Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Climate change performance in energy supply chains: A case study of firms in the BIST Electricity Index

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 59 - 80, 27.12.2024

Öz

In the current context, where the consequences of climate change are becoming increasingly evident, the critical importance of initiatives focused on mitigating climate change is progressively being acknowledged. Particularly for supply chains, such as the energy supply chain, which are intricately intertwined with the dynamics of climate change, the importance of these efforts has become increasingly critical. Therefore, this study aims to explore the perspectives of businesses within the energy supply chain on climate change, as well as to examine their climate change performance. The study is structured into two phases. In the initial phase, the corporate websites of thirty-two companies listed in the BIST Electricity Index, along with their corporate policies and reports disclosed on these websites, were analyzed using content analysis methodology based on the climate change disclosure index. In the second phase, the climate change performance of the companies was evaluated using Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) techniques, and the companies were ranked based on their performance. The CRITIC and ARAS methods were employed to evaluate the climate change performance of the companies. The CRITIC method was used to weight the criteria, while the ARAS method was employed to rank the companies based on their climate change performance. In constructing the decision matrix, items related to climate change from the GRI standards were utilized. Among the thirty-two companies, four that prepared their integrated reports, annual reports, and sustainability reports in accordance with GRI standards and contained common data were included in the climate change performance evaluation. An examination of the content analysis results revealed that approximately one-fifth of the thirty-two companies featured climate change on their corporate websites, while around one-tenth had developed policies addressing climate change. It was found that approximately one-third of the thirty-two companies included in the analysis did not address climate change in any of the policies under review. The most significant criteria were identified as GRI 305-5: Reduction of greenhouse gas emissions, and GRI 305-1: Direct (Scope 1) greenhouse gas emissions.

Etik Beyan

We have followed all the rules specified under the "Regulation on Scientific Research and Publication Ethics of Higher Education Institutions" in this study. In the study, no data requiring Ethical Committee approval related to the study were obtained.

Destekleyen Kurum

The study has not been supported by any institution.

