SEÇMENİN ZİHNİNDEKİ ADAY İMAJINI BELİRLEYEN ETKENLER: 28 MART 2004 YEREL SEÇİMLERİ ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2005, Cilt: 4 Sayı: 1, 58 - 79, 19.11.2013

Zülfikar Damlapınar Şükrü Balcı

Öz

Demokratik siyasi rejimlerin hakim olduğu toplumlarda halk, farklı seçenekler arasından tercihler yaparak siyasi iktidarı ya da kendilerini yönetecek kişileri seçerler. Seçim kararının kendisi basit bir karar gibi görülürken; seçim tercihinin belirleyicileri olarak bir çok bağımsız değişken bulunmaktadır. Bunlar, grup baskılarından aile ve siyasal geçmişe, ekonomik koşullardan parti taraftarlığı ve aday imajlarına kadar uzanan geniş bir yelpazeye sahiptir. Öte yandan bazı seçmenler sadece vatandaşlık görevini yerine getirmek için sandık başına giderken; bazıları da adaylarla ilgili çeşitli değerlendirmeler, çağrışımlar ve imajlar sonucu oy kullanabilmektedirler. Siyasal kampanya çalışmalarında imaj oluşturma önemli bir uygulama olarak görülmektedir. Çünkü seçmenler, karar verme süreçlerinde kendi ideal aday profilleri ile önlerine çıkan gerçek aday imajları arasında bir mukayese yapmaktadırlar. İşte bu çalışmada, seçmenlerin zihinlerinde bir adaya yönelik imaj oluştururlarken hangi değişkenlerden etkilendikleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Konya merkezde 470 denek ile ankete dayalı yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak yapılan alan araştırmasından elde edilen bulgulara göre ortaya çıkan en temel sonuç; aday imajı oluşumunda bir çok değişken bulunmasına rağmen, adayın karakteristiklerinin en büyük paya sahip olduğudur.  Seçmenin zihnindeki aday imajını; cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, meslek, siyasal kimlik tanımlaması ve oy verilen parti gibi değişkenlerin de farklı düzeylerde etkilediği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aday imajı, seçmenler, seçmen davranışı, 28 Mart 2004 Yerel Seçimleri

