital.com.tr/sektorler/teknoloji/kamudaki-ornek-proje (Erişim tarihi: 01.10.2023)
• Cebeci, İ. (2011). Küreselleşme yaklaşımları kapsamında küreselleşme sürecinin tarihsel değerlendirmesi. Sosyoloji Konferansları Dergisi (43), 359-385.
• Çelik, K. (2009, Mayıs). Hazine taşınmazlarının değerlemesi ve türkiye ekonomisine etkilerinin irdelenmesi. MMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye harita bilimsel ve teknik kurultayı bildirileri, Ankara. http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/b921944c8c45318_ek.pdf (Erişim Tarihi:10.05.2017)
• Çetin, B.N. (2008). Siyasi küreselleşme bağlamında ulus devlet tartışmaları. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları 7(1), 177-182.
• Çukurçayır, M.A., & Eroğlu, T. (2004). Yerel yönetimlerde yeniden yapılanmaya farklı bir yaklaşım: verimlilik ve başarı karnesi. Sayıştay Dergisi (53), 41-67.
• Das, D.K. (2004). The economic dimension of globalization. New York: Palgrave Macmillan.
• DPT (1995). 7. Beş yıllık kalkınma planı. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• DPT (2000). 8. Beş yıllık kalkınma planı küreselleşme özel ihtisas komisyonu raporu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Ekren, G. (2008). İktisadi küreselleşme süreci içinde ülkelerarası kaynak aktarım mekanizmalarının analizi; Türkiye örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ener, M., & Demircan, E. (2007). Müdahaleci devlet anlayışının erozyonu: İktisat ve maliye politikalarında değişim-Türkiye örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2007(2), 205-234.
• Enlil Z.M. (2000). Yeniden işlevlendirme ve soylulaştırma: Bir sınıfsal proje olarak eski kent merkezlerinin ve tarihi konut dokusunun yeniden ele geçirilmesi. Domus m (8), 46-49.
• Farazmand, A. (2001). Küreselleşme ve kamu yönetimi (Çev. S. Kaygalak). Mülkiye Dergisi 25(225), 259-262.
• Gill, S. (2000). The constitution of global capitalism. Paper presented to a Panel: The Capitalist World, Past and Present at the International Studies Association Annual Convention, Los Angeles. http://stephengill.com/news/wp-content/uploads/Gill-2000-Constitution-of-Global-Capitalism.pdf (Erişim tarihi: 10.01.2019)
• Güler B.A. (2003, 3 Mart). Devlette reform. Mimarlar Odası Ankara Şubesi Konferansı, 2003, 1-24.
• Güler, C. (2006). Özelleştirmenin ekonomik boyutu, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Sedaş örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Güngör, G. (2012). Tarihi açıdan Türkiye’de özelleştirme uygulamalarının değerlendirilmesi. Sakarya İktisat Dergisi 1(2), 100-119.
• Güzelsarı, S. (2003). Küresel kapitalizmin anayasası: GATS. Praksis (9), 117-142.
• Harris, R. (1993). Globalization, Trade, and Income. Canadian Journal of Economics XXVI(4), 1-22.
• Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik (2023). https://www.mevzuat.gov.tr (Erişim tarihi: 10.01.2023)
• Held, D., Mcgrew A., Goldblatt D., & Perraton J. (1999). Global transformations: Politics, economics and culture. Stanford: Stanford University Press.
• Jessop, B. (1994). Post-Fordism and the state. A. Amin (Ed.), Post-Fordism: A Reader (ss. 251-280). Oxford: Blackwell.
• Kanca, O.C. (2017). 5018 Sayılı Kanun üzerine bir değerlendirme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5(2), 493-505.
• Kara, D. (2017). Türkiye’de hazine taşınmazlarının ekonomik kalkınma üzerindeki rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karaçor, Z. ve Alptekin, V. (2006). 1980 sonrası istikrar politikaları ışığında Türkiye ekonomisinin trend analizi yardımıyla değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 6(11), 306-342.
• Kardeş, S. (2010). Milli emlak. Ankara: Milli Emlak Kontrolörleri Derneği Yayını.
• Kartal, Ç. (2016). Küreselleşme sürecinin devlet yapısı üzerine etkileri. Ankara Barosu Dergisi 2, 287-327.