Kaynakça

  • Ahmad, N. N. N., & Hossain, D. M. (2015). Climate change and global warming discourses and disclosures in the corporate annual reports: A study on the Malaysian companies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 172, 246-253.
  • Akenerji Elektrik Üretim A. Ş. (2024). Akenerji Entegre Faaliyet Raporu 2023. https://www.akenerji.com.tr/Dosya/Dokuman/Akenerji_Entegre_2023_25-04-24.pdf (Erişim tarihi: 25.05. 2024)
  • Alparslan, U. (2022). Energy independence only comes with clean. https://ember-climate.org/insights/research/energy-independence-only-comes-with-clean/#supporting-material (Erişim tarihi: 15.05. 2024)
  • Alrazi, B., & Husin, N. M. (2016). Institutional governance framework for determining carbon-related accounting practices: An exploratory study of electricity generating companies in Malaysia. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 32(2016), 012063, 1-6.
  • Altıntaş, F. F. (2021a). Measuring the climate change protection performance of G20 group countries with ROV and MAUT methods. Journal of Current Researches on Social Sciences, 11(1), 147-166.
  • Altıntaş, F. F. (2021b). G7 grubu ülkelerin iklim değişikliği koruma performanslarının CODAS ve EDAS yöntemleri ile incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 16(4), 1181-1201.
  • Ataman Gökçen, B., & Kayacan, A. (2024). BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksinde yer alan otomotiv şirketlerinin çevresel sürdürülebilirlik performanslarının içerik analizi ile değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 19(61), 77-94.
  • Aydem Yenilenebilir Enerji A.Ş. (2024). Aydem Yenilenebilir Enerji 2023 Entegre Faaliyet Raporu. https://yatirimciiliskileri.aydemyenilenebilir.com.tr/finansal-bilgiler/faaliyet-raporlari (Erişim tarihi: 25.05.2024)
  • Balezentiene, L., & Kusta, A. (2012). Reducing greenhouse gas emissions in grassland ecosystems of the central Lithuania: Multi‐criteria evaluation on a basis of the ARAS method. The Scientific World Journal, 2012(1), 908384, 1-11.
  • Barik, E., & Deste, M. (2024). Tedarik zinciri yönetiminde Paris İklim Anlaşması’nın etkilerinin sürdürülebilirlik raporları üzerinden analizi: Beyaz eşya sektöründen örnekler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 48, 339-359.
  • Belal, A. R., Kabir, M. R., Cooper, S., Dey, P., Khan, N. A., Rahman, T., & Ali, M. (2010). Corporate environmental and climate change disclosures: Empirical evidence from Bangladesh. Research in Accounting in Emerging Economies, 10, 145-167.
  • Braasch, A., & Velte, P. (2023). Climate reporting quality following the recommendations of the task force on climate‐related financial disclosures: A focus on the German capital market. Sustainable Development, 31(2), 926-940.
  • Carroll, M. (2024). Japanese climate capitalism? Toward an understanding of industry’s changing attitudes toward climate change mitigation in Japan. The Japanese Political Economy, 50(2), 185–206.
  • CDP Türkiye (2024). CDP Climate Change and Water Report 2023 https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/sites/cdpturkey.sabanciuniv.edu/files/cdp-turkiye-2023-rapor.pdf (Erişim tarihi: 15.05.2024).
  • Consus Enerji İşletmeciliği ve Hizmetleri A.Ş. (b.t.). İklim değişikliği ve enerji. https://consusenerji.com.tr/surdurulebilirlik/ (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • Cooke, T. E. (1989). Voluntary corporate disclosure by Swedish companies. Journal of International Financial Management & Accounting, 1(2), 171-195.
  • de Grosbois, D., & Fennell, D. A. (2022). Determinants of climate change disclosure practices of global hotel companies: Application of institutional and stakeholder theories. Tourism Management, 88, 104404, 1-16.
  • Demirel, B., & Yılmaz, K. (2019). The evaluation of green supply chain management efforts of Turkish firms. Beykoz Akademi Dergisi, Özel Sayı, 159-171.
  • Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
  • Enerjisa Enerji A.Ş. (b.t.). Gezegen için etki. https://m.enerjisa.com.tr/tr/surdurulebilirlik/gezegen-icin-etki (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • EPA (2023). Climate change impacts on energy https://www.epa.gov/climateimpacts/climate-change-impacts-energy#:~:text=The%20energy%20sector%20is%20the,Basics%20of%20Climate%20Change%20page (Erişim tarihi: 8.05.2024).
  • Fallahpour, A., Wong, K. Y., Rajoo, S., & Mardani, A. (2020). An integrated fuzzy carbon management-based model for suppliers’ performance evaluation and selection in green supply chain management. International Journal of Fuzzy Systems, 22, 712-723.
  • Fidan, M. E., Torun, N. K., & Türkyılmaz, S. (2023). Türkiye’deki işletmelerin entegre raporlarının Paris İklim Antlaşması kabulü sonrası değerlendirilmesi: Çimento sektörü örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26), 418-439.
  • Galata Wind Enerji A. Ş. (b.t.). İklim değişikliği. https://www.galatawindenerji.com/surdurulebilirlik/iklim-degisikligi/iklim-degisikligi-yonetim-yaklasimi (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • Ghadge, A., Wurtmann, H., & Seuring, S. (2020). Managing climate change risks in global supply chains: a review and research agenda. International Journal of Production Research, 58(1), 44-64.
  • Global Sustainability Standards Board (2023). GRI topic standard project for climate change – climate change exposure draft. https://www.globalreporting.org/media/lcznznf0/gri-topic-standard-project-for-climate-change-exposure-draft.pdf (Erişim tarihi: 20.05.2024).