Kaynakça

• Akgün B (2000) Türkiye’de Seçmen Davranışı: Partizan Tutumlar, İdeoloji ve Ekonomik Fak- törlerin Oy Vermeye Etkisi, Selçuk Üniversite- si Sosyal Bilimler M.Y.O Derg, 4, 75-92.
• Akgün B (2002) Türkiye’de Seçmen Davranışı, Partiler Sistemi ve Siyasal Güven, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Altunışık R ve ark (2001) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Sakarya Kitabevi, Adapazarı.
• Ansolabehere S ve Iyengar S (1994) Riding The Wave Claiming Ownership Over Issues: The Joint Effects Of Advertising and News Coverage in Campaigns, Public Opinion Quar- terly, 58, 335-357.
• Ansolabehere S ve ark (1994) Does Attack Advertising Demobilize The Electorate, Amer- ican Political Science Review, 88 (4), 829-838. Aziz A (2003) Siyasal İletişim, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Balcı Ş (2003) Politik Kampanyalarda İmaj Yönetimi (Genç Parti Örneği), Selçuk Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg, 9, 143- 161.
• Bektaş A (2002) Siyasal Propaganda: Tarihsel Evrimi ve Demokratik Toplumdaki Uygulama- ları, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Bennett W L (2000) Politik İllüzyon ve Medya, Seyfi Say (çev), Nehir Yayınları, İstanbul.
• Berelson B R ve ark (1954) Voting: A Study of Opinion Formation in a Presidential Campaign, The University of Chicago Press, Chicago.
• Boiney J ve Paletz D L (1991) In Search of the Model Model: Political Science Versus Politi- cal Advertising Perspectives on Voter Decision Making, F Biocca (ed), Television and Political Advertising, Vol. 1: Psychologial Processes, Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey, pp. 3-25.
• Bulutay T ve Yıldırım N (1968) Türk Seçmen- lerinin Oy Verme Eğilimlerinde İktisadi Se- beplerin Önemi Üzerinde Bir Deneme, Ankara Üniversitesi S.B.F Derg, 23 (4), 7-39.
• Campbell A ve ark (1976) The American Vot- er, The University of Chicago Press, Chicago.
• Champagne P (1995) Kamuoyu Yoklamaları, Oy Kullanma ve Demokrasi, Hülya Tufan (der), Kamuoyu Kimin Oyu?, Kesit Yayıncılık, İstanbul, ss. 143-176.
• Christ W G ve ark (1994) Do Attitudes Toward Political Advertising Affect Information Pro- cessing of Televised Political Commercials?, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 38 (3), 251-270.
• Cwalina W ve ark (2000) Role of Advertising in Forming The Image of Politicians: Compara- tive Analysis of Poland, France and Germany, Media Psychology, 2, 119-146.
• Çakır Ö (2004) Profesyonel Yaşamda Kişisel İmaj ve Sosyal Yaşam Etiketi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Damlapınar Z (2002) İktidar ve Kitle İletişim Araçları Üzerinden Rıza Üretimi: Teorik ve Amprik Açıdan Kamusal Senaryo Süreci, İleti- şim, 15, 61-87.
• Denton R ve Woodward G (1990) Political Communication in America, Preager Series in Political Communication, New York.
• Devran Y (2003) Siyasal Kampanya Yönetimi: Mesaj, Strateji ve Taktikler, And Yayınları, İstanbul.
• Dirlik S ve Altunay T (2004) Yerel Seçimlerde Kampanya Yönetmek ve Politika Üretmek İçin: Adayın El Kitabı, Müka Matbaası, İstan- bul.
• Downs A (1957) An Economic Theory Of Democracy, Harper-Row Publishers, New York.
• Garramone G M (1983) Issue Versus Image Orientation and Effects of Political Advertis- ing, Communication Research, 10 (1), 59-76.
• Garramone G M (1986) Candidate Image For- mation: The Role of Information Processing, L L Kaid ve ark (eds), New Perspectives on Po- litical Advertising, Southern Illinois Press, Canbondale, pp. 235-247.
• Gökçe O (1993) Siyasal İletişim ve Televiz- yon, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bi- limler Fakültesi Derg, 1 (1), 89-98.
• Gökçe O ve ark (2002) 3 Kasım Seçimlerinin Anatomisi: Türk Siyasetinde Süreklilik ve Değişim, S.Ü İ.İ.B.F Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Derg, 2 (4), 1-44.
• Güz N (1995) Siyasal Tercihleri Belirlemede Kitle İletişim Araçlarının Rolü (Mart 1994 Yerel Seçimleri Ankara Örneği), Amme İdaresi Derg, 28 (1), 113-128.
• Hacker K L ve ark (2000) Components of Can- didate Images: Statistical Analysis of the Issue- Persona Dichotomy in the Presidential Cam- paign of 1996, Communication Monographs, 67 (3), 227-238.
• Harrop M ve Miller W L (1987) Elections and Voters: A Comparative Introduction, MacMil- lan Education Ltd., London.
• Hofstetter R C ve ark (1978) Political Imagery and Information in an Age of Television, Jour- nalism Quarterly, Autumn, 562-569.
• Hülür H ve Kalender A (2002) Dini Algılama ve Siyasal Davranış: Türkiye’nin Hızla Deği- şen Bir Kentinde Amprik Bir Çalışma, İletişim, 13, 1-24.
• Hülür H ve Kalender A (2003) Sosyo- Politik Tutumlar ve Din (Konya Araştırması), Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• İnal M E ve ark (2003) Siyasal Reklam Araçla- rının Etkinliği Üzerine Bir Çalışma: 3 Kasım 2002 Milletvekili Genel Seçimleri Niğde Ör- neği, 8. Ulusal Pazarlama Kongresi, 16-19 Ekim, Kayseri, 47-73.
• Jacobs L R ve Shapiro R Y (1994) Issues, Can- didate Image and Priming: The Use of Private Polls in Kennedy’s 1960 Presidential Cam- paign, American Political Science Review, 88 (3), 527-540.
• Jamieson H (1996) İletişim ve İkna, N Atabek ve B Dağtaş (çev), Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Yayınları, Eskişehir.
• Johnson-Cartee K S ve Copeland G A (1997) Manipulation Of The American Voter: Political Campaign Commercials, Praeger Series in Political Communication, London.
• Kaid L L (1981) Political Advertising, D D Nimmo ve K R Sanders (eds), Handbook of Political Communication, Sage Publications, London, pp. 249-271.
• Kaid L L (1999) Political Advertising: A Summary of Research Findings, B I Newman (ed), Handbook of Political Marketing, Sage Publications, London, pp. 423-438.
• Kaid L L ve ark (1999) Journalistic Responsi- bility and Political Advertising: A Content Analysis of Coverage By State and Local Me- dia, Communication Studies, 50 (4), 279-293.
• Kalaycıoğlu E ve Sarıbay A Y (2000) İlkokul Çocuklarının Parti Tutmasını Belirleyen Et- menler, E Kalaycıoğlu ve A Y Sarıbay (der), Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, ss. 413- 423.
• Kalender A (2000a) Siyasal İletişim: Seçmen- ler ve İkna Stratejileri, Çizgi Kitabevi Yayınla- rı, Konya.
• Kalender A (2000b) Konuya Oy Verme Modeli Çerçevesinde Siyasal Kampanyaların Planlan- ması, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık 1. Ulusal