• Kılıç, H. (2010). Küreselleşme sürecinde değişim ve devlet Türkiye örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Kılıçaslan, H. (2013). Küreselleşmenin türkiye’deki kentsel kamu hizmetlerinin arzı ve finansman yöntemleri üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Köse, Ö. (2003). Küreselleşme sürecinde devletin yapısal ve işlevsel dönüşümü. Sayıştay Dergisi (49), 3-46.
• Kurtuluş, H. (2005). Kentsel dönüşüm: Toplumsal dışlama, yok sayma. http://bianet.org/bianet/siyaset/65506-kentsel-donusum-toplumsal-dislama-yok-saymaw (Erişim Tarihi:05.05.2017)
• Kuşgöz, C. (2016). Hazine taşınmazlarının yönetim şekilleri ve değerlemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• MEGM (2006). 2005 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2007). 2006 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2008). 2007 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2009). 2008 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2010). 2009 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2011). 2010 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2012). 2011 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2013). 2012 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2014). 2013 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2015). 2014 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2016). 2015 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2017). 2016 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2018). 2017 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2019). 2018 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2020). 2019 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2021). 2020 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2022). 2021 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• MEGM (2023). 2022 Yıllı Faaliyet Raporu. Ankara: Milli Emlak Genel Müdürlüğü. https://milliemlak.csb.gov.tr/faaliyet-raporlari-i-93111 (Erişim Tarihi:05.05.2023)
• Modelski, G. (2005). Küresel politikanın uzun döngüsü ve ulus- devlet. Uluslararası İlişkiler 2(7), 3-30. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (2023). Türkiye’de özelleştirme. https://www.oib.gov.tr/turkiyede-ozellestirme (Erişim tarihi: 01.11.2023)
• Petras, J., & Veltmeye, H. (2001). Globalization unmasked: Imperialism in the twenty-first century. London: Zed Books Ltd.
• Sarıyıldız, O. (2008). Küreselleşme sürecinin ulus-devlet üzerine etkileri ve Türkiye. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Şahin, K. (2006). Türkiye’de küreselleşme tartışmaları ışığında ulus devlete bakış. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Şimşek, H.A. (2007). Türkiye’de 2000 sonrasında uygulanan istikrar programlarının kamu maliyesine etkileri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 44(512), 52-68.
• TBMM 302 Nolu Komisyon Raporu (2003). 5018 sayılı Kanun gerekçesi. Ankara: TBMM. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_erisim.Giris (Erişim Tarihi:10.01.2019)
• TBMM 698 Nolu Komisyon Raporu (2001). 4698 sayılı Kanun gerekçesi. Ankara: TBMM. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_erisim.Giris (Erişim Tarihi:10.01.2019)
• TBMM 720 sayılı Komisyon Raporu (1994). 4046 sayılı Kanun gerekçesi. Ankara: TBMM. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_erisim.Giris (Erişim Tarihi:05.05.2017)
• TBMM 733 Nolu Komisyon Komisyon Raporu (2001). 4706 sayılı Kanun gerekçesi. Ankara: TBMM. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_erisim.Giris (Erişim Tarihi:10.01.2019)
• TBMM Plan ve Bütçe Komisyon Raporu (1994). 543 KHK gerekçesi. Ankara: TBMM. https://www2.tbmm.gov.tr/d26/1/1-0212.pdf (Erişim Tarihi:05.05.2017)
• Thompson, G. (1999). Introduction: Situating globalization. International Social Science Journal 51 (160), 139-152.
• Uçkaç, A. (2010). Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları ve sosyo-ekonomik yansımaları. Maliye Dergisi (158), 422-430.
• Winham, R. (1996). International Trade Policy in a Globalizing Economy. International Journal, 51 (4), No. 4, 638-650.
• Yaman, M. (2010). Türkiye’deki uygulamalar bağlamında kentsel dönüşümün yeniden kavramsallaştırılması. Toplum ve Demokrasi 4(8-9-10), 119-128.
• Yıldırım, İ. (2016). Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından yapılan tespit işlemlerinin etkinlik ve verimlilik kavramları açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, S. (2011). Küreselleşme sürecinde uluslararası kuruluşların ulus devletlerin ekonomik ve siyasal yapılarına etkileri: Türkiye örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Zararsız, M.E. (1998). Devlet egemenliği kavramı ve insan haklarının korunması. Liberal Düşünce Dergisi 3(12), 23–35.