  • Goswami, S. S., & Behera, D. K. (2021). Solving material handling equipment selection problems in an industry with the help of entropy integrated COPRAS and ARAS MCDM techniques. Process Integration and Optimization for Sustainability, 5(4), 947-973.
  • GRI Standards (2021). Consolidated set of the GRI Standards 2021. https://www.amauni.org/wp-content/uploads/2022/03/Set-of-GRI-Stnds-2021.pdf (Erişim tarihi: 5.07.2024).
  • Gupta, V., & Jayant, A. (2021). A novel hybrid MCDM approach followed by fuzzy DEMATEL-ANP-TOPSIS to evaluate low carbon suppliers. Joint Journal of Novel Carbon Resource Sciences & Green Asia Strategy, 8(3), 544-555.
  • Gümüş, S. B. (2024). Türkiye elektrik görünümü 2024. https://ember-climate.org/tr/analizler/ara%C5%9Ft%C4%B1rma/turkiye-elektrik-gorunumu-2024/ (Erişim tarihi: 11.05.2024).
  • Gürler, H. E. (2024). Avrupa Birliği ülkelerinin iklim değişikliğine uyum performanslarının bütünleşik MEREC-MOORA yaklaşımıyla değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2), 366-393.
  • Harrison, G. P., & Wallace, A. R. (2005). Climate sensitivity of marine energy. Renewable Energy, 30(12), 1801-1817.
  • Haque, S., & Deegan, C. (2010). Corporate climate change‐related governance practices and related disclosures: Evidence from Australia. Australian Accounting Review, 20(4), 317-333.
  • Hsieh, Y. C. (2012). Hotel companies' environmental policies and practices: A content analysis of their web pages. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 24(1), 97-121.
  • Hsu, C. W., Kuo, T. C., Chen, S. H., & Hu, A. H. (2013). Using DEMATEL to develop a carbon management model of supplier selection in green supply chain management. Journal of Cleaner Production, 56, 164-172.
  • Hsu, C. W., Kuo, R. J., & Chiou, C. Y. (2014). A multi-criteria decision-making approach for evaluating carbon performance of suppliers in the electronics industry. International Journal of Environmental Science and Technology, 11, 775-784.
  • Huang, F. (2022). Low‐carbon supplier selection using fuzzy AHP and goal programming approach. Discrete Dynamics in Nature and Society, 2022(1), 3115490, 1-10.
  • Ihlen, Ø. (2009). Business and climate change: the climate response of the world's 30 largest corporations. Environmental Communication, 3(2), 244-262.
  • Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y., & Bahraminasab, M. (2012). A framework for weighting of criteria in ranking stage of material selection process. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58, 411-420.
  • Jean-Baptiste, P., & Ducroux, R. (2003). Energy policy and climate change. Energy policy, 31(2), 155-166. Kamuyu Aydınlatma Platformu (b.t.). Endeksler. https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler (Erişim tarihi: 4.04.2024).
  • Kara, M. A. (2023, Ekim). G20 ülkelerinin iklim değişikliği performanslarının bütünleşik MEREC ve EVAMIX yöntemleriyle incelenmesi. İçinde I. Demirtaş ve M. A. Kara (Edl.), II. Uluslararası Çevre, Enerji ve Ekonomi Kongresi (s.12). Giresun.
  • Kavut, L. (2010). Kurumsal yönetim, kurumsal sosyal sorumluluk ve çevresel raporlama: İMKB 100 şirketlerinin çevresel açıklamalarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66), 9-43.
  • Keleş, N., & Ersoy, N. (2023). Analyzıng climate change performance over the last five years of G20 countries using a Multi-Criteria Decision-Making framework. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 24(2), 13-34.
  • Khalid, F., Ye, Z., Voinea, C. L., & Naveed, K. (2022). Carbon disclosure project: Chinese chief executive officer background and corporate voluntary climate change reporting. Carbon Management, 13(1), 321-336.
  • Kılıç, M., & Kuzey, C. (2019). Determinants of climate change disclosures in the Turkish banking industry. International Journal of Bank Marketing, 37(3), 901-926.
  • Kouloukoui, D., Sant'Anna, Â. M. O., da Silva Gomes, S. M., de Oliveira Marinho, M. M., de Jong, P., Kiperstok, A., & Torres, E. A. (2019). Factors influencing the level of environmental disclosures in sustainability reports: Case of climate risk disclosure by Brazilian companies. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(4), 791-804.
  • Kuo, R. J., Hsu, C. W., & Chen, Y. L. (2015). Integration of fuzzy ANP and fuzzy TOPSIS for evaluating carbon performance of suppliers. International Journal of Environmental Science and Technology, 12, 3863-3876.
  • Köse, E., Aksoy, E. & Gürbüz, C. (2024). An analysis of climate change performances of the G-20 countries. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 8(1),75-102.
  • Lombardi, R., Schimperna, F., Paoloni, P., & Galeotti, M. (2022). The climate-related information in the changing EU directive on non-financial reporting and disclosure: First evidence by Italian large companies. Journal of Applied Accounting Research, 23(1), 250-273.
  • Molchanova, T. K., Yashalova, N. N., & Ruban, D. A. (2020). Environmental concerns of Russian businesses: Top company missions and climate change agenda. Climate, 8(4), 56, 1-11.
  • Nema, P., Nema, S., & Roy, P. (2012). An overview of global climate changing in current scenario and mitigation action. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(4), 2329-2336.
  • Nobanee, H., & Ellili, N. (2016). Corporate sustainability disclosure in annual reports: Evidence from UAE banks: Islamic versus conventional. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55, 1336-1341.
  • Odu, G. O. (2019). Weighting methods for multi-criteria decision making technique. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 23(8), 1449-1457.
  • Olabi, A. G., & Abdelkareem, M. A. (2022). Renewable energy and climate change. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 158, 112111, 1-7.
  • Öktem, B. (2020). Sera gazı emisyon muhasebesi ve raporlamasının GRI 305: Emisyon standardı çerçevesinde incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 186-211.
  • Özbektaş, S., Şenel, M. C., & Sungur, B. (2023). Dünyada ve Türkiye’de yenilenebilir enerji durumu ve kurulum maliyetleri. Mühendis ve Makina, 64(711), 317-351.
  • Pang, Q., Yang, T., Li, M., & Shen, Y. (2017). A fuzzy‐grey multicriteria decision making approach for green supplier selection in low‐carbon supply chain. Mathematical Problems in Engineering, 2017(1), 9653261, 1-9.
  • Prado‐Lorenzo, J. M., Rodríguez‐Domínguez, L., Gallego‐Álvarez, I., & García‐Sánchez, I. M. (2009). Factors influencing the disclosure of greenhouse gas emissions in companies world‐wide. Management Decision, 47(7), 1133-1157.
  • Puška, A., Hodžić, I., Štilić, A., & Murtič, S. (2024). Evaluating European Union countries on climate change management: A fuzzy MABAC approach to the Climate Change Performance Index. J. Green Econ. Low-Carbon Dev, 3(1), 15-25.
  • Sanlı, B. (2018). Enerji 101- Birimler ve Akışlar https://www.dunyaenerji.org.tr/wp-content/uploads/2018/09/Enerji101-1Sunum.pdf (Erişim tarihi: 2.07.2024).
  • Shaw, K., Shankar, R., Yadav, S. S., & Thakur, L. S. (2012). Supplier selection using fuzzy AHP and fuzzy multi-objective linear programming for developing low carbon supply chain. Expert systems with applications, 39(9), 8182-8192.
  • Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri Araştırma Geliştirme Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. (2024). Smart Güneş Teknolojileri Sürdürülebilirlik Raporu 2023. https://smartsolar.com.tr/pdf/Smart-Gunes-Teknolojileri-2023-Surdurulebilirlik-Raporu.pdf (Erişim tarihi: 1.07.2024).
  • Stechemesser, K., Endrikat, J., Grasshoff, N., & Guenther, E. (2015). Insurance companies’ responses to climate change: Adaptation, dynamic capabilities and competitive advantage. The Geneva Papers on Risk and Insurance-Issues and Practice, 40, 557-584.
  • Sun, Y., Zhu, S., Wang, D., Duan, J., Lu, H., Yin, H., … Guan, D. (2024). Global supply chains amplify economic costs of future extreme heat risk. Nature, 627(8005), 797-804.
  • Siksnelyte-Butkiene, I., Karpavicius, T., Streimikiene, D., & Balezentis, T. (2022). The achievements of climate change and energy policy in the European Union. Energies, 15(14), 5128, 1-17.
  • Şen, Ö. L. (2013, Haziran). Türkiye'de iklim değişikliğinin bütünsel resmi. İçinde A. Öztopal, B. Yerli ve Z. Şen (Edl.), Türkiye'de iklim değişikliği kongresi (s. 3-5). İstanbul.
  • Şen, Z. (2022). İklim değişikliği ve Türkiye. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 1(1), 1-19.
  • T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2024). Elektrik. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik#:~:text=2023%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20elektrik%20%C3%BCretimimizin%2C%20%36,g%C3%BCc%C3%BC%20107.959%20MW'a%20ula%C5%9Fm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r (Erişim tarihi: 1.05.2024).
  • TÜİK (2023). Sera gazı emisyon istatistikleri, 1990-2021 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672 (Erişim tarihi: 16.03.2024).
  • UnitConverters.net (b.t.). Convert Kilowatt-hour to Gigajoule. https://www.unitconverters.net/energy/kilowatt-hour-to-gigajoule.htm (Erişim tarihi: 10.07.2024).
  • United Nations Environment Programme (2023). Emissions gap report 2023: Broken record – temperatures hit new highs, yet world fails to cut emissions (again). Nairobi. https://www.unep.org/emissions-gap-report-2023 (Erişim tarihi: 15.06.2024).
  • Wang, B., Liang, X. J., Zhang, H., Wang, L., & Wei, Y. M. (2014). Vulnerability of hydropower generation to climate change in China: Results based on Grey forecasting model. Energy Policy, 65, 701-707.
  • Wilbanks, T., Bhatt, V., Bilello, D., Bull, S., Ekmann, J., Horak, W., … Scott, M. J. (2008). Effects of climate change on energy production and use in the United States. US Department of Energy Publications, 12.
  • World Economic Forum (2024). The Global Risks Report 2024. https://digitalnetworkalkas.com/files/pdfs/rapor_pdf/1706529046_wef_the_global_risks_report_2024.pdf (Erişim tarihi: 10.03.2024).
  • Yalçın, N., & Karakaş, E. (2019). Kurumsal sürdürülebilirlik performans analizinde CRITIC-EDAS yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34(4), 147-162.
  • Yalew, S. G., van Vliet, M. T., Gernaat, D. E., Ludwig, F., Miara, A., Park, C., … Van Vuuren, D. P. (2020). Impacts of climate change on energy systems in global and regional scenarios. Nature Energy, 5(10), 794-802.
  • Yıldırım, B. F. (2015). Çok kriterli karar verme problemlerinde ARAS yöntemi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 285-296.
  • Yüksel, I. (2008). Global warming and renewable energy sources for sustainable development in Turkey. Renewable energy, 33(4), 802-812.
  • Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making. Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.
  • Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. The Scientific World Journal, 2014(1), 797814, 1-7.
  • Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. (2024). Zorlu Enerji 2023 Entegre Faaliyet Raporu. https://www.zorluenerji.com.tr/uploads/pdf/pdflist/entegre-faaliyet-raporu-2023.pdf (Erişim tarihi: 25.05.2024).
  • Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. (b.t.). Emisyonların azaltılması ve iklim koruma. https://www.zorluenerji.com.tr/tr/surdurulebilirlik/yatirim-ve-uretim/emisyonlarin-azaltilmasi-ve-iklim-koruma (Erişim tarihi: 5.04.2024).

Enerji tedarik zincirlerinde iklim değişikliği performansı: BİST Elektrik Endeksi işletmeleri örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 59 - 80, 27.12.2024

Öz

İklim değişikliğinin etkilerini daha çok hissettiğimiz günümüzde, iklim değişikliğini azaltmaya yönelik çabaların önemi artmaktadır. Özellikle enerji tedarik zinciri gibi, iklim değişikliği ile karmaşık bir ilişki içinde olan tedarik zincirleri için bu çabalar daha da kritik hale gelmektedir. Bu sebeple çalışmada, enerji tedarik zincirinde yer alan işletmelerin iklim değişikliğine bakış açıları ve iklim değişikliği performanslarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada örneklem olarak seçilen BIST Elektrik Endeksi’nde yer alan otuz iki işletmenin kurumsal internet siteleri, internet sitelerinde yer verdikleri kurumsal politikaları ve raporları iklim değişikliği açıklama indeksi kullanılarak içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. İkinci aşamada, işletmelerin iklim değişikliği performansları Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) teknikleri ile hesaplanmış ve işletmeler performanslarına göre sıralanmıştır. İşletmelerin iklim değişikliği performanslarının hesaplanmasında CRITIC ve ARAS yöntemleri tercih edilmiştir. Kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde CRITIC yöntemi, işletmeleri iklim değişikliği performanslarına göre sıralamak için ARAS yöntemi kullanılmıştır. Karar matrisi oluşturulurken GRI standartlarında iklim değişikliğine ilişkin maddeler temel alınmıştır. Otuz iki işletme içinde entegre raporlarını/ faaliyet raporlarını ve sürdürülebilirlik raporlarını GRI standartlarına göre hazırlayan ve ortak bilgilerin bulunduğu dört işletme iklim değişikliği performans değerlendirmesine dahil edilmiştir. İçerik analizi sonuçları incelendiğinde, otuz iki işletmenin yaklaşık beşte birinin kurumsal internet sitelerinde iklim değişikliği konusuna yer verdiği, yaklaşık onda birinin iklim değişikliğine yönelik politika belirlediği görülmüştür. Otuz iki işletmenin yaklaşık üçte birinin inceleme kapsamındaki hiçbir politikada iklim değişikliğine yer vermediği ortaya çıkmıştır. İklim değişikliği performans değerlendirmesinde kullanılan kriterlerin içinde en önemlileri, GRI 305-5: Sera gazı emisyonlarının azaltılması ve GRI 305-1: Doğrudan sera gazı emisyonları (Kapsam 1) olarak bulunmuştur.

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Çalışma ile ilgili Etik Kurul iznine gerekecek herhangi bir veri elde edilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Çalışma, herhangi bir kurum tarafından destek almamıştır.

Kaynakça

  • Ahmad, N. N. N., & Hossain, D. M. (2015). Climate change and global warming discourses and disclosures in the corporate annual reports: A study on the Malaysian companies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 172, 246-253.
  • Akenerji Elektrik Üretim A. Ş. (2024). Akenerji Entegre Faaliyet Raporu 2023. https://www.akenerji.com.tr/Dosya/Dokuman/Akenerji_Entegre_2023_25-04-24.pdf (Erişim tarihi: 25.05. 2024)
  • Alparslan, U. (2022). Energy independence only comes with clean. https://ember-climate.org/insights/research/energy-independence-only-comes-with-clean/#supporting-material (Erişim tarihi: 15.05. 2024)
  • Alrazi, B., & Husin, N. M. (2016). Institutional governance framework for determining carbon-related accounting practices: An exploratory study of electricity generating companies in Malaysia. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 32(2016), 012063, 1-6.
  • Altıntaş, F. F. (2021a). Measuring the climate change protection performance of G20 group countries with ROV and MAUT methods. Journal of Current Researches on Social Sciences, 11(1), 147-166.
  • Altıntaş, F. F. (2021b). G7 grubu ülkelerin iklim değişikliği koruma performanslarının CODAS ve EDAS yöntemleri ile incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 16(4), 1181-1201.
  • Ataman Gökçen, B., & Kayacan, A. (2024). BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksinde yer alan otomotiv şirketlerinin çevresel sürdürülebilirlik performanslarının içerik analizi ile değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 19(61), 77-94.
  • Aydem Yenilenebilir Enerji A.Ş. (2024). Aydem Yenilenebilir Enerji 2023 Entegre Faaliyet Raporu. https://yatirimciiliskileri.aydemyenilenebilir.com.tr/finansal-bilgiler/faaliyet-raporlari (Erişim tarihi: 25.05.2024)
  • Balezentiene, L., & Kusta, A. (2012). Reducing greenhouse gas emissions in grassland ecosystems of the central Lithuania: Multi‐criteria evaluation on a basis of the ARAS method. The Scientific World Journal, 2012(1), 908384, 1-11.
  • Barik, E., & Deste, M. (2024). Tedarik zinciri yönetiminde Paris İklim Anlaşması’nın etkilerinin sürdürülebilirlik raporları üzerinden analizi: Beyaz eşya sektöründen örnekler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 48, 339-359.
  • Belal, A. R., Kabir, M. R., Cooper, S., Dey, P., Khan, N. A., Rahman, T., & Ali, M. (2010). Corporate environmental and climate change disclosures: Empirical evidence from Bangladesh. Research in Accounting in Emerging Economies, 10, 145-167.
  • Braasch, A., & Velte, P. (2023). Climate reporting quality following the recommendations of the task force on climate‐related financial disclosures: A focus on the German capital market. Sustainable Development, 31(2), 926-940.
  • Carroll, M. (2024). Japanese climate capitalism? Toward an understanding of industry’s changing attitudes toward climate change mitigation in Japan. The Japanese Political Economy, 50(2), 185–206.
  • CDP Türkiye (2024). CDP Climate Change and Water Report 2023 https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/sites/cdpturkey.sabanciuniv.edu/files/cdp-turkiye-2023-rapor.pdf (Erişim tarihi: 15.05.2024).
  • Consus Enerji İşletmeciliği ve Hizmetleri A.Ş. (b.t.). İklim değişikliği ve enerji. https://consusenerji.com.tr/surdurulebilirlik/ (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • Cooke, T. E. (1989). Voluntary corporate disclosure by Swedish companies. Journal of International Financial Management & Accounting, 1(2), 171-195.
  • de Grosbois, D., & Fennell, D. A. (2022). Determinants of climate change disclosure practices of global hotel companies: Application of institutional and stakeholder theories. Tourism Management, 88, 104404, 1-16.
  • Demirel, B., & Yılmaz, K. (2019). The evaluation of green supply chain management efforts of Turkish firms. Beykoz Akademi Dergisi, Özel Sayı, 159-171.
  • Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
  • Enerjisa Enerji A.Ş. (b.t.). Gezegen için etki. https://m.enerjisa.com.tr/tr/surdurulebilirlik/gezegen-icin-etki (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • EPA (2023). Climate change impacts on energy https://www.epa.gov/climateimpacts/climate-change-impacts-energy#:~:text=The%20energy%20sector%20is%20the,Basics%20of%20Climate%20Change%20page (Erişim tarihi: 8.05.2024).
  • Fallahpour, A., Wong, K. Y., Rajoo, S., & Mardani, A. (2020). An integrated fuzzy carbon management-based model for suppliers’ performance evaluation and selection in green supply chain management. International Journal of Fuzzy Systems, 22, 712-723.
  • Fidan, M. E., Torun, N. K., & Türkyılmaz, S. (2023). Türkiye’deki işletmelerin entegre raporlarının Paris İklim Antlaşması kabulü sonrası değerlendirilmesi: Çimento sektörü örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26), 418-439.
  • Galata Wind Enerji A. Ş. (b.t.). İklim değişikliği. https://www.galatawindenerji.com/surdurulebilirlik/iklim-degisikligi/iklim-degisikligi-yonetim-yaklasimi (Erişim tarihi: 5.04.2024).
  • Ghadge, A., Wurtmann, H., & Seuring, S. (2020). Managing climate change risks in global supply chains: a review and research agenda. International Journal of Production Research, 58(1), 44-64.
  • Global Sustainability Standards Board (2023). GRI topic standard project for climate change – climate change exposure draft. https://www.globalreporting.org/media/lcznznf0/gri-topic-standard-project-for-climate-change-exposure-draft.pdf (Erişim tarihi: 20.05.2024).
  • Goswami, S. S., & Behera, D. K. (2021). Solving material handling equipment selection problems in an industry with the help of entropy integrated COPRAS and ARAS MCDM techniques. Process Integration and Optimization for Sustainability, 5(4), 947-973.
  • GRI Standards (2021). Consolidated set of the GRI Standards 2021. https://www.amauni.org/wp-content/uploads/2022/03/Set-of-GRI-Stnds-2021.pdf (Erişim tarihi: 5.07.2024).
  • Gupta, V., & Jayant, A. (2021). A novel hybrid MCDM approach followed by fuzzy DEMATEL-ANP-TOPSIS to evaluate low carbon suppliers. Joint Journal of Novel Carbon Resource Sciences & Green Asia Strategy, 8(3), 544-555.
  • Gümüş, S. B. (2024). Türkiye elektrik görünümü 2024. https://ember-climate.org/tr/analizler/ara%C5%9Ft%C4%B1rma/turkiye-elektrik-gorunumu-2024/ (Erişim tarihi: 11.05.2024).
  • Gürler, H. E. (2024). Avrupa Birliği ülkelerinin iklim değişikliğine uyum performanslarının bütünleşik MEREC-MOORA yaklaşımıyla değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2), 366-393.
  • Harrison, G. P., & Wallace, A. R. (2005). Climate sensitivity of marine energy. Renewable Energy, 30(12), 1801-1817.
  • Haque, S., & Deegan, C. (2010). Corporate climate change‐related governance practices and related disclosures: Evidence from Australia. Australian Accounting Review, 20(4), 317-333.
  • Hsieh, Y. C. (2012). Hotel companies' environmental policies and practices: A content analysis of their web pages. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 24(1), 97-121.
  • Hsu, C. W., Kuo, T. C., Chen, S. H., & Hu, A. H. (2013). Using DEMATEL to develop a carbon management model of supplier selection in green supply chain management. Journal of Cleaner Production, 56, 164-172.
  • Hsu, C. W., Kuo, R. J., & Chiou, C. Y. (2014). A multi-criteria decision-making approach for evaluating carbon performance of suppliers in the electronics industry. International Journal of Environmental Science and Technology, 11, 775-784.
  • Huang, F. (2022). Low‐carbon supplier selection using fuzzy AHP and goal programming approach. Discrete Dynamics in Nature and Society, 2022(1), 3115490, 1-10.
  • Ihlen, Ø. (2009). Business and climate change: the climate response of the world's 30 largest corporations. Environmental Communication, 3(2), 244-262.
  • Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y., & Bahraminasab, M. (2012). A framework for weighting of criteria in ranking stage of material selection process. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58, 411-420.
  • Jean-Baptiste, P., & Ducroux, R. (2003). Energy policy and climate change. Energy policy, 31(2), 155-166. Kamuyu Aydınlatma Platformu (b.t.). Endeksler. https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler (Erişim tarihi: 4.04.2024).
  • Kara, M. A. (2023, Ekim). G20 ülkelerinin iklim değişikliği performanslarının bütünleşik MEREC ve EVAMIX yöntemleriyle incelenmesi. İçinde I. Demirtaş ve M. A. Kara (Edl.), II. Uluslararası Çevre, Enerji ve Ekonomi Kongresi (s.12). Giresun.
  • Kavut, L. (2010). Kurumsal yönetim, kurumsal sosyal sorumluluk ve çevresel raporlama: İMKB 100 şirketlerinin çevresel açıklamalarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66), 9-43.
  • Keleş, N., & Ersoy, N. (2023). Analyzıng climate change performance over the last five years of G20 countries using a Multi-Criteria Decision-Making framework. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 24(2), 13-34.
  • Khalid, F., Ye, Z., Voinea, C. L., & Naveed, K. (2022). Carbon disclosure project: Chinese chief executive officer background and corporate voluntary climate change reporting. Carbon Management, 13(1), 321-336.
  • Kılıç, M., & Kuzey, C. (2019). Determinants of climate change disclosures in the Turkish banking industry. International Journal of Bank Marketing, 37(3), 901-926.
  • Kouloukoui, D., Sant'Anna, Â. M. O., da Silva Gomes, S. M., de Oliveira Marinho, M. M., de Jong, P., Kiperstok, A., & Torres, E. A. (2019). Factors influencing the level of environmental disclosures in sustainability reports: Case of climate risk disclosure by Brazilian companies. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(4), 791-804.
  • Kuo, R. J., Hsu, C. W., & Chen, Y. L. (2015). Integration of fuzzy ANP and fuzzy TOPSIS for evaluating carbon performance of suppliers. International Journal of Environmental Science and Technology, 12, 3863-3876.
  • Köse, E., Aksoy, E. & Gürbüz, C. (2024). An analysis of climate change performances of the G-20 countries. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 8(1),75-102.
  • Lombardi, R., Schimperna, F., Paoloni, P., & Galeotti, M. (2022). The climate-related information in the changing EU directive on non-financial reporting and disclosure: First evidence by Italian large companies. Journal of Applied Accounting Research, 23(1), 250-273.
  • Molchanova, T. K., Yashalova, N. N., & Ruban, D. A. (2020). Environmental concerns of Russian businesses: Top company missions and climate change agenda. Climate, 8(4), 56, 1-11.
  • Nema, P., Nema, S., & Roy, P. (2012). An overview of global climate changing in current scenario and mitigation action. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(4), 2329-2336.
  • Nobanee, H., & Ellili, N. (2016). Corporate sustainability disclosure in annual reports: Evidence from UAE banks: Islamic versus conventional. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55, 1336-1341.
  • Odu, G. O. (2019). Weighting methods for multi-criteria decision making technique. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 23(8), 1449-1457.
  • Olabi, A. G., & Abdelkareem, M. A. (2022). Renewable energy and climate change. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 158, 112111, 1-7.
  • Öktem, B. (2020). Sera gazı emisyon muhasebesi ve raporlamasının GRI 305: Emisyon standardı çerçevesinde incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 186-211.
  • Özbektaş, S., Şenel, M. C., & Sungur, B. (2023). Dünyada ve Türkiye’de yenilenebilir enerji durumu ve kurulum maliyetleri. Mühendis ve Makina, 64(711), 317-351.
  • Pang, Q., Yang, T., Li, M., & Shen, Y. (2017). A fuzzy‐grey multicriteria decision making approach for green supplier selection in low‐carbon supply chain. Mathematical Problems in Engineering, 2017(1), 9653261, 1-9.
  • Prado‐Lorenzo, J. M., Rodríguez‐Domínguez, L., Gallego‐Álvarez, I., & García‐Sánchez, I. M. (2009). Factors influencing the disclosure of greenhouse gas emissions in companies world‐wide. Management Decision, 47(7), 1133-1157.
  • Puška, A., Hodžić, I., Štilić, A., & Murtič, S. (2024). Evaluating European Union countries on climate change management: A fuzzy MABAC approach to the Climate Change Performance Index. J. Green Econ. Low-Carbon Dev, 3(1), 15-25.
  • Sanlı, B. (2018). Enerji 101- Birimler ve Akışlar https://www.dunyaenerji.org.tr/wp-content/uploads/2018/09/Enerji101-1Sunum.pdf (Erişim tarihi: 2.07.2024).
  • Shaw, K., Shankar, R., Yadav, S. S., & Thakur, L. S. (2012). Supplier selection using fuzzy AHP and fuzzy multi-objective linear programming for developing low carbon supply chain. Expert systems with applications, 39(9), 8182-8192.
  • Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri Araştırma Geliştirme Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. (2024). Smart Güneş Teknolojileri Sürdürülebilirlik Raporu 2023. https://smartsolar.com.tr/pdf/Smart-Gunes-Teknolojileri-2023-Surdurulebilirlik-Raporu.pdf (Erişim tarihi: 1.07.2024).
  • Stechemesser, K., Endrikat, J., Grasshoff, N., & Guenther, E. (2015). Insurance companies’ responses to climate change: Adaptation, dynamic capabilities and competitive advantage. The Geneva Papers on Risk and Insurance-Issues and Practice, 40, 557-584.
  • Sun, Y., Zhu, S., Wang, D., Duan, J., Lu, H., Yin, H., … Guan, D. (2024). Global supply chains amplify economic costs of future extreme heat risk. Nature, 627(8005), 797-804.
  • Siksnelyte-Butkiene, I., Karpavicius, T., Streimikiene, D., & Balezentis, T. (2022). The achievements of climate change and energy policy in the European Union. Energies, 15(14), 5128, 1-17.
  • Şen, Ö. L. (2013, Haziran). Türkiye'de iklim değişikliğinin bütünsel resmi. İçinde A. Öztopal, B. Yerli ve Z. Şen (Edl.), Türkiye'de iklim değişikliği kongresi (s. 3-5). İstanbul.
  • Şen, Z. (2022). İklim değişikliği ve Türkiye. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 1(1), 1-19.
  • T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2024). Elektrik. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik#:~:text=2023%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20elektrik%20%C3%BCretimimizin%2C%20%36,g%C3%BCc%C3%BC%20107.959%20MW'a%20ula%C5%9Fm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r (Erişim tarihi: 1.05.2024).
  • TÜİK (2023). Sera gazı emisyon istatistikleri, 1990-2021 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672 (Erişim tarihi: 16.03.2024).
  • UnitConverters.net (b.t.). Convert Kilowatt-hour to Gigajoule. https://www.unitconverters.net/energy/kilowatt-hour-to-gigajoule.htm (Erişim tarihi: 10.07.2024).
  • United Nations Environment Programme (2023). Emissions gap report 2023: Broken record – temperatures hit new highs, yet world fails to cut emissions (again). Nairobi. https://www.unep.org/emissions-gap-report-2023 (Erişim tarihi: 15.06.2024).
  • Wang, B., Liang, X. J., Zhang, H., Wang, L., & Wei, Y. M. (2014). Vulnerability of hydropower generation to climate change in China: Results based on Grey forecasting model. Energy Policy, 65, 701-707.
  • Wilbanks, T., Bhatt, V., Bilello, D., Bull, S., Ekmann, J., Horak, W., … Scott, M. J. (2008). Effects of climate change on energy production and use in the United States. US Department of Energy Publications, 12.
  • World Economic Forum (2024). The Global Risks Report 2024. https://digitalnetworkalkas.com/files/pdfs/rapor_pdf/1706529046_wef_the_global_risks_report_2024.pdf (Erişim tarihi: 10.03.2024).
  • Yalçın, N., & Karakaş, E. (2019). Kurumsal sürdürülebilirlik performans analizinde CRITIC-EDAS yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34(4), 147-162.
  • Yalew, S. G., van Vliet, M. T., Gernaat, D. E., Ludwig, F., Miara, A., Park, C., … Van Vuuren, D. P. (2020). Impacts of climate change on energy systems in global and regional scenarios. Nature Energy, 5(10), 794-802.
  • Yıldırım, B. F. (2015). Çok kriterli karar verme problemlerinde ARAS yöntemi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 285-296.
  • Yüksel, I. (2008). Global warming and renewable energy sources for sustainable development in Turkey. Renewable energy, 33(4), 802-812.
  • Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making. Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.
  • Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. The Scientific World Journal, 2014(1), 797814, 1-7.
  • Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. (2024). Zorlu Enerji 2023 Entegre Faaliyet Raporu. https://www.zorluenerji.com.tr/uploads/pdf/pdflist/entegre-faaliyet-raporu-2023.pdf (Erişim tarihi: 25.05.2024).
  • Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. (b.t.). Emisyonların azaltılması ve iklim koruma. https://www.zorluenerji.com.tr/tr/surdurulebilirlik/yatirim-ve-uretim/emisyonlarin-azaltilmasi-ve-iklim-koruma (Erişim tarihi: 5.04.2024).
Toplam 82 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İstatistik (Diğer), İşletme
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

İpek Özenir 0000-0002-0684-0938

Yayımlanma Tarihi 27 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 22 Kasım 2024
Kabul Tarihi 19 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 7 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Özenir, İ. (2024). Enerji tedarik zincirlerinde iklim değişikliği performansı: BİST Elektrik Endeksi işletmeleri örneği. Journal of Politics Economy and Management, 7(2), 59-80.

Yazar(lar), makalelerde belirtilen fikir ve görüşlerden kendisi(leri) sorumludur(lar).

Creative Commons License
Bu Web sitesi Